دکتر زهرا عبداللهی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین به مناسبت روز جهانی غذا با اشاره به شعار روز جهانی غذا در سال ۲۰۲۲ با عنوان «هیچکس نباید گرسنه بماند»، افزود: این شعار می‌خواهد به کشورهای دنیا هشدار دهد که با توجه به همه‌گیری کرونا و تبعات اقتصادی ناشی از این بیماری و نیز با توجه به عواملی مانند خشکسالی، کم‌آبی، تغییرات آب‌وهوایی و افزایش قیمت مواد غذایی که در دنیا اتفاق افتاده است، خطر ناامنی غذایی و بروز سوءتغذیه در جهان افزایش یافته است.

وی اظهار کرد: براساس اهداف توسعه پایدار (SPD) که در سال ۲۰۱۵ تدوین شده است، هدف شماره یک و دو این اهداف هفده‌گانه، به رفع گرسنگی و نیز رفع سوءتغذیه و پایان دادن به گرسنگی اشاره دارد و تاکید بر این شده است که تا سال ۲۰۳۰ کشورها سوءتغذیه را کاهش داده و گرسنگی را حذف کنند.

نایب‌رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت، گفت: اما از سال ۲۰۱۵ تاکنون، شواهد دنیا نشان می‌دهد که روند سوءتغذیه کودکان در همه کشورها، به ویژه کشورهای درحال توسعه و کشورهای آفریقایی افزایش یافته و ناامنی غذایی بیشتر شده است. بنابراین امکان دست‌یابی به هدف توسعه پایدار در سال ۲۰۳۰ به عنوان چشم‌انداز برنامه وجود ندارد و چنین اتفاقی در دنیا رخ نداده است. درواقع می‌توان گفت، روند شیوع سوءتغذیه کودکان افزایش هم یافته و تعداد افراد گرسنه در جهان بیشتر شده است.

عبداللهی تصریح کرد: شعار امسال روز جهانی غذا می‌خواهد به کشورها هشدار دهد و بگوید که بحث افزایش ناامنی غذایی در دنیا زنگ خطر جدی برای بشریت است و رهبران کشورهای جهان باید به طور جدی برنامه‌هایی را برای بهبود امنیت غذایی و رفع اشکال مختلف سوءتغذیه داشته باشند.

افزایش ناامنی غذایی در کشور

وی ادامه داد: در ایران نیز در طول دو سه سال گذشته به دلیل تبعات اقتصادی ناشی از کرونا، گران شدن مواد غذایی، تحریم‌های بین‌المللی و بحث‌های خشکسالی و کم‌آبی مسئله ناامنی غذایی بیشتر شده و به ویژه در استان‌های محروم، روند این ناامنی و سوءتغذیه کودکان بیشتر شده است. این مسئله به این معناست که باید مسئولان و دولت به طور جدی به مسئله تامین امنیت غذا و تغذیه مردم فکر کنند.

نایب‌رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت، عنوان کرد: درحال حاضر به دلیل گرانی، برخی از مواد غذایی از سفره مردم حذف یا کاهش یافته و مواد پروتئین از جمله انواع گوشت‌ها، لبنیات مانند شیر و ماست و سایر اقلام از برنامه غذایی مردم برچیده شده است؛ این درحالی است که کودکان زیر پنج سال و نوجوانان در سن بلوغ که جهش رشد دارند، نیازمند تغذیه مناسب و کافی هستند و نیز مادران باردار و شیرده و سالمندان در معرض خطر سوءتغذیه قرار دارند.

عبداللهی افزود: از این‌رو باید دولت برنامه‌های حمایتی به ویژه برای دهک‌های پایین جامعه در زمینه مواد غذایی داشته باشد تا اقلام غذایی اساسی به صورت کمک غذایی، یارانه یا به هر شکل دیگر به دست مردم برسد.

وی با بیان اینکه در ایجاد امنیت غذایی و تغذیه، عوامل مختلفی نقش دارد، اظهار کرد: نخست غذای تولید شده باید براساس استانداردهای ایمنی تولید شود به این معنا که عاری از سموم و کودهای شیمیایی و عاری از آلاینده‌های فلزات سنگین باشد. مرحله بعدی، توجه به ابعاد اقتصادی است؛ مردم باید دسترسی کافی به غذا داشته باشند و از نظر اقتصادی بتوانند آن را تامین کنند. همچنین قیمت مواد غذایی نیز باید با درآمد مردم همخوانی داشته باشد.

ضرورت ارتقای فرهنگ تغذیه

نایب‌رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت، گفت: علاوه بر این دو عامل، عامل مهمی نیز وجود دارد که بحث فرهنگ و سواد تغذیه‌ای مردم است؛ ارتقای سواد غذا و تغذیه در جامعه منجر به انتخاب آگاهانه مواد غذایی می‌شود و در این صورت حتی با بودجه اندک هم می‌توان انتخاب‌های درست داشت.

عبداللهی تصریح کرد: متاسفانه فرهنگ و سواد تغذیه‌ای مردم متاثر از زندگی شتاب‌زده جوامع امروزی کمتر رشد کرده است و حتی برخی اقشار جامعه با درآمد بالا به دلیل ضعف سواد تغذیه‌ای، رفتارها و عادات غذایی غلطی را پیروی می‌کنند. این رفتارها سبب شده است که مصرف زیاد مواد قندی، نمک، غذاهای چرب اشباع‌شده، مصرف فست‌فود و نوشابه‌های گازدار در بین مردم رایج شده و مصرف سبزیجات و میوه‌جات کاهش یابد.

وی ادامه داد: تبعیت از عادات و رفتارهای غذایی نامناسب، بی‌شک تبعاتی را به دنبال خواهد داشت که بروز انواع مختلف سوءتغذیه از جمله آن است که یک وجه آن ایجاد سوءتغذیه در بین کودکان و نوجوانان، زنان باردار و شیرده و سالمندان است و وجه دیگر آن سوءتغذیه در بین افراد چاق و دارای اضافه‌وزن است. می‌توان گفت؛ چاقی نوعی از سوءتغذیه است که می‌تواند عامل خطرناکی در ایجاد بیماری‌ها از جمله دیابت، قلبی‌عروقی و انواع سرطان‌ها باشد.

تغذیه ناسالم؛ شیوع بیماری‌ها

نایب‌رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت، عنوان کرد: در کشور ما مهمترین علت مرگ‌ومیر، بیماری‌های غیرواگیر مرتبط با تغذیه است که نخستین عامل آن را می‌توان، تبعیت از الگوی غذایی نادرست و نوع رفتارها و عادات غذایی مردم دانست.

عبداللهی با تاکید براینکه لازم است سند جامع ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه‌ای تدوین و اجرایی شود، افزود: ضروری است تا برای ارتقای فرهنگ و سواد تغذیه‌ای اقدامات زیربنایی انجام شود و نهادهایی مانند آموزش‌وپرورش، دانشگاه‌ها، صداو سیما و رسانه‌ها در ترویج آن نقش داشته باشند.

وی با اشاره به قانون ممنوعیت تبلیغات محصولات غذایی تهدید کننده سلامت، اظهار کرد: متاسفانه این قانون به درستی اجرا نمی‌شود و به ویژه در صداوسیما و در بیل‌بردهای خیابان‌ها و جاده‌ها محصولاتی که مصرف زیاد آن، سلامت مردم را به خطر می‌اندازد، به وفور تبلیغ می‌شود که نتیجه آن ترویج عادات غذایی غلط در جامعه است.