در مورد عوارض دهانی و دندانی دیابت توضیح می‌دهید؟

دیابت یک بیماری متابولیک است که اثرات متعددی روی اندام‌های بدن به خصوص عروق کوچک و بزرگ دارد. محیط دهان و دندان نیز از عوارض دیابت بی‌نصیب نمی‌مانند. دیابت باعث افزایش پوسیدگی دندان، بیماری و التهاب لثه، برفک یا عفونت قارچی کاندیدیازیس، خشکی دهان یا گزروستومیا، زخم‌های دهانی و ضایعات پوستی دردهان، نقص عملکرد غدد بزاقی و یا حس چشایی، حساس شدن دندان‌ها به تغییرات دما (مانند گرما و سرما)، ترمیم دیرتر زخم‌ها و اختلال در درک مزه‌ها می‌شود. افراد دیابتی که دیابت خود را کنترل نمی‌کنند دارای گلوکز بیشتری در بزاق خود هستند و دهان خشک‌تری دارند که این دو مساله باعث افزایش پوسیدگی دندان می‌شود. دیابت شانس التهاب لثه را نیز افزایش می‌دهد و التهاب لثه نیز به نوبه خود باعث عدم کنترل مؤثر قند خون می‌شود. دلایل مختلفی برای افزایش التهاب لثه در بیماران دیابتی وجود دارد که در نهایت باعث می‌شوند تا نسج لثه و نسج نگه‌دارنده دندان حساسیت بیشتری نسبت به التهاب و تخریب پیدا کند. بیماران باید توجه کنند مشکلات مربوط به لثه معمولاً با تشکیل لایه‌ای متراکم و متشکل از غذا، بزاق و میکروب‌ها شروع می‌شود که به پلاک مشهور است. پلاک معمولاً در محل اتصال لثه به دندان یا همان خط لثه و به رنگ سفید یا زرد دیده می‌شود. اگر پلاک و رسوبات تشکیل شده برداشته نشود در اثر رشد میکروب‌ها التهاب لثه یا ژنژویت رخ خواهد داد.

التهاب لثه چیست و چگونه درمان می‌شود؟

التهاب لثه در مراحل اولیه علائم شدیدی ندارد و دردناک نیست. تورم لثه و خونریزی از لثه در حین مسواک زدن تنها علائم هشدار دهنده هستند. اگر التهاب لثه درمان نشود، سرانجام باعث تحلیل استخوان فک اطراف دندان، لق شدن دندان و سرانجام باعث ازبین رفتن دندان می‌شود. التهاب لثه به سادگی قابل پیشگیری و درمان است، بیماران دیابتی باید در این زمینه آموزش ببینند. بهترین کار پیشگیری از وقوع التهاب لثه است. با توجه به اینکه تجمع پلاک روی لثه باعث ایجاد التهاب می‌شود، مسواک زدن صحیح، استفاده از دهان‌شویه‌های مناسب، جرم‌گیری مرتب و معاینه مرتب لثه توسط دندانپزشک از تدابیری است که برای پیشگیری از التهاب لثه می‌توان به کار برد. افراد مبتلا به دیابت باید قند خون خود را کنترل کنند و سیگار کشیدن را کنار بگذارند؛ زیرا سیگار خطر ابتلا به التهاب لثه را در بیماران دیابتی تا 7 برابر افزایش می‌دهد. التهاب لثه در مراحل ابتدایی با جرم‌گیری و رعایت بهداشت دهان و دندان بهبود می‌یابد، اما در مراحل پیشرفته‌تر باید جراحی لثه صورت گیرد. افراد دیابتی که دچار التهاب شدید لثه هستند در صورت عدم درمان، بیش از افراد دیابتی دارای لثه سالم دچار بیماری‌های قلبی عروقی می‌شوند.

با توجه به اینکه دیابت باعث خشکی دهان می‌شود، چگونه می‌توان آن را از بین برد؟

دیابت روی غدد بزاقی تأثیر می‌گذارد و باعث کاهش ترشح بزاق می‌شود. حدود 40 تا 80 درصد افراد دیابتی که قند خون خود را کنترل نمی‌کنند به درجات مختلفی دچار خشکی دهان می‌شوند. خشکی دهان سبب عوارضی در دهان می‌شود که مهمترین آنها عبارتند از: احساس سوزش، تغییر درک مزه‌ها به خصوص اختلال در درک مزه شیرینی و افزایش ابتلا به انواع عفونت‌ها. برای از بین بردن خشکی دهان ابتدا باید قندخون را کنترل کرد. در مرحله بعد باید از بزاق مصنوعی یا آدامس‌های بدون قند استفاده کرد. دندانپزشکان در ایران بزاق مصنوعی را به صورت ترکیبی از سرم فیزیولوژیک و اسانس لیمو گلیسیرین تجویز و داروخانه‌ها آن را به صورت ساختنی آماده می‌کنند.

در مورد سندرم سوزش دهان هم توضیح می‌دهید؟

سندرم سوزش دهان: هم برفک دهان و هم خشکی دهان می‌تواند منجر به سندرم سوزش دهان شود. برخی از داروها، از جمله برخی برای فشار خون بالا نیز منجر به همین شوند. علاوه بر این احساس می‌کنید به تازگی دهان خود را با قهوه داغ کرده‌اید، ممکن است دهانتان گزگز کند یا بی‌حس شود. علاوه بر این، ممکن است مقداری از توانایی چشایی خود را از دست بدهید. این نیز می‌تواند ناشی از افزایش سن باشد. با مرطوب نگه داشتن دهان و استفاده از داروهای ضدقارچ و آرام‌بخش می‌توان این سوزش را تا حدی آرام کرد. البته گاهی این سوزش در اثر نوروپاتی عصبی محیطی (التهاب چندین عصب محیطی مختلف) است.

بیماران دیابتی چگونه می‌توانند از بروز عوارض دهان و دندان پیشگیری کنند؟

با توجه به ارتباط نزدیک بین دیابت و مشکلات سلامت دهان، مراقبت از دندان در صورت ابتلا به دیابت ضروری است. این راهکارها عبارتند از:

- مسواک زدن دندان‌های خود با خمیر دندان حاوی فلوراید برای حداقل 30 ثانیه در هر سطح، در مجموع دو دقیقه، حداقل دو بار در روز.

- حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشید.

- هنگام مشاهده علائم التهاب لثه یا بیماری لثه مانند لثه‌های خونی یا متورم و لق شدن دندان ها، مراقبت لازم را به عمل آورید و به دنبال کمک باشید.

- استفاده از دارو برای کنترل سطح قند خون

- ترک دخانیات

- به دندانپزشک خود اطلاع دهید که دیابت دارید.

- حداقل هر شش ماه یک بار به دنبال مراقبت و تمیز کردن دندان‌ها باشید.

پیشگیری از مشکلات دندانی

با توجه به ارتباط نزدیک بین دیابت و مشکلات سلامت دهان، مراقبت از دندان در صورت ابتلا به دیابت ضروری است. چندین استراتژی می تواند به جلوگیری از بروز مشکلات کمک کند، از جمله:

مسواک زدن دندان های خود با خمیر دندان حاوی فلوراید برای حداقل 30 ثانیه در هر سطح، در مجموع دو دقیقه، حداقل دو بار در روز.

حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشید.

هنگام مشاهده علائم التهاب لثه یا بیماری لثه، مانند لثه های خونی یا متورم و لق شدن دندان ها، مراقب باشید و به دنبال کمک باشید.

استفاده از دارو برای کنترل سطح قند خون

ترک سیگار.

به دندانپزشک خود اطلاع دهید که دیابت دارید.

حداقل هر شش ماه یک بار به دنبال مراقبت و تمیز کردن دندان باشید،