به گزارش آتیه آنلاین؛ امروز ۱۹ آذر برابر با نهم دسامبر ۲۰۲۴ میلادی و «روز جهانی مبارزه با فساد» است. این روز هر سال در تاریخ ۹ دسامبر گرامی داشته می‌شود، چرا که فرصتی برای جلب توجه جهانی به اهمیت مبارزه با فساد در سطح دولتی، خصوصی و اجتماعی است. نهم دسامبر به ابتکار «سازمان ملل متحد» و بر اساس «کنوانسیون مبارزه با فساد» سازمان ملل در سال ۲۰۰۳ به منظور ترویج آگاهی، تشویق به مسئولیت‌پذیری و تقویت اقدامات ضدفساد در سطح جهانی به همین مناسبت نام‌گذاری شده است. هدف اصلی از این روز، جلب توجه به اثرات منفی فساد بر رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی و اعتماد عمومی است و به دولت‌ها، سازمان‌ها و افراد یادآوری می‌کند که فساد نه تنها به کاهش منابع مالی منجر می‌شود، بلکه آسیب جدی به توسعه پایدار و اصول دموکراتیک نیز وارد می‌کند.

در این روز، بسیاری از سازمان‌ها، نهادهای دولتی، دانشگاه‌ها و گروه‌های جامعه مدنی در سراسر جهان اقداماتی از جمله سمینارها، کمپین‌ها و برنامه‌های آموزشی برگزار می‌کنند تا اهمیت مقابله با فساد را به عموم مردم یادآوری کنند. در واقع، هدف این است که آگاهی عمومی نسبت به خطرات فساد و شیوه‌های مبارزه با آن افزایش یابد.

وضعیت فساد در آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکا

فساد یک پدیده جهانی است که در تمامی قاره‌ها و کشورهای مختلف به اشکال متفاوتی وجود دارد. در این بخش، وضعیت فساد در چهار قاره مهم را بررسی می‌کنیم.

آسیا: در بسیاری از کشورهای آسیایی به‌ویژه در بخش دولتی و تجاری مسئله‌ای گسترده فساد مطرح است. کشورهای مانند هند، چین و پاکستان با چالش‌های جدی در زمینه فساد مواجه هستند، که بر فرآیندهای اقتصادی و اجتماعی آنها تأثیر منفی می‌گذارد. رشوه‌خواری و سوءاستفاده از منابع دولتی در این کشورها بسیار رایج است. اما در عین حال، برخی کشورها مانند سنگاپور و ژاپن توانسته‌اند با استفاده از سیستم‌های شفاف و نظارت دقیق بر عملکرد دولتی، میزان فساد را کاهش دهند و به عنوان الگوهایی برای دیگر کشورهای آسیایی شناخته شوند.

اروپا: کشورهای اروپایی معمولاً در مقایسه با سایر مناطق دنیا در وضعیت بهتری از نظر فساد قرار دارند. با این حال، فساد همچنان در برخی از کشورهای اروپایی به ویژه در جنوب اروپا مانند یونان، ایتالیا و اسپانیا زیاد است. این فساد اغلب در قالب رشوه‌خواری، سوءاستفاده از منابع عمومی و فساد در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی دیده می‌شود. در این میان، کشورهای شمال اروپا مانند سوئد، دانمارک و نروژ به عنوان پیشگامان در مبارزه با فساد شناخته می‌شوند.

آفریقا: در آفریقا مسئله فساد به یک بحران عمومی تبدیل شده است که تأثیرات منفی زیادی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی این قاره دارد. در بسیاری از کشورهای آفریقایی، فساد در بخش‌های دولتی و نظام قضائی به صورت سیستماتیک مشهود است. کشورهایی مانند نیجریه، سودان و کنگو با مشکلات شدید فساد در سطوح مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند. همچنین در این کشورها، رشوه‌خواری و فساد در دستگاه‌های دولتی به یک پدیده معمول تبدیل شده و باعث بی‌اعتمادی عمومی به حکومت‌ها شده است.

آمریکا: در ایالات متحده، فساد به طور عمده در قالب رشوه‌خواری، تقلب‌های مالی و سوءاستفاده از منابع دولتی مشاهده می‌شود. با وجود اینکه آمریکا در فهرست‌های جهانی فساد معمولاً در رتبه‌های پایین‌تر از سایر کشورها قرار دارد، مواردی مانند فساد در صنعت داروسازی، سیاست‌مداران و شرکت‌های بزرگ در این کشور همچنان وجود دارند. همچنین کشورهای آمریکای لاتین مانند مکزیک، برزیل و ونزوئلا به شدت با فساد در سطح دولتی و فساد سازمان‌یافته مواجه هستند که اثرات منفی بر رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی آنها دارند.

چگونه می‌توان با فساد مبارزه کرد؟

مبارزه با فساد نیازمند رویکردی جامع و چندجانبه است که شامل اقداماتی در سطح ملی، بین‌المللی و فردی می‌شود. از جمله این اقدامات و راهکارهای مؤثر در اینباره عبارتند از:

تقویت شفافیت و نظارت: یکی از مهم‌ترین اقدامات برای مبارزه با فساد، تقویت شفافیت در عملکردهای دولتی، مالی و تجاری است. استفاده از فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های دیجیتال و بلاک‌چین می‌تواند روندهای شفاف و قابل ردیابی را تسهیل کند و در نتیجه دسترسی به اطلاعات را برای عموم مردم آسان‌تر سازد. البته نباید شفافیت مالی تصمیم‌سازان و مدیران ارشد را نیز فراموش کرد.

اجرای قوانین و مقررات دقیق: وجود قوانین ضدفساد و اجرای دقیق آن‌ها در هر جامعه امری ضروری است. مجازات‌های سخت و تعیین مسئولیت برای مقامات فاسد می‌تواند به کاهش فساد کمک کند. علاوه بر این، تقویت نهادهای قضائی و تقویت استقلال آن‌ها از مسائل سیاسی می‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد.

آموزش و فرهنگ‌سازی: یکی از موثرترین راه‌ها برای مبارزه با فساد، آموزش عمومی است. ایجاد آگاهی در میان شهروندان درباره حقوق خود و پیامدهای فساد می‌تواند از بروز فساد جلوگیری کند. همچنین ایجاد فرهنگی که در آن فساد ناپسند و غیرقابل قبول باشد، اهمیت دارد.

همکاری بین‌المللی: فساد یک مشکل فراملی است که نیازمند همکاری‌های بین‌المللی برای مبارزه است. سازمان‌های بین‌المللی مانند «سازمان ملل متحد»، «بانک جهانی» و «سازمان شفافیت بین‌الملل» (Transparency International) می‌توانند با تبادل اطلاعات، آموزش و هم‌افزایی منابع به کشورهای مختلف در مبارزه با فساد کمک کنند.

نمونه‌های موفق مبارزه با فساد

یکی از موفق‌ترین نمونه‌ها در مبارزه با فساد، کشور سنگاپور است. این کشور با پیاده‌سازی سیستم‌های شفاف و ایجاد نهادهای نظارتی قوی، توانسته است فساد را به حداقل برساند. ایجاد یک سیستم قضائی مستقل و آموزش کارکنان دولتی برای مقابله با فساد از جمله اقدامات کلیدی سنگاپور در این رابطه بوده است. همچنین نمونه اروپایی مبارزه با فساد نروژ است. نروژ یکی دیگر از کشورهایی است که توانسته است فساد را در سطح بسیار پایین نگه دارد؛ این کشور با وجود سیستم‌های شفاف، قانون‌گذاری دقیق و پیگیری موارد فساد به ویژه در مقامات دولتی، به عنوان یکی از پاک‌ترین کشورهای دنیا شناخته می‌شود.

نیوزیلند در قاره اقیانوسیه هم یکی دیگر از نمونه‌های موفق مبارزه با فساد است. این کشور نیز با استقرار سیستم‌های نظارتی مؤثر، فساد را در بخش‌های مختلف دولتی به حداقل رسانده است و از طریق همکاری فعال با سازمان‌های بین‌المللی ضدفساد و ایجاد نهادهایی برای شفافیت و پاسخگویی در بخش دولتی، یکی از پیشگامان در مبارزه با فساد است.

مبارزه با فساد نیازمند رویکردی جامع و همکاری میان دولت‌ها، سازمان‌ها و افراد است. اگرچه فساد در بسیاری از نقاط جهان همچنان یک مشکل جدی است، اما کشورهای موفقی مانند سنگاپور، نروژ و نیوزیلند نشان داده‌اند که با شفافیت، نظارت و قوانین مؤثر می‌توان این مشکل را کاهش داد. ۱۹ آذر روز جهانی مبارزه با فساد فرصتی است برای یادآوری اهمیت این مسئله و تلاش برای جهانی عاری از فساد و فرصت‌های برابر.