به گزارش آتیه آنلاین به نقل از theconversation.com؛ گزارش‌هایی درباره تأخیرهای طولانی در حمل‌ونقل کشتی‌ها از طریق کانال پاناما در سال جاری، نقش حیاتی اما اغلب نادیده‌ گرفته‌شده آب شیرین در زنجیره‌های تأمین جهانی را برجسته کرده است. شرایط آب و هوایی خشک‌تر از معمول در پاناما که ناشی از پدیده ال‌نینو است، منطقه را دچار خشکسالی کرده و سطح آب در گره‌گاه‌هایی که کانال را تغذیه می‌کنند، کمتر از حد معمول است. این امر باعث شده تعداد کشتی‌هایی که می‌توانند روزانه از کانال عبور کنند کاهش یابد: در مقایسه با ۳۶ تا ۳۸ کشتی در شرایط عادی، در حال حاضر تنها ۳۱ کشتی از این کانال عبور می‌کنند. این بدان معناست که زمان بیشتری برای انتقال محصولات از کانال و رسیدن آن‌ها به قفسه‌های فروشگاه‌ها نیاز است.

کندی عملیات در کانال پاناما نشان می‌دهد که دسترسی به آب شیرین چگونه برای ساخت و حمل کالاها حیاتی است و بر همه چیز، از قیمت مواد غذایی گرفته تا پیش‌بینی‌های خرده‌فروشی برای فصل خرید تأثیر می‌گذارد. «استیون وس» استاد مدیریت زنجیره تأمین، معتقد است که «برای کسب‌وکارها ضروری است که توجه بیشتری به موضوعات زنجیره تامین داشته باشند».

اما ابتدا ممکن است بپرسید: آب شیرین چه ارتباطی با حمل‌ونقل دریایی دارد؟ پاسخ معلوم است: بسیار زیاد.

آب در همه‌جا، اما نه به‌اندازه‌ای که بتوان تقسیم کرد

کانال پاناما یک اتصال آب شیرین بین دو اقیانوس است (نه یک پیوند آب شور، همان‌طور که اغلب تصور می‌شود) و مجموعه‌ای از گره‌گاه‌ها در هر سمت کانال، کشتی‌های باری را تقریباً تا سطح ۱۰۰ فوت بالا می‌برند تا به دریاچه‌های مصنوعی که از تنگه پاناما عبور می‌کنند برسند و سپس آن‌ها را به سطح دریا در سوی دیگر کانال پایین می‌آورند.

برای هر عبور کشتی از این کانال ۵۲ میلیون گالن آب شیرین از دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و جویبارهای این کشور کوچک لازم است. این وضعیت ایجاد یک توازن میان حفظ آب برای نیازهای محلی و استفاده از آن برای عبور کشتی‌ها ضروری می‌سازد؛ تخصیص آب کمتر به کانال به معنای کاهش تعداد کشتی‌هایی است که می‌توانند عبور کنند.

این مسئله یک پدیده محدود به کانال پاناما نیست. کاهش دوره‌ای سطح آب در رودخانه می‌سی‌سی‌پی و رودخانه راین در آلمان برای سال‌ها مانع تردد قایق‌های باری شده، زنجیره‌های تأمین را مختل کرده و بحث‌هایی را درباره نحوه تقسیم مقادیر محدود آب شیرین برانگیخته است. همچنین طرح‌های اخیر جوامع در شمال کلرادو برای ساخت مخازن آب خود روی شاخه‌های فرعی رودخانه کلرادو پرسش‌هایی را درباره مالکیت دسترسی به آبراه‌های محلی و نحوه مدیریت این منبع مطرح می‌کند.

چالشی کهن

نیاز به مدیریت منابع آبی مسئله‌ای جدید نیست و سیستم‌های پیچیده مدیریت آب به دوران امپراتوری روم و حتی پیش از آن بازمی‌گردند. بشریت در طول قرن‌ها پیشرفت‌های بزرگی در مدیریت آب داشته است، اما در سال‌های اخیر این موضوع اغلب در سایه مسائل زیست‌محیطی دیگر مانند گرمایش جهانی قرار گرفته است.

مدیریت آب به دلیل وجود تضاد میان نیازهای کسب‌وکارها و جوامع محلی پیچیده می‌شود: کسب‌وکارها می‌خواهند آب را برای عملیات خود استفاده کنند، درحالی‌که جوامع می‌خواهند منابع آبی را حفظ کنند تا نیازهای اساسی ساکنان برآورده شود و در عین حال، جوامع به مشاغل و خدماتی که کسب‌وکارها فراهم می‌کنند نیز نیاز دارند. نمونه‌هایی مانند کانال پاناما این تنش را به‌خوبی نشان می‌دهند.

برای ایجاد توازن میان این نیازهای به‌ظاهر متضاد، باید به عمق مصرف آب در تولید محصولاتی که مردم هر روز خریداری و استفاده می‌کنند نگاه دقیق‌تری انداخت.

همان‌طور که اخیرا دکتر «استیون وس» و همکارانش در یک مقاله علمی نشان داده‌اند، آب بخشی اساسی از تقریباً هر چیزی است که مردم خریداری می‌کنند. به‌عنوان مثال، حدود ۲۶۰۰ گالن آب برای تولید پارچه یک شلوار جین استفاده می‌شود؛ از کشت پنبه برای تولید الیاف گرفته تا ساخت پارچه دنیم و رساندن آن شلوار به قفسه‌های فروشگاه گپ، رفته رفته آب بیشتری در هر مرحله از زنجیره تأمین در این محصول نهفته می‌شود.

در واقع کسب‌وکارها حتی از آب استفاده می‌کنند تا آبی را که در تقریباً تمام محصولاتشان نهفته است جابه‌جا کنند و به دست مشتری برسانند. به همین دلیل، پرداختن به مشکلات مرتبط با آب برای کسب‌وکارها فراتر از دلایل صرفاً نوع‌دوستانه است: این اقدامات نه‌تنها برای جامعه بلکه برای عملکرد خود آن‌ها نیز ضروری است، کمبود آب می‌تواند تولید را مختل کرده و زنجیره‌های تأمینی را که کسب‌وکارها به آن‌ها وابسته‌اند دچار مشکل کند.

راه‌حل‌هایی برای کسب‌وکارها

راه‌های متعددی وجود دارد که کسب‌وکارها می‌توانند با مدیریت بهتر آب، مصرف خود را کاهش دهند و در نتیجه هزینه‌هایشان را کم کنند، در عین حال که خطرات مرتبط با آب را هم محدود می‌سازند.

اولین راه این است که شرکت‌ها باید درک کنند که برای هر کاری نیاز به آب تمیز نیست. آب پسماند یک فرآیند تولیدی می‌تواند برای فرآیندی دیگر که به آب تمیز نیاز ندارد استفاده شود. به همین ترتیب، همه فرآیندها آب را آلوده نمی‌کنند، بنابراین استفاده مجدد از آب پسماند حاصل از این فرآیندها، مانند آب استفاده‌شده برای خنک‌سازی، آسان است.

دوم، شرکت‌ها می‌توانند آب پسماند را میان تأسیسات خود به اشتراک بگذارند تا دوباره استفاده شود، مفهومی که به آن «بوم‌شناسی صنعتی» گفته می‌شود. به‌عنوان مثال، آب غنی از مواد مغذی حاصل از تولید مواد غذایی می‌تواند به جای تخلیه، برای آبیاری مزارع استفاده شود.

و سوم، از آنجا که آب محیطی عالی برای انتقال حرارت است، به جای تلاش برای خنک کردن یک بخش و گرم کردن بخش دیگر، شرکت‌ها می‌توانند این سیستم‌ها را به هم متصل کنند. به‌عنوان مثال، شرکت آلومینیوم‌سازی جهانی «نوولیس» از آب داغ استفاده‌شده در فرآیند ریخته‌گری در یکی از کارخانه‌های خود در اروپا برای گرم کردن یک ساختمان مجاور استفاده می‌کند.

فرصت‌های زیادی برای بهبود مدیریت آب شیرین (یکی از ارزشمندترین منابع ما) وجود دارد. در حالی که قوانین قوی‌تر دولتی و الزامات گسترده‌تر گزارش‌دهی کمک‌کننده خواهد بود، تصمیمات خود کسب‌وکارها می‌تواند تغییرات بیشتری ایجاد کند.