سریع‌ترین رکورد رسیدن به یک میلیون کاربر فقط در طی یک ماه برای سایت هوش‌مصنوعی جدید (ChatGPT) است. طی چند ماه پس از آغاز به کار اپلیکیشن جدید هوش‌مصنوعی، میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان برای استفاده از آن ثبت‌نام کرده‌اند. این هوش‌مصنوعی با توان بهبود خود در هر مکالمه جدید می‌تواند اشتباهات احتمالی را تصحیح کند.
این ربات در پاسخ به ورودی (پرسش‌ها یا درخواست اطلاعات) کاربران، پاسخ‌هایی با لحن زبان طبیعی تولید می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود استفاده از آن به‌طور بالقوه در طیف وسیعی از برنامه‌های تجاری و خدماتی مفید باشد. ربات می‌تواند با داشتن لحن مکالمه‌ای مانند یک انسان با مشتریان برخورد کند.

چت جی‌پی‌تی چیست؟
در نوامبر سال ۲۰۲۲، شرکت تجاری OpenAI (هوش‌مصنوعی آزاد) یک ربات گفت‌وگو به نام (ChatGPT) منتشر کرد. این ربات می‌تواند به پرسش‌های بعدی پاسخ دهد، اشتباهاتش را بپذیرد، در مورد فرض‌های معیوب بحث کند و درخواست‌های نادرست کاربران را رد کند. عملکردی مبتنی بر مدل‌های یادگیری زبان که توسط (Open AI)توسعه یافته است.
(GPT-۳) مخفف Generative Pre-trained Transformer، یک مدل زبان کامپیوتری است که از تکنیک‌های یادگیری عمیق و اطلاعات ورودی برای تولید متنی شبیه انسان استفاده می‌کند. این مدل برای پیش‌بینی اتفاقات بعدی آموزش دیده است، بنابراین توانایی مکالمه را دارد. یادگیری تقویتی از بازخورد انسانی نیز برای آموزش این ربات چت استفاده شده و مدل زبان جامع (GPT) بر روی حجم عظیمی از داده‌های متنی (حدود ۵۰۰ میلیارد کلمه) آموزش دیده است.
این ابزار یک «ربات گفت‌وگو محور» (CHAT-BOT) است که عملاً می‌تواند هر کاری در عرصه نوشتاری انجام دهد. البته ممکن است در ابتدا با خطاهایی همراه باشد، اما بعدتر خود را اصلاح می‌کند. این ابزار جدیدی است که می‌تواند زمینه‌های مختلفی را تحت‌تأثیر قرار دهد. پیش‌تر تنها هوش بشری می‌توانست چنین کاری انجام دهد.

ربات گفت‌وگو محور جدید چطور کار می‌کند؟
(GPT-۳) دارای ۱۷۵میلیارد پارامتر است که تعیین نحوه عملکرد آن را دشوار می‌سازد. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد این مدل فقط برای استفاده‌های زبانی قابل بهره‌برداری است. برخلاف برادر دوقلوی خود در هوش‌مصنوعی یعنی (Dall-E ۲)، که توانایی تولید ویدئو، صدا یا الگوهای گرافیکی دارد (GPT) دانش فوق‌العاده‌ای هم در زبان گفتاری و هم در زبان نوشتاری را داراست.
این فناوری جدید، می‌تواند به‌عنوان یک «ماشین زبان» معرفی شود که کلمات، عبارات و جملات را با استفاده از آمار، یادگیری تقویتی و یادگیری نظارت‌شده مرتب می‌کند. اگرچه فاقد «هوش» واقعی است (یعنی نمی‌داند «معنای» کلمه چیست، اما می‌داند چگونه از آن استفاده می‌شود) اما در پاسخ به سؤالات، خلاصه‌سازی حقایق و تولید مقاله بسیار عالی است.
(ChatGPT) و موتورهای مشابه برای تکرار اصطلاحات مورد استفاده در نوشتار، اجتناب از بیان فحوای خاص یک مکالمه (مثلاً جانب‌داری سیاسی یا نژادپرستی) و یادگیری از سؤالات دیگران آموزش داده شده است، یا بهتر است بگوییم برنامه‌ریزی شده تا خود را تقویت کند. به بیان دیگر، این مدل‌ پیشرفته‌تر می‌تواند پاسخ‌های خود را با پرسیدن سؤالات بیشتر تغییر دهد و سپس آنچه را که یاد می‌گیرد برای استفاده بعدی ذخیره کند.
به‌رغم این واقعیت که ایده ربات‌های گفت‌وگویی جدید نیست و ما برای یک‌دهه ربات‌های گفت‌وگویی از جمله «سیری»، «الکسا»، «اولیویا» و موارد دیگر را در اختیار داشته‌ایم، درجه عملکرد در GPT-۳.۵ (جدیدترین‌نسخه) شگفت‌انگیز است. برای مثال و در عرصه تجارت، وقتی از او سؤالاتی مانند «بهترین شیوه‌ها برای استخدام چیست» یا «چگونه یک برنامه آموزشی برای شرکت طراحی می‌کنید» پرسیده شد، ربات به سؤالات به‌خوبی پاسخ داد. هرچند پاسخ‌ها کاملاً ساده و نسبتاً اشتباه بودند، اما در مرحله بعد با تمرین و تصحیح بهتر شدند. نباید فراموش کرد که با استفاده بیشتر از این ربات، هوش‌مصنوعی اشتباهات بیشتری را در هر زمینه بخصوص تصحیح خواهد کرد و آن را برای موارد بعدی در هر نقطه دیگر از کره زمین به‌کار خواهد برد.
علاوه بر پاسخ به سؤالات، چت‌بات جدید می‌تواند مقالات خبری، خلاصه اطلاعات، کدنویسی و موارد مشابه دیگر را تولید کند. نسخه (GPT-۳) توسط برخی آموزگاران برای تولید آزمون‌ از دوره‌های تخصصی و عمل به‌عنوان «دستیار آموزشی مجازی» استفاده شده است. این موضوع ما را به مهم‌ترین عرصه‌ای که هوش‌مصنوعی جدید می‌تواند در آن تأثیرگذار باشد می‌کشاند؛ عرصه آموزش.

تأثیر جی‌پی‌تی در آموزش
آموزش یکی از برجسته‌ترین و بالقوه‌ترین زمینه‌های کاربردی برای جی‌پی‌تی است. در حالی که نسخه رایگان توان محدودتری از نسخه پولی دارد، هنوز هم می‌توان از آن به طرق مختلف استفاده کرد. مثلاً دانشجو می‌تواند دروس طولانی را بی‌عیب و نقص (تقریباً در همه زبان‌ها) خلاصه کند، از کلمات ساده برای توضیح مسائل پیچیده استفاده کند و خلاصه نظریه‌های فلسفی را بنویسد. (GPT) برای انجام تکالیف، پاسخ دادن به سؤالات، نوشتن مقاله، فرمول‌ها یا حتی کدهای کامپیوتری ایده‌آل است.
توانایی خلاصه کردن مطالب با استفاده از دسترسی به اینترنت، جنبه مهم این چت‌بات است که اکنون بسیاری از دانشجویان در سراسر جهان از آن بهره‌مند می‌شوند. جی‌پی‌تی حتی می‌تواند در فیزیک کوآنتوم یک مقاله‌ در سطح دانشگاهی برای دانشجویان آماده کند، شعر بگوید، یا برای مثال فیلمنامه یک برنامه کمدی تلویزیونی را بنویسد.
همین موضوع باعث شده تا اساتید زیادی در سراسر جهان برنامه درسی خود را با این پیش‌فرض بنویسند که دانشجویان از چت‌بات (GPT) برای انجام تکالیف استفاده می‌کنند. پروفسور فرانسیس پویول از دانشگاه ناوارا در اسپانیا در این‌باره رویکرد جالبی دارد. او می‌گوید: «در کلاس اول ترم، به دانشجویان گفتم که تکالیف بسیار کمی برای این ترم وجود دارد و شما باید در همه آن‌ها از (ChatGPT) استفاده کنید.»
پویول مجبور شد هر تکلیف را دوباره طراحی کند تا به‌خوبی ابزار هوش‌مصنوعی جدید را در برنامه درسی خود بگنجاند. این استاد دانشگاه که اقتصاد، تجارت و طراحی تدریس می‌کند، معتقد است رویکرد او مزایای آشکاری دارد از جمله اینکه دانشجویان به‌جای استفاده از هوش‌مصنوعی برای تقلب از (ChatGPT) به‌طور سازنده استفاده می‌کنند.
دانشجویان از اینکه جی‌پی‌تی چگونه می‌تواند به آن‌ها در انجام تکالیف کالج کمک کند شگفت‌زده‌اند. یک دانش‌آموز ۱۷ ساله از مادرید می‌گوید: «به‌جز یک نفر، همه بچه‌ها در تیم پروژه ما در مورد این ابزار خبر داشتند و (GPT) برای کار ما فوق‌العاده مفید بود. احتمالاً به‌خاطر استفاده از این ابزار همه یک نمره (A) دریافت خواهیم کرد. تکلیف موردنظر نوشتن «یک طرح تجاری» بود و در پیداکردن نقاط ضعف، قوت و مشتریان بالقوه طرح مشکل داشتیم. ما از (ChatGPT) خواستیم که داده‌های ورودی اولیه که خودمان نوشته‌ بودیم را گسترش دهد، و پس از حذف برخی مثال‌ها و نوشته‌هایی که احساس می‌کردیم پیچیده‌تر از سطح کلاس است، همه نوشته‌های (GPT)را کپی کردیم.»
یک دانشجوی دیگر راه بهتری برای استفاده از جی‌پی‌تی پیدا کرده است. او می‌گوید: «بیشتر بچه‌ها اغلب از این برنامه برای نوشتن خلاصه‌ای‌ از موضوعات و روایت‌های تاریخی استفاده می‌کنند. وقتی استاد یک متن می‌دهد و از ما یک خلاصه سه تا پنج صفحه‌ای در موضوع تاریخ، هنر یا فلسفه می‌خواهد، شما فقط آن را در (ChatGPT) کپی کرده و یک خلاصه ۵۰ جمله‌ای از آن درخواست می‌کنید. ربات همه کارها را انجام می‌دهد و نتیجه یک خلاصه‌ بی‌عیب و نقص است.»
احتمالاً در آینده‌ای بسیار نزدیک برنامه‌هایی مانند (ChatGPT) در محیط‌های آکادمیک نفوذ خواهند کرد. هر معلمی باید راه‌حلی برای کنار آمدن با این فناوری هوش‌مصنوعی پیدا کند. «خسوس مانا»، معلمی که اخیراً در شمال اسپانیا بازنشسته شده است، می‌گوید: «از آغاز کار آموزش، ما با هر میانبر یا طرح تقلب جدیدی که پیش‌آمده برخورد کرده‌ایم. یک معلم از نوع زبانی که بچه‌ها استفاده می‌کنند می‌فهمد که چه کسی تکلیف را نوشته است. بنابراین تشخیص کلمات، صفت‌ها، مفاهیم و عبارات غیرمعمول بسیار آسان است. به همین دلیل است که به‌کاربردن تست‌های شفاهی بسیار مفید هستند». با این حال این معلم بازنشسته معتقد است که برنامه‌هایی مانند (ChatGPT) با پشتیبانی و راهنمایی مناسب می‌توانند در تنظیمات آکادمیک مفید باشد.
پرسش مهم در بحث استفاده از این ابزارها در آموزش این است که چطور می‌توان از آن برای یادگیری بهتر استفاده کرد؟ چراکه با طرد این هوش‌مصنوعی که در دسترس بسیاری از افراد قرار دارد، این احتمال می‌رود که دانشجویان به‌جای یادگیری بهتر فقط تکالیف را با این ابزار انجام دهند و چیزی یاد نگیرند.
چگونه می‌توان از این ابزار بیشترین بهره را برد؟ دکتر «پویول» دراین‌باره توضیح می‌دهد: «به دانشجویانم می‌گویم که جی‌پی‌تی می‌تواند پاسخ‌های سریع‌تری ارائه دهد، اما شما کمتر یاد خواهید گرفت». اگر انسان برای انجام تکالیف آموزشی یا کار از این ابزار استفاده کند، توانایی‌اش در تفکر مستقل، تجزیه و تحلیل و تحقیق تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت. در مقابل اگر از این ابزار برای حمایت از تفکر انتقادی و فرایند تأمل استفاده شود، می‌تواند توانایی‌های تحلیلی فرد را افزایش دهد و حجم بالایی از مطالب مفید را در اختیار افراد قرار دهد.

محدودیت‌های ربات (GPT)
دانشجوی دیگری در کالج ناوارای اسپانیا درباره تجربه استفاده از (GPT) می‌گوید: «من یک مقاله ۲۰۰ کلمه‌ای در مورد آزمایش خلأ در تأسیسات سرمایشی از این ربات درخواست کردم. اما جواب ربات بسیار سطحی و پر از غلط بود.»
در واقع این ربات در پاسخ به مسائل (در این مورد سردخانه و تهویه هوا) ممکن است خوب عمل نکند. به‌ویژه اگر یک موضوع خیلی خاص یا مسئله‌ای فنی مدنظر باشد. احتمالاً میزان دسترسی به اطلاعات آنلاین درباره افعال انگلیسی با پرسش درباره شرح عملکرد دقیق رادیاتوری که فقط در اسپانیا فروخته می‌شود یکسان نیست. اما نکته در این است که مانند ابزار مترجم گوگل این برنامه نیز با استفاده بیشتر در یک زمینه می‌تواند از اشتباهات و گوشزدهایی که کاربرها به او می‌کنند درس بگیرد.
به‌عنوان مثال، این برنامه توانایی بازی شطرنج بر اساس الگوریتم‌های هوش‌مصنوعی شطرنج را ندارد چراکه یک برنامه متن‌محور است. با این‌ حال هرچند در بازی‌های اول حرکاتی را انجام می‌دهد که در قوانین بازی طراحی نشده و به عبارتی قوانین را به‌نفع خودش تغییر می‌دهد، اما پس از دوره‌ای می‌تواند با استفاده از مکالمه با حریف انسانی نحوه درست بازی کردن را یاد بگیرد.