هر سال، فهرست اضطراری سازمان بین‌المللی کمیته نجات (IRC) کشورهایی را شناسایی می‌کند که به احتمال زیاد با بحران‌های انسانی فزاینده مواجه خواهند شد. با در نظر گرفتن احتمال و تأثیر جنگ، بی‌ثباتی اقتصادی، تغییرات اقلیمی و عوامل دیگر، این فهرست به بیست کشوری اشاره دارد که بیشترین فشار را از یک جهان به طور فزاینده‌ای نامتعادل تحمل می‌کنند. با وجود اینکه این کشورها تنها ۱۱ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، سهم نامتناسبی معادل ۸۲ درصد از افرادی که به کمک‌های انسانی نیاز دارند را شامل می‌شوند.

سومالی: درگیری و خشکسالی عامل بی‌ثباتی است

برای سومین سال متوالی، سومالی در میان ده کشور برتر فهرست اضطراری باقی مانده است. گروه مسلح قدرتمند الشباب در نه ماه اول سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۲۰ حمله انجام داده است و نفوذ آن ممکن است با آماده شدن مأموریت تثبیت اتحادیه آفریقا (ATMIS) برای خروج از کشور گسترش یابد. در همین حال، افزایش درگیری‌های بین‌قبیله‌ای بی‌ثباتی را در این منطقه تشدید کرده است.

شوک‌های اقلیمی نیز تهدیدی عظیم برای این کشور شرق آفریقا هستند. سومالی هنوز در حال بازیابی از خشکسالی فاجعه‌باری است که از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ ادامه داشت و گرسنگی و سوءتغذیه حاد، وضعیت کودکان را در سراسر کشور بدتر کرد. با این وجود، علی‌رغم آسیب‌پذیری شدید سومالی در برابر تغییرات اقلیمی، این کشور کمتر از ۰.۱ درصد از بودجه جهانی تغییرات اقلیمی را دریافت کرده است.

چه خطراتی سومالی را در سال ۲۰۲۵ تهدید می‌کند؟

در سومالی تشدید درگیری‌ها می‌تواند کشور را بی‌ثبات کند، زیرا دولت با تهدیدات فزاینده و کاهش حمایت بین‌المللی مواجه است. همچنین شوک‌های اقلیمی از جمله خشکسالی و سیل ممکن است تلاش‌های بهبود کشاورزی را معکوس کنند، به‌ویژه با آغاز الگوی آب‌وهوایی لانینا. انتظار می‌رود ۱.۶ میلیون کودک از سوءتغذیه حاد در سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۵ رنج ببرند، که توانایی آن‌ها برای رشد و توسعه یک سیستم ایمنی سالم را محدود می‌کند. این درحالی است که هر گونه تشدید درگیری یا شوک‌های اقلیمی می‌تواند بحران گرسنگی سومالی را در سال ۲۰۲۵ وخیم‌تر کند. حتی با وجود کاهش بدهی بین‌المللی، بیش از ۲۰ درصد از سومالیایی‌ها همچنان در فقر شدید زندگی می‌کنند.

مالی: درگیری چندجانبه مداوم و گسترش‌یافته

گرسنگی در مالی به دلیل درگیری رو به تشدیدی که دوازده سال است ادامه دارد، وخیم‌تر شده است. شهرهای بیشتری تحت محاصره قرار گرفته‌اند، زیرا دولت نظامی مالی و گروه واگنر با جناح‌های مسلحی مانند نیروهای طوارق، دولت اسلامی در صحرای بزرگ (ISGS) و جماعت نصرت‌الاسلام‌والمسلمین (JNIM) می‌جنگند. خروج حمایت نظامی سازمان ملل و فرانسه باعث افزایش تلفات غیرنظامیان شده است. در همین حال، ISGS و JNIM محاصره‌ها را گسترش داده‌اند و دسترسی صدها هزار نفر به غذا، آب و کمک‌های انسانی را قطع کرده‌اند.

چه خطراتی مالی را در سال ۲۰۲۵ تهدید می‌کند؟

قدرت رو به افزایش گروه‌های مسلح در مالی، غیرنظامیان را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد زیرا شهرهای بیشتری تحت کنترل آن‌ها قرار می‌گیرند. با فعالیت آزادانه این گروه‌ها، انتظار می‌رود قتل‌ها، آدم‌ربایی‌ها و جابه‌جایی اجباری افزایش یابد.

مالی با یک بحران شدید غذایی مواجه است. گروه‌های مسلح به انبارهای غلات حمله می‌کنند و مسیرهای تأمین را مسدود می‌کنند، در حالی که سیل محصولات کشاورزی را از بین می‌برد. بیش از ۲,۵۰۰ نفر هم‌اکنون با بالاترین سطح ناامنی غذایی مواجه هستند و در معرض خطر گرسنگی شدید قرار دارند. انتظار می‌رود این تعداد با ادامه حملات به منابع غذایی و اختلال در توزیع افزایش یابد.

مالی، یکی از کشورهایی است که به‌شدت در برابر تغییرات اقلیمی آسیب‌پذیر است، این کشور در سال ۲۰۲۴ با سیل‌های فاجعه‌باری مواجه شد که بیش از ۳۵۰,۰۰۰ نفر را آواره کرد. با این حال، این کشور تنها ۰.۶ درصد از بودجه جهانی تغییرات اقلیمی را دریافت کرده است؛ مالی بدون حمایت برای مقابله با بحرانی که خود ایجاد نکرده، رها شده است.

هائیتی: خشونت باندی بحران انسانی را تشدید کرده است

خشونت باندی و ناکارآمدی دولت، هائیتی را به وضعیتی بحرانی کشانده است. ترور رئیس‌جمهور «جوونل موئیز» در سال ۲۰۲۱ بی‌ثباتی را تشدید کرد. باندهای جنایتکار قوی‌تر و سازمان‌یافته‌تر شده‌اند، نفوذ خود را گسترش داده و هرج‌ومرج گسترده‌ای ایجاد کرده‌اند. بلایای طبیعی مانند زلزله و طوفان‌ها بحران را بدتر کرده‌اند. این بلایا کشور را ویران کرده و تقریباً نیمی از جمعیت را در گرسنگی شدید و فقر مطلق رها کرده‌اند.

چه خطراتی هائیتی را در سال ۲۰۲۵ تهدید می‌کند؟

شورای انتقالی ریاست‌جمهوری فعلی با وجود بی‌ثباتی سیاسی همچنان با مشکلاتی در بازگرداندن امنیت به کشور مواجه است. کنترل گسترده مناطق توسط باندهای جنایتکار، میلیون‌ها نفر از مردم هائیتی را در معرض خطر قرار می‌دهد، زیرا خشونت جنسی، آدم‌ربایی، جابه‌جایی اجباری و اخاذی همچنان جوامع را گرفتار کرده و تلاش‌های انسانی و بهبود اقتصادی را مختل می‌کند. جوامع با افزایش گرسنگی و شیوع بیماری‌ها مواجه خواهند شد، زیرا باندها از ارسال کمک‌های انسانی جلوگیری می‌کنند و دسترسی ساکنان به خدمات بهداشتی را محدود می‌سازند. همچنین زیرساخت‌های ضعیف و ظرفیت محدود برای کاهش و واکنش به شوک‌های اقلیمی به این معنی است که طوفان‌ها یا زلزله‌ها در سال ۲۰۲۵ پیامدهای انسانی ویرانگری خواهند داشت.

بورکینافاسو: غیرنظامیان تحت محاصره و قتل‌عام قرار دارند

بورکینافاسو برای سومین سال متوالی در میان ده کشور برتر فهرست اضطراری باقی مانده است. گروه‌های مسلحی مانند ISGS و JNIM میلیون‌ها نفر را آواره کرده‌اند. اقدامات این گروه‌ها جوامع را در سراسر کشور و منطقه ساحل ویران کرده است. این گروه‌های مسلح تقریباً ۴۰ شهر را منزوی کرده‌اند، در حالی که این تعداد در سال ۲۰۲۱ تنها یک شهر بود. این وضعیت حدود ۲ میلیون نفر را از سایر نقاط کشور جدا کرده و کمک‌های حیاتی را مختل کرده است. همچنین حملات به بیمارستان‌ها، مدارس و جوامع، غیرنظامیان را در معرض خطر بیشتری قرار داده است.

چه خطراتی بورکینافاسو را در سال ۲۰۲۵ تهدید می‌کند؟

غیرنظامیان در بورکینافاسو با خشونت شدید از سوی گروه‌های مسلحی مواجه هستند، به‌طوری که بیش از ۱,۸۰۰ مورد مرگ غیرنظامیان در اوایل سال ۲۰۲۴ ثبت شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که ارتش نیز در کشتارهای جمعی دست دارد، که ممکن است درگیری را تا سال ۲۰۲۵ تشدید کند.

انتظار می‌رود گروه‌های مسلح کارکنان کمک‌رسان را هدف قرار دهند، که دسترسی به کمک‌های انسانی را دشوارتر می‌کند. این امر کمک‌رسانی به افرادی که در شهرهای تحت محاصره زندگی می‌کنند را پیچیده‌تر می‌سازد. بورکینافاسو با شوک‌های اقلیمی مانند سیل و شیوع بیماری تب دنگی مواجه است. با این حال، با دریافت کمتر از ۱ درصد از بودجه جهانی تغییرات اقلیمی، این کشور توانایی محدودی در مقابله با شوک‌های اقلیمی آینده دارد. یک بحران اقتصادی ممکن است افراد بیشتری را به سمت فقر سوق دهد. به‌ویژه صادرات معدنی آسیب دیده است. با وجود اینکه سطح فقر قبلاً به ۴۳ درصد رسیده، بسیاری از شرکای بین‌المللی ارائه حمایت را متوقف کرده‌اند.

لبنان: تشدید بحران با درگیری اسرائیل و حزب‌الله

مرحله‌ای جدید و مرگبار از درگیری بین اسرائیل و حزب‌الله، برای اولین بار لبنان را به میان ده کشور برتر فهرست اضطراری کشانده است. حزب‌الله و اسرائیل در تاریخ ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴ به آتش‌بس رسیدند که پس از دو ماه نبردهای شدید زمینی و حملات هوایی، و بیش از یک سال تبادل آتش مرزی، سطحی از آرامش نسبی را به ارمغان آورد. با این حال، آتش‌بس به تنهایی نیازهای انسانی حاد را پایان نمی‌دهد. این درگیری باعث ویرانی شده و ۱.۴ میلیون نفر را در لبنان مجبور به ترک خانه‌هایشان کرده است. این بحران همچنین در پی یک بحران اقتصادی چندساله رخ داده که سیستم بهداشت و درمان را تضعیف کرده و تعداد بی‌سابقه‌ای از مردم را در گرسنگی فرو برده است.

چه خطراتی لبنان را در سال ۲۰۲۵ تهدید می‌کند؟

هرگونه تجدید درگیری در لبنان تهدیدات جدیدی برای ۳.۷ میلیون نفری که هم‌اکنون نیازمند کمک‌های انسانی هستند، ایجاد خواهد کرد. سیستم بهداشت و درمان لبنان به دلیل درگیری‌ها و فشارهای اقتصادی در حال فروپاشی است. هشت بیمارستان بسته شده و هفت بیمارستان دیگر با ظرفیت محدود کار می‌کنند که خطر شیوع بیماری‌هایی مانند وبا را افزایش می‌دهد.

اقتصاد لبنان نیز در حال فروپاشی است؛ ناامنی غذایی در حال افزایش است و ۸۰ درصد از جمعیت پیش از تشدید اخیر این بحران در فقر زندگی می‌کردند. از سال ۲۰۱۹، لیره لبنانی ۹۸ درصد از ارزش خود را از دست داده و قیمت مواد غذایی ۳۵۰ درصد افزایش یافته است. همچنین این احتمال وجود دارد که با وخیم‌تر شدن اوضاع در لبنان، مقامات برای بازگرداندن پناهجویان سوری به سوریه، فشار بیاورند.

سودان جنوبی: تشدید بحران به دلیل درگیری و بلایای اقلیمی

سودان جنوبی برای دومین سال پیاپی در میان پنج کشور برتر فهرست اضطراری قرار دارد. این کشور با تهدیداتی از سوی درگیری‌های سودان شمالی، بی‌ثباتی سیاسی و بحران اقلیمی روبه‌رو است. خشونت به‌طور گسترده‌ای رواج دارد، سیل‌های سالانه شدید به تولید غذا آسیب رسانده‌اند و کشور با یک بحران اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند. علاوه بر این، سودان جنوبی برای برآورده کردن نیازهای ۸۷۸,۰۰۰ پناهنده سودانی نیز دچار چالش است.

چه خطراتی سودان جنوبی را در سال ۲۰۲۵ تهدید می‌کند؟

درگیری‌ها در سودان، صادرات نفت سودان جنوبی را مختل کرده و به اقتصاد آن آسیب می‌رساند. این کشور با ابرتورم شدید و کاهش ارزش پول خود مواجه است. قیمت مواد غذایی نیز در یک سال ۹۵ درصد افزایش یافته است.

همچنین تنش‌های سیاسی بالاست. توافق صلح شکننده‌ای که به جنگ داخلی سودان جنوبی پایان داده بود، در فوریه ۲۰۲۵ منقضی می‌شود. اگر خشونت و بی‌ثباتی افزایش یابد، ممکن است به یک درگیری گسترده‌تر منجر شود، که مردم بیشتری را آواره کرده و بحران انسانی را تشدید می‌کند.

خشونت علیه کارکنان امدادگر مانع از رسیدن کمک‌های حیاتی به افراد نیازمند می‌شود. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که بیش از ۲.۱ میلیون کودک در سودان جنوبی در سال ۲۰۲۵ از سوءتغذیه حاد رنج خواهند برد. پنج سال سیل مداوم، یک میلیون نفر را در معرض خطر بیماری‌های ناشی از آب قرار داده و به کشاورزی آسیب رسانده است. اگر اقدامات انطباقی اقلیمی انجام نشود، سیل‌های بیشتر در سال ۲۰۲۵ منجر به گرسنگی و احتمالاً قحطی در مناطق دورافتاده خواهد شد.

سوریه: حمله غافلگیرانه پیشرفت‌های حاصل در مسیر ثبات را تهدید می‌کند

سوریه پس از سه سال، بار دیگر در میان پنج کشور برتر فهرست اضطراری قرار گرفته و برای نخستین بار از سال ۲۰۲۱ به این فهرست بازگشته است. در اواخر سال ۲۰۲۴، گروه‌های مسلح غیردولتی حمله‌ای غافلگیرانه را آغاز کردند که به فروپاشی سریع نیروهای دولتی منجر شد. وضعیت فعلی در سوریه همچنان نامشخص است. گروه‌های مسلح غیردولتی اکنون دمشق را کنترل می‌کنند.

پس از سال‌ها ثبات نسبی، درگیری‌ها تشدید شده و بر زندگی میلیون‌ها سوری در چهاردهمین سال جنگ تأثیر گذاشته است. این درگیری منجر به دومین بحران آوارگی بزرگ جهان شده و ۱۳.۸ میلیون نفر را مجبور به ترک خانه‌هایشان کرده و جمعیت را به فقر گسترده کشانده است. اینکه تغییرات اخیر به سوری‌ها اجازه بازسازی زندگی‌شان در سال ۲۰۲۵ را می‌دهد یا بحران را عمیق‌تر می‌کند، همچنان بی‌پاسخ باقی مانده است اما اوضاع چندان امیدوارکننده به نظر نمی‌رسد.

چه خطراتی سوریه را در سال ۲۰۲۵ تهدید می‌کند؟

پس از چهارده سال درگیری، ۷۲ درصد از سوری‌ها (۱۶.۷ میلیون نفر) اکنون به کمک‌های بشردوستانه وابسته‌اند. لیره سوریه به دلیل ابرتورم فروپاشیده و هزینه‌های مواد غذایی برای مردم غیرقابل تحمل شده است. زلزله‌های ۲۰۲۳، ۸.۸ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داده و اقتصاد ضعیف کشور را آسیب‌پذیرتر کرده است. نرخ سوءتغذیه در میان کودکان زیر پنج سال هشداردهنده است. بسیاری از خانواده‌ها با چندین جابجایی مواجه شده‌اند. این فشارهای موجود در صورت تشدید درگیری‌ها در سال ۲۰۲۵ بدتر خواهند شد.

عدم اطمینان از آینده سوریه می‌تواند منجر به تجدید درگیری‌ها شود. در گذشته، گروه‌های مسلح با یکدیگر درگیر بوده‌اند و این ممکن است دوباره اتفاق بیفتد؛ همچنین اقدامات بیشتر ترکیه در شمال سوریه می‌تواند بحران را تشدید کرده و گروه‌هایی مانند دولت اسلامی (داعش) می‌توانند از این آشفتگی استفاده کرده و منطقه را بی‌ثبات کنند.

از طرف دیگر خشکسالی ممکن است دسترسی به آب را در سال ۲۰۲۵ محدود کند. وبا در حال حاضر موجود است و می‌تواند به سرعت در کمپ‌های پرجمعیت با دسترسی محدود به آب گسترش یابد. حدود نیمی از مراکز بهداشتی غیرعملیاتی هستند و بیش از یک‌سوم از بیمارستان‌های عمومی به‌طور جزئی یا کامل از سرویس خارج شده‌اند.

میانمار: تشدید درگیری‌ها در سراسر کشور

میانمار برای اولین بار به دلیل تشدید درگیری‌ها و بلایای اقلیمی در رتبه سوم فهرست اضطراری قرار گرفته است. خشونت‌ها از زمان به دست گرفتن کنترل کشور توسط ارتش در سال ۲۰۲۱ بدتر شده است. شورش‌های طولانی‌مدت گسترش یافته و با یکدیگر ترکیب شده‌اند و به درگیری گسترده‌تری منجر شده‌اند که موجب جابجایی بیش از ۳ میلیون نفر شده است. علاوه بر این، طوفان‌ها و سیلاب‌ها به تخریب جوامع ادامه می‌دهند. سیستم‌های آب و بهداشت کشور که پیش از این تحت تأثیر جنگ قرار داشتند، آماده پاسخگویی به نیازهای در حال افزایش نیستند.

چه خطراتی ممکن است میانمار در سال ۲۰۲۵ با آن مواجه شود؟

خشونت گسترده پس از فروپاشی یک آتش‌بس کوتاه‌مدت ادامه خواهد یافت. گروه‌های مسلح غیر دولتی علیه شورای اداری دولتی میانمار متحد می‌شوند. وبا و سایر بیماری‌ها تهدیدی برای سیستم بهداشتی میانمار است و این کشور از سال ۲۰۲۱ تاکنون بیش از ۱,۵۰۰ درگیری و حمله نظامی را تجربه کرده است.

جوامع آسیب‌پذیر در میانمار ممکن است در سال ۲۰۲۵ با طوفان‌ها و سیلاب‌های ویرانگر روبرو شوند. این کشور تنها ۰.۲۵ درصد از بودجه جهانی تغییرات اقلیمی را دریافت می‌کند که باعث می‌شود تلاش‌ها برای مقابله با این بحران‌ها در میانمار با کمبود منابع شدید مواجه شود. افزایش خشونت، بوروکراسی پیچیده و کمبود منابع، توزیع کمک‌ها را دشوارتر می‌کند. همچنین در سال ۲۰۲۵ تنها بخش کوچکی از ۱۹.۹ میلیون نفر کمک پشتیبانی دریافت خواهند کرد.

سرزمین فلسطینی اشغالی: غزه ویران شده و کرانه باختری با خشونت بی‌سابقه روبه‌رو است

بیش از یک سال جنگ، غزه را ویران کرده است. در غزه هیچ مکان امنی وجود ندارد: از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون بیش از ۱ نفر از هر ۵۰ نفر کشته شده‌اند. غیرنظامیان در کرانه باختری نیز در ۲۰۲۴ با چالش‌های بی‌سابقه‌ای به دلیل عملیات‌های نظامی اسرائیل و خشونت‌های مستعمره‌نشینان روبه‌رو هستند.

چه خطراتی برای سرزمین فلسطینی اشغالی در سال ۲۰۲۵ وجود دارد؟

بدون آتش‌بس دائمی، تلفات غیرنظامیان در ۲۰۲۵ افزایش خواهد یافت. تقریباً تمام جمعیت غزه با بحران غذایی، بهداشتی و بحران‌های مختلف دیگر روبرو هستند. کارشناسان امنیت غذایی هشدار می‌دهند که اگر جنگ و محدودیت‌ها بر تأمین منابع انسانی و تجاری ادامه یابد، قحطی در سراسر غزه گسترش خواهد یافت. فروپاشی سیستم بشردوستانه، از جمله بیمارستان‌ها، غیرنظامیان زندانی در غزه را بدون خدمات ضروری در ۲۰۲۵ رها خواهد کرد. گسترش سریع مستعمرات و مصادره غیرقانونی زمین‌ها توسط ارتش اشغالگران نیز انتظار افزایش تنش‌ها را در کرانه باختری تشدید می‌کند. جوامع فلسطینی در معرض خطر از دست دادن دسترسی به خدمات ضروری و توانایی تأمین نیازهای خانواده‌هایشان قرار دارند و در عین حال هیچ اقدام موثری از طرف جامعه بین‌المللی برای پایان به این جنایت‌های مکرر و واضح انجام نمی‌شود.

سودان: غیرنظامیان بار سنگین جنگ را به دوش می‌کشند

برای دومین سال متوالی، سودان در صدر فهرست اضطراری قرار دارد، زیرا جنگ داخلی بی‌رحمانه این کشور همچنان ادامه خواهد داشت. سودان اکنون بزرگترین بحران انسانی ثبت‌شده و بزرگترین و سریع‌ترین بحران جابه‌جایی در جهان را به خود اختصاص داده است.

جنگ میان نیروهای مسلح سودان (SAF) و نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) تأثیر ویرانگری بر غیرنظامیان گذاشته است. قوانین بین‌المللی بشردوستانه به‌طور آشکار نقض می‌شود. خشونت جنسی و به‌کارگیری کودکان سرباز به پدیده‌هایی رایج تبدیل شده است، زیرا هر دو طرف به‌طور منظم غیرنظامیان را هدف قرار می‌دهند و گزارش‌هایی از پاکسازی قومی منتشر شده است. حملات مداوم به بخش بهداشت و کمک‌های بشردوستانه، غیرنظامیان را از دسترسی به خدمات نجات‌بخش محروم کرده است.

چه خطراتی سودان را در سال ۲۰۲۵ تهدید می‌کند؟

جنگ داخلی بی‌رحمانه همچنان ادامه خواهد یافت، زیرا طرف‌های درگیر به جای دیپلماسی، خشونت را انتخاب کرده‌اند. بیشترین آسیب را غیرنظامیان متحمل خواهند شد، چراکه نقض حقوق بشر بدون کنترل باقی خواهد ماند. در سال ۲۰۲۴، حدود ۷۵۰,۰۰۰ نفر با سطوح فاجعه‌بار ناامنی غذایی مواجه شدند، به‌طوری‌که روزانه افراد بر اثر گرسنگی جان خود را از دست می‌دادند. قحطی در مناطق خاصی تأیید شده و در صورت توقف‌نکردن درگیری‌ها در سراسر سودان گسترش خواهد یافت.

جنگ نظام سلامت سودان را فلج کرده است. این کشور در جلوگیری از بیماری‌های قابل‌درمان مانند وبا شکست خورده و انتظار می‌رود که شیوع بیماری‌ها در سال ۲۰۲۵ افزایش یابد. بدون اقدام سریع در سودان برای حفاظت از کارکنان کمک‌های بشردوستانه و رساندن کمک‌ها، بسیاری بدون حمایت خواهند ماند.