دکتر شجاع‌الدین هاشمی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین با بیان اینکه رشته‌های توان‌بخشی شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی، فیزیوتراپی، شنوایی‌سنجی و بینایی سنجی می‌شود، افزود: هدف از توان‌بخشی این است که افراد دارای مشکل از طریق آموزش و طی کردن مراحل درمانی، بتوانند با محیط خود سازگار شوند و زندگی بهتری را داشته باشند.

وی در ادامه اعلام کرد: گفتاردرمانی به عنوان یک رشته توان‌بخشی، هم علم و نیز یک هنر محسوب می‌شود؛ زیرا این رشته به شیوه‌های گوناگون افراد دچار مشکل تکلم را آموزش می‌دهد که بعضا نیازمند به‌کارگیری خلاقیت و شیوه‌های منحصر به فرد برای تحت تاثیر قرار دادن گفتار، زبان و بلع افراد است.

روانشناس کودکان استثنایی، با اشاره به آن دسته از افرادی که نیازمند گفتار درمانی هستند، گفت: این افراد طیف وسیعی را شامل می‌شود؛ از جمله آن می‌توان به کودکانی اشاره کرد که تاخیر در تکلم دارند و به اصطلاح، دیر زبان باز می‌کنند. همچنین نوزادانی که پس از تولد دچار مشکل در مکیدن و بلع شیر هستند نیازمند گفتار درمانی می‌شوند.

هاشمی تاکید کرد: کودکانی هم که در تلفظ برخی حروف با مشکل مواجه می‌شوند و نمی‌توانند مطابق با سن خود و به ویژه در مدرسه برخی کلمات را ادا کنند و برای مثال تلفظ حروفی مانند «گ» یا «ک» برای‌شان دشوار است و نیز افرادی که «نوک‌زبان» صحبت می‌کنند، باید گفتار درمانی شوند.

وی ادامه داد: افراد کم‌شنوا، اوتیستیک، افراد دارای لکنت زبان و افراد کم‌توان ذهنی نیز جزو مراجعه‌ کننده‌های گفتاردرمانی هستند. از سوی دیگر، افرادی که بنابر وظایف شغلی مجبور به صحبت زیاد هستند، مانند معلمان و خواننده‌ها در صورت گرفتگی صدا و ناهنجاری ادای کلمات، به گفتاردرمان‌ها مراجعه می‌کنند.

عضو هیات‌مدیره انجمن گفتار درمانی ایران، افزود: همچنین افراد دچار سکته مغزی و ضربه مغزی در اثر تصادفات، نیز برای ترمیم بلع و گفتار خود نیازمند توان‌بخشی بوده و به گفتاردرمان مراجعه می‌کنند.

شیوه‌های درمان گفتار

هاشمی با بیان اینکه معمولا برای درمان هر اختلالی، شیوه‌های خاص به کار برده می‌شود، گفت: در برخی از موارد از دستگاه‌هایی مانند ویبراتور و ماساژور استفاده می‌شود. همچنین برخی اختلال‌های صورت نیازمند به‌کارگیری تکنیک‌های ماساژ است و در بحث زبان‌اموزشی از کتاب‌های آموزشی استفاده می‌شود. در مجموع می‌توان گفت؛ تلفظ صداها نیازمند تحریکات حسی، بینایی و شنیداری است.

هشدار به والدین

وی با اشاره به نشانه‌های بروز مشکلات گفتاری و آگاهی خانواده‌ها از این نشانه‌ها، اضافه کرد: وقتی والدین مشاهده کنند که کودکشان نمی‌تواند غذا را به خوبی بجود یا قورت دهد، یا در یک سالگی قدرت تکلم ندارد، باید به گفتاردرمان مراجعه کنند. همچنین اگر گفتار کودک‌شان طوری است که تنها اعضای خانواده آن را متوجه می‌شوند و سایر افراد متوجه نمی‌شود، این کودک نیز باید تحت آموزش‌های گفتاردرمانی قرار گیرد.

عضو هیات‌مدیره انجمن گفتار درمانی ایران، با تاکید بر ضرورت مراجعه به گفتاردرمان در سنین پایین، تاکید کرد: برخی از اوقات، درباره تاخیر در تکلم کودکان، نظر داده می‌شود که والدین تا سن سه چهارسالگی کودک صبر کنند تا شاید زبان کودک‌شان باز شود. باید گفت؛ والدین برای درمان تکلم کودکان خود نباید زمان را از دست بدهند. زیرا آموزش کودک هرچقدر زودتر شروع شود، نتیجه موثرتری خواهد داشت. بسیاری از والدین وجود دارند که کودک‌شان را در سنین ۸ و ۹ ماهگی به مراکز گفتاردرمانی می‌برند.

پوشش بیمه‌ای گفتاردرمانی

هاشمی درباره بهره‌مندی از پوشش بیمه‌ای گفتاردرمانی، ادامه داد: یکی از مسائل اصلی خدمات توان‌بخشی، عدم برخورداری از پوشش‌های بیمه‌ای است. می‌توان گفت، به‌ جز خدمات فیزیوتراپی که از دوران گذشته تاکنون طرف قرارداد با مراکز بیمه‌ای بوده است، خدماتی مانند گفتاردرمانی، کاردرمانی، شنوایی‌سنجی و ... طرف قرارداد نبوده است.

وی افزود: اما خوشبختانه به تازگی بیمه سلامت به مراکز گفتاردرمانی برای پوشش بیمه‌ای فراخوان داده است که خود قدم بزرگی در مسیر کاهش هزینه‌های درمان برای مردم به شمار می‌رود.

عضو هیات‌مدیره انجمن گفتار درمانی ایران، اعلام کرد: همچنین برخی از بیمه‌های تکمیلی پوشش این خدمات را برعهده دارند. درحال حاضر هزینه‌های گفتاردرمانی دارای تعرفه خصوصی است که از سوی سازمان نظام‌پزشکی و انجمن گفتاردرمانی اعلام می‌شود.