سندرم دیوژن یا شلختگی چیست و علت به وجود آمدن آن شامل چه مواردی است؟

سندرم دیوژن یا احتکار یکی از اختلالات روانی است که معمولاً با علائمی مانند: شلختگی، جامعه‌گریزی و میل شدید به جمع کردن کالایی است که بعدها به آن وابستگی عاطفی پیدا می‌کنند. این افراد دچار خودغفلتی هستند و اغلب نسبت به وضعیت خود بی‌اعتناند؛ از این رو زندگی خود را در شرایط غیربهداشتی می‌گذرانند. این افراد همچنین نسبت به خود و دیگران به شدت بی‌توجه می‌شوند، عزلت می‌گزینند و از رفتار و عادات خود شرم نمی‌کنند. آنها به تنهایی زندگی می‌کنند و نمی‌دانند وضعیت خانه‌هایشان و عدم مراقبت از خود، اشتباه است که این موضوع باعث بیماری‌های عفونی مانند سینه پهلو و حوادثی مانند آتش‌سوزی می‌شود. سندرم دیوژن اغلب با بیماری‌های روانی مرتبط است که عبارتند از اسکیزوفرنی (اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی بیماری روانی است که بر نحوه تفکر، احساس و رفتار افراد تأثیر می‌گذارد)، اختلال وسواس اجباری (اختلال روانی است که در آن فرد افکار افراطی و خاص را به‌طور مکرر تجربه می‌کند یا نیاز به انجام مکرر اعمال خاصی را احساس می‌کند تا حدی که باعث پریشانی یا اختلال در عملکرد عمومی فرد می‌شود) و روان‌گسیختگی کاتاتونیرا (اختلال کاتاتونیا یک وضعیت روانی جدی است که افراد مبتلا به آن، دچار اختلالات حرکتی و رفتاری می‌شوند). این افراد معمولاً به شکلی رفتار می‌کنند که برای اطرافیانشان غیرطبیعی یا غیرمنتظره است؛ مثلاً نسبت به محرک‌های محیطی هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند. مورد دیگر افسردگی، زوال عقل و اعتیاد است. این اختلال بیشتر در سالمندان زن و مرد تنهای بالای 60 سال مبتلا به جنون و کسانی که در یک مقطع از زندگی طرد و ترک شده‌اند یا محیط خانوادگی ثابتی نداشته‌اند دیده می‌شود. علائم هشداردهنده در فرد دچار اختلال عبارت است از: بثورات پوستی ناشی از سلامت ضعیف، کک و یا شپش، ناخن انگشتان بیش از حد بلند است، بوی بد بدن، ظاهر شلخته، آسیب‌های ناشناخته، سوء تغذیه و کمبود آب بدن. خانه این افراد هم نشانه‌هایی از بی‌توجهی را نشان می‌دهد مانند: آلودگی جوندگان مانند موش، مقدار زیاد زباله در داخل و اطراف خانه و بوی شدید و نامطبوع. معمولاً این سندرم با یک حادثه یا اتفاق مانند مرگ همسر یا یکی از بستگان نزدیک، بازنشستگی یا طلاق اتفاق می‌افتد.

ممکن است در مورد علائم اختلال دیوژن توضیح می‌دهید؟

این اختلال خود را به شکل‌های زیر نشان می‌دهد که عبارتست از:

- تلنبار کردن وسایل ازکارافتاده: افراد علاقه شدیدی به جمع‌آوری و تلنبار کردن وسایل بی‌فایده و بی‌ارزش دارند. معمولاً محل زندگی آنها مانند یک انباری بزرگ و به هم ریخته است که تعداد زیادی اشیاء بدون استفاده در آنجاجمع شده است.

- عدم توجه به بهداشت فردی و سلامت: افراد مبتلا به سندرم دیوژن از یک بی‌نظمی ذهنی و روانی رنج می‌برند. این بی‌نظمی به دنیای خارج از ذهن آنان نیز سرایت می‌کند؛ از تن و بدن و لباس‌شان گرفته تا خانه و محل زندگی.

- انزوا و تنهایی: یکی از علائم این سندرم، تمایل به عزلت گزینی و دور ماندن از اجتماع و انسان‌ها است. طبیعتاً این افراد با شرایط ظاهری نامناسب و عدم رعایت بهداشت، از طرف سایرین مورد انتقاد و سرزنش قرار می‌گیرند.

- ترس و مقاومت در برابر تغییر: این افراد به وضعیت اسفبار زندگی خود چنان خو می‌گیرند که حاضر به قبول هیچگونه تغییری نیستند و از هرگونه تغییر می‌ترسند و هیچ‌گونه کمکی را از طرف سایرین نمی‌پذیرند.

- بروز رفتارهای خشن و پرخاشگرایانه: بررسی‌ها نشان می‌دهد اختلالات روانی مشکلات رفتاری همچون خشونت و احساس نفرت از افراد دیگر و جامعه را برای افراد مبتلا به سندرم دیوژن ایجاد می‌کند.

- هذیان‌گویی و توهمات شنیداری: فرد با وسایل و یا موجودات خیالی صحبت می‌کند و یا صدای آنها را می‌شنود. البته این مشکل می‌تواند ناشی از تنهایی‌های طولانی‌مدت و توهمات آن نیز باشد.

آیا این سندرم قابل درمان است؟

در حال حاضر، هیچ دارو یا مورد درمانی شناخته یا توصیه شده خاصی برای این سندرم وجود ندارد. داروهای طراحی یا تجویز شده برای دیگر اختلال‌های پزشکی امکان دارد علائمی مانند پارانویا یا مانیا را در شخص دچار سندرم دیوژن کاهش دهد. داروهای ضد روان‌پریشی و ضد افسردگی ممکن است در کنترل و کاهش وسواس و شیدایی که برخی از افراد مبتلا به این سندرم تجربه می‌کنند، مؤثر باشند. اما باید توجه داشت استفاده از این داروها باید توسط یک پزشک متخصص و با توجه به شرایط و نیازهای خاص هر فرد صورت گیرد. همچنین اثربخشی و ایمنی آنها نیازمند مطالعات بیشتری است تا به طور قطعی اثبات شود. انجام آزمایش‌های فیزیکی و تصویربرداری‌هایی از مغز مانند MRI یا PET می‌تواند به پزشک در تشخیص این اختلال کمک کند. این درمان‌ها، همراه با دیگر سیستم‌های حمایتی می‌توانند برای درمان سندرم بهترین نتیجه را داشته باشند. به عنوان مثال، سرویس‌های نظافت و مراقبت شخصی ممکن است از شدت علائم سندرم کاهش دهند. از آنجا که افراد مبتلا به سندرم دیوژن معمولاً از سیستم پزشکی ترس دارند، درمان اغلب باید توسط کارکنان بخش مراقبت‌های اجتماعی انجام می‌شود.