در مورد تهوع در کودکان و تفاوت آن با استفراغ توضیح می‌دهید؟
تهوع احساس نیاز به استفراغ کردن است که به صورت احساسی نامطلوب در ناحیه بالای شکم و روی معده به همراه رنگ پریدگی و افزایش بزاق دهان و گاه تعریق خود را نشان می‌دهد. البته کودکان بزرگتر قادر به بیان احساس خود هستند اما در شیرخواران نمی‌توان این مرحله را دقیقاً تشخیص داد. اما استفراغ به معنای خروج با فشار محتویات معده به حلق و سپس به خارج از دهان است. شیرخواران ممکن است دچار سکسکه شوند. گرچه بازگرداندن شیر نیز در شیرخواران (به خصوص در چند ماه اول زندگی) ممکن است غیرطبیعی باشد؛ به خصوص اگر با سرفه یا کاهش وزن همراه شود. بیشتر شیرخواران مقدار کمی از شیر را به حالت پنیری از دهان خارج می‌کنند که با اندکی دقت در برنامه تغذیه‌ای کودک و عدم تحمیل تغذیه بیش از حد این مشکل برطرف می‌شود.
چرا کودکان دچار تهوع و استفراغ می‌شوند؟
علل استفراغ در کودکان بسیار زیاد است؛ مثلاً در شیرخواران زیر 3 ماه حتماً باید در صورت بروز استفراغ موضوع را جدی گرفت، زیرا ممکن است بیماری‌های خطرناکی مانند عفونت‌های شدید یا انسداد مسیر روده‌ها عامل آن باشد اما در کودکان بزرگتر از علل شایع‌تر استفراغ می‌تواند عفونت‌های ویروسی دستگاه گوارش، انواع مسومیت‌ها از جمله مسمومیت غذایی، تغذیه بیش از حد یا نامناسب با غذاهای چرب، عوارض داروها، عفونت‌های تنفسی به خصوص سینوزیت و آنژین چرکی و بیماری حرکت (استفراغ حین مسافرت) را نام برد. اما خطرناک‌ترین علل استفراغ عبارتند از: عفونت یا التهاب تقریبی تمام اعضای اصلی بدن (به خصوص دستگاه گوارش)، افزایش فشار داخل جمجمه و انسداد مسیر دستگاه گوارش.
آیا کودکان ممکن است خود را وادار به استفراغ کنند؟
بله، برخی کودکان به تحریک پشت حلق خود بسیار حساسند، بنابراین در صورتی که به زور به آنها مواد خوراکی داده شود یا مختصری سرفه کنند ممکن است دچار استفراغ شوند.
در مورد خطر استفراغ در کودکان نیز توضیح می‌دهید؟
مهمترین خطر استفراغ، عدم دریافت مایعات و انرژی کافی و از دست رفتن آب و املاح از بدن است. این موضوع می‌تواند با بی‌حالی، علائم کم‌آبی، خواب‌آلودگی و رنگ پریدگی همراه شود. استفراغ به خصوص در شیرخواران ممکن است باعث ورود مواد استفراغی به داخل راه‌های تنفسی و خفگی کودک یا ایجاد التهاب و عفونت ریوی شود. در طی حالت استفراغ، مصرف داروهای خوراکی نیز معمولاً تحمل نمی‌شود، بنابراین درمان کودک نیز با مشکل مواجه می‌شود.
معمولاً حالت استفراغ چه مدت در کودک ادامه می‌یابد و روش تشخیص آن چگونه است؟
این موضوع بستگی به علت زمینه‌ای استفراغ دارد اما اکثراً بعد از گذشت 8 تا 12 ساعت قطع می‌شود. ادامه استفراغ برای مدت بیشتر، نیازمند مراجعه به پزشک است. اولین وسیله تشخیصی، معاینه دقیق بیمار توسط پزشک معالج است. این معاینه از قسمت‌های سر و صورت شروع شده و تا ریه ادامه دارد. گاهی نیز نیاز به عکس رادیولوژی وجود دارد. عامل به وجود آمدن استفراغ، نحوه درمان را مشخص خواهد کرد. نبود علائمی در ریه‌ها و شکم و وجود التهاب در گوش میانی یا داخلی، علت استفراغ خارج از دستگاه گوارشی است و باید بر اساس آن درمان شود.
مهمترین انواع استفراغ با منشاء دستگاه گوارش عبارتند از:
-تنگی یا انسداد دهانۀ خروجی معده که معمولاً شیر خورده شده به صورت جهنده خارج می‌شود. این اتفاق اکثراً در ۳ تا ۶ هفتگی رخ می‌دهد.
-رفلاکس یا برگشت از معده به مری که حاوی شیر یا مواد غذایی خورده شده و غیرجهنده است. این نوع برگشت همراه با سوزش ناحیه جناغ سینه و گاه علائمی همچون سرفه، التهاب گوش میانی و سنوزیت را به همراه خواهد داشت.
در استفراغ، والدین باید به چه نکاتی توجه کنند؟
دو موضوع مهم که والدین باید به آن توجه کنند و در صورت لزوم به پزشک گزارش دهند عبارتند از:
- توجه به علائم کم‌آبی شامل: اشک کودک، خشک بودن یا مرطوب بودن دهان، گود رفتن چشم‌ها، بی‌حالی شدید، کم شدن مقدار ادرار و تعداد تنفس کودک.
- توجه به ماهیت استفراغ، فشار مربوطه و مواد داخل آن، وجود خون با رگه‌های خونی، خلط و بلغم سبز رنگ.
-هنگامی که کودک خردسال شما استفراغ می‌کند، او را تا حد ممکن روی شکم یا پهلو بخوابانید. انجام این کار شانس استنشاق از راه ریه‌های او را به حداقل می‌رساند و اگر بهبودی حاصل نشد سریعاً به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
در مورد روش درمان استفراغ کودکان هم توضیح می‌دهید؟
نوشاندن مایعات به کودکان: استفراغ باعث کم‌آبی در فرزندتان می‌شود. کم‌آبی در کودکان زودتر از بزرگسالان رخ می‌دهد و برای کودکان خطرناک‌تر است. پس سعی کنید هر ساعت حداقل 30 میلیتر (دو قاشق غذاخوری) آب اه او بدهید. هنگامی که بدن کودک کم آب می‌شود، علائمی مانند گود رفتن چشم‌ها، خشکی دهان و حلق، خستگی، کاهش مقدار اشک زمانی که گریه می‌کند، دفع ادرار به رنگ تیره یا عدم دفع ادرار و… را مشاهده خواهید کرد. شاید فکر کنید با هر بار استفراغ، آب و مایعات مصرف شده از بدن خارج می‌شود و مصرف آنها بی‌فایده است اما حتی اگر استفراغ ادامه پیدا کند بازهم مقداری از آن جذب بدن می‌شود. در بیشتر مواقع برای درمان استفراغ فرزندتان فقط کافی است به کودک مایعات برسانید و نیازی به شربت استفراغ یا قرص خاص نیست. برای آبرسانی به کودک خود می‌توانید از تکه یخ، آب کم، محلول‌های آبرسان، نوشیدنی‌های ورزشی (نه انرژی‌زا) و آبمیوه طبیعی و بدون شکر استفاده کنید. این غذاها و مایعات می‌توانند هم تهوع کودک را کاهش دهند، هم به بدن وی آب برسانند: انواع سوپ‌ها، آب مرغ، چای گرم، ماست، میوه و سبزیجات آبدار و محلول خوراکی به نام او آر سی.
در درمان استفراغ، نقش داروهای ضد استفراغ چگونه است؟
استفراغ یک علامت مهم برای بسیاری از بیماری‌های زمینه‌ای به محسوب می‌شود، بنابراین نباید آن را با دارو متوقف کرد. استفراغ در موارد عفونت‌های روده‌ای یا سایر مسمومیت‌ها، یک مکانیسم دفاعی برای دفع میکرب یا سم وارد شده به بدن است. داروهای ضد استفراغ در کل در درمان استفراغ‌های شایع در کودکان جایی ندارند. این داروها غالباً بی‌تأثیرند و خطر عوارض جانبی مانند خواب آلودگی و عوارض عصبی آنها نیز بسیار بالا است.
نظر شما