به گزارش آتیه‌آنلاین و به نقل از روزنامه ایران، انبارهای خالی از واکسن، مرگ بیش از ۶۰۰ بیمار کرونایی در روز، خستگی و استیصال کادر بهداشت و درمان به دلیل حجم مراجعات زیاد بیماران کرونایی، اشغال کامل تخت های بیمارستانی با مبتلایان به کرونا و... این تنها بخشی از مشکلات سر به فلک کشیده نظام سلامت کشور در زمانی بود که دکتر ابراهیم رئیسی کلید پاستور را برای ۴ سال در اختیار گرفت. اول تیرماه ۱۴۰۰ بود که ۱۱۷۱۶ ابتلای جدید کرونا در کشور و مرگ ۱۱۶ نفر بر اثر کرونا ثبت شد و روند صعودی مبتلایان و مرگ های ناشی از کرونا شدت گرفت.

دکتر سید ابراهیم رئیسی عهده دار دولتی شد که تنها در وزارتخانه بهداشت و درمانش میراث دار چند هزار میلیارد بدهی دولت گذشته بود ؛ موضوعی که در کنار کاهش هزینه های بیمارستان ها به دلیل مراجعات کم بیماران غیرکرونایی کمر این وزارتخانه پرچالش را خم کرده بود. تحریم ها از یک سو و انتقادهای تند مخالفان، دولت سیزدهم را با چالشی روبه رو می کرد که بدون کمک و هم افزایی همه نهادها میسر نمی شد. البته در این میان برخی از نارفیقان در تلاطم اوج درگیری کشور با کرونا دستی نگرفتند و با هجمه های زیاد سعی در کمرنگ جلوه دادن اقدامات دولت رئیسی داشتند.

با این حال بدون تردید افکار عمومی یکی از بهترین عملکردهای دولت رئیسی را در حوزه سلامت کشور می دانند. رئیس دولت سیزدهم در عمل نشان داده دغدغه اولش سلامت و بهبود وضع بهداشت و درمان مردم است و ترجیح می دهد تمرکز اصلی اش خدمت به مردم باشد.حل معضل کرونا بدون شک بدون همراهی کادر بهداشت و درمان میسر نمی شد چه آن زمان که نیروهای درمان در مراکز درمانی، شبانه روز مشغول رسیدگی به بیماران کرونایی بودند تا تلفات را کم کنند و همچنین نیروهای بهداشتی در مراکز بهداشت خدمات سطح یک به بیماران ارائه می دادند و چه زمانی که با پای کار آمدن همه جانبه نیروهای بهداشت پس از واردات گسترده واکسن، واکسیناسیون با سرعت قابل توجهی پیش رفت.

 با همه اینها پس از حذف صف های طولانی تزریق واکسن و خروج از فراگیری های پی در پی موج های کرونا حالا سوت پایانی پیک های دردسرساز کرونا به صدا در آمده است و زمان آن فرا رسیده تا مطالبات بر زمین مانده کادر سلامت ساماندهی شود. واقعیت جامعه نشان می دهد گرچه وعده های انتخاباتی رئیسی در حوزه سلامت و بهداشت از جمله رایگان سازی سلامت با پوشش بیمه افراد غیر بیمه شده، واکسیناسیون در اسرع وقت و... عملیاتی شده است اما همچنان حجم بالایی از مطالبات از جمله توجه به معیشت نیروهای بهداشت، تبدیل وضعیت نیروهای طرحی وزارت بهداشت، بلاتکلیفی وضعیت استخدام ۱۰۰ هزار نیروی سلامت با وجود خالی بودن پست های بالینی و بهداشتی در نظام سلامت و... روی زمین باقی مانده است.

 کارشناسان حوزه سلامت معتقدند دولت دکتر رئیسی بر خلاف دولت قبل نسبت به مطالبات کادر سلامت حساسیت ویژه ای دارد. سخنگوی سازمان نظام پزشکی کشور در این باره به «ایران» گفت: «آقای رئیسی به محض آنکه سکاندار دولت سیزدهم شدند بلافاصله دستور دادند نماینده سازمان نظام پزشکی در ستاد ملی کرونا حضور داشته باشد در حالی که دولت دوازدهم مخالف حضور نماینده سازمان نظام پزشکی در ستاد ملی کرونا بود. همچنین یکی از نقاط قوت این دولت، پاسخگویی رئیس جمهور نسبت به نامه های سازمان نظام پزشکی در کمترین زمان ممکن است به طوری که چالش و مطالبات مطرح شده برای رسیدگی به وزارت بهداشت، سخنگوی دولت، سازمان برنامه و بودجه و سایر نهادهای مرتبط ارجاع داده می شود. از طرفی توجه به نظرات کارشناسی و متقن اعضای در صف جامعه ارائه دهنده خدمات سلامت به عنوان یکی از محوری ترین و اساسی ترین نیاز مردم از جمله نقاط قوت دولت سیزدهم است.»

رئیس جمهور همواره در جلسات ستاد ملی کرونا و نیز در سفرهای استانی از زحمات کادر سلامت تقدیر کرده است. ابراهیم رئیسی پیوسته بر این موضوع تاکید داشته که در کشور ما اصل اول در شرایط فعلی سلامت مردم است؛ باید از بخش بهداشت و درمان و همه سربازان مقدم این خط، یعنی پزشکان، پرستاران و کادر درمان تقدیر و تشکر به جا آورده و از آنها حمایت کنیم؛ دولت با همه توان حامی اینها خواهد بود؛ نیازمندی ها، و تجهیزات باید تامین شود.

بررسی محور سخنان رئیس جمهور نشان می دهد این روزها راه مطالبه گری نیروهای بهداشت و درمان به دلیل جانفشانی آنها در پاندمی کرونا هموارتر شده است. در همین زمینه ما در این گزارش سعی کرده ایم از دیدگاه کارشناسان حوزه سلامت مطالبات کادر سلامت را بررسی کنیم.

نیروهای طرحی را تعدیل نکنید

رئیس سازمان نظام پرستاری درخصوص مطالبات و انتظار پرستاران از رئیس جمهور به «ایران» می گوید: اولین مطالبه ما وفای به عهد مسئولین در دانشگاه های علوم پزشکی است یعنی بحث نیروهای طرحی پرستاری که به دلیل نبود شرایط استخدام، تعدیل می شوند.

دکتر محمد میرزابیگی در این زمینه توضیح می دهد: نیروهای طرحی پرستاری که در دوره کرونا طرح شان تمام شده بود به دلیل نیاز مراکز درمانی به پرستار، یک دوره طرح شان تمدید شد؛ یعنی یک جوان ۲۵ ساله بهترین روزهای عمرش را در بیمارستان ها و کنار بیماران کرونایی سپری کرد درحالی که هیچ تعهدی نداشت. با این وعده که استخدام می شوند اما در حال حاضر نه تنها این وعده ها اجرا نشده بلکه بیش از ۵ هزار نیروی طرحی به شکل یکطرفه لغو قرارداد شده اند.

 او با بیان اینکه نظام سلامت کشور با کمبود ۱۵۰ هزار پرستار مواجه است، می افزاید: از رئیس جمهور تقاضا داریم یک دوره نیز طرح مربوط به نیروهای طرحی بدون سهمیه را تمدید کنند و از طرفی نیاز است سازمان اداری و استخدامی کشور مجوز ویژه و فوری برای استخدام این پرستاران بدهد تا مردم ضربه نخورند. از طرفی دولت می تواند با تمدید طرح این پرستاران، مساله کمبود پرستار را جبران کند.

رئیس سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه از سال ۹۹ هیچ گونه مجوز استخدامی برای پرستاران داده نشده است، عنوان می کند: سالانه ۷ تا ۸ هزار پرستار بازنشسته می شوند و ۳۰ هزار تخت نیز به ناوگان تخت های بیمارستانی اضافه می شود با این حال ۷۰ درصد پست های بالینی وزارت بهداشت بدون تصدی است. از طرفی در ایام کرونا ۸ هزار پرستار به دلیل آسیب کرونا جانباز شده اند و نمی توانند در بخش های بالینی سرپایی فعال باشند این کمبودها باید جبران شود.

به گفته او؛ وعده های انگیزشی در ایام کرونا که دولت قبل وعده داده بود عملی نشد برای همین نیز شیب مهاجرت پرستاران بشدت افزایشی شده است، در این شرایط باید اقدامات انگیزشی طبق دستور رهبری انجام شود.

تبلور جدیدی از ابتنا به خرد جمعی در ستاد ملی کرونا

دکتر رضا لاری پور سخنگوی سازمان نظام پزشکی کشور با تاکید بر اینکه شروع به کار دولت سیزدهم با پیک های شدید کرونا همراه بود به «ایران» می گوید: مهم ترین عنصر موفقیت دولت در حوزه پیشگیری، درمان و کنترل بیماری کرونا با همراهی همه نیروهای نظام سلامت بود که از روز اول شیوع کرونا با وجود علم به نادانسته ها و ترس از گسترش و میزان مرگ و میر جان برکف و ایثارگرانه در خط مقدم مبارزه با کرونا ایستادند.

نکته بعدی که دکتر لاری پور به آن اشاره می کند افزایش اعتماد مردم به حوزه سلامت کشور و به تبع آن اعتماد ملی به حاکمیت پس از کنترل بیماری در کشور بود. او همچنین حضور عناصر موثر در ستاد ملی کرونا از جمله سازمان نظام پزشکی کشور که با دستور رئیس جمهور انجام گرفت را یکی از مدل های نوینی از مدیریت و تبلور جدیدی از ابتنا به خرد جمعی و اتکا به شواهد و مستندات و مدارک متقن علمی می داند.

او می گوید: تقدیر رئیس جمهور در سفرهای استانی و همچنین ستاد ملی کرونا به تکرر از جامعه پزشکی نشان دهنده توجه ایشان به حوزه سلامت است. با این حال حجم انباشته مطالبات از سنوات گذشته در حوزه بهداشت و درمان و برخی تصمیم گیری های نادرست و غیرکارشناسانه و مداخله افراد و گروه هایی که هرگز کار در عرصه جامعه پزشکی را درک نکرده اند و صرفا بر اساس برخی تئوری های نظری مبادرت به مداخله در ریزترین فعالیت های اجرایی حوزه سلامت کردند موجبات رنجش و تکدر خاطر جامعه بهداشت و درمان را فراهم آورده اند.

 این در حالی است که ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار نفر از اعضای نظام سلامت همواره با عدم پرداخت بموقع و وصول مطالبات با چندین ماه تاخیر مواجه بوده اند.به گفته دکتر لاری پور؛ مدت هاست که مجوز استخدام در حوزه های مختلف بهداشتی و درمانی بویژه برای پزشکان عمومی، جذب جدید اعضای هیات علمی از سوی دولت صادر نشده است. پرداخت مالیات به صورت پلکانی و گذاشتن طرح قاصدک و سقف دریافت از عوامل کاهش انگیزه نخبگان جوان حوزه سلامت برای ادامه فعالیت در کشور است. گرایش به مهاجرت به کشورهای منطقه و کشورهای اروپایی به دلیل جذابیت های مالی در آن کشورها، عدم امکانات کافی و نارضایتی هایی که بویژه در دوران طرح برای جامعه بهداشت و درمان جوان بوجود می آید از دیگر مشکلات است.

کادر سلامت نیازمند تسهیلات ویژه درمانی است

احمد مهری کارشناس حوزه سلامت به «ایران» می گوید: طبیعتا وقتی صحبت از تقدیر از کادر سلامت کشور به میان می آید همه مسئولان از کلیدواژه کادر درمان استفاده می کنند و نقش کادر تشخیص و ساختار شبکه بهداشت بسیار کمرنگ است. با وجود اینکه طبق مطالعات انجام شده در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هر بیمار بستری در بخش آی سی یو حدود ۱۶۰۰ دلار هزینه برای نظام سلامت در پی دارد و این عدد در بخش بستری سرپایی ۱۵۰ دلار برآورد شده است. این در حالی است که تشخیص زودهنگام و تقویت درمان اولیه و بهداشت از بخش اعظمی از هزینه های نظام سلامت جلوگیری می کند، این مهم ترین نکته ای است که از آن غفلت شده است.

این اپیدمیولوژیست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مهم ترین نقطه قوت دولت دکتر رئیسی را حجم گسترده واکسیناسیون می داند و در ادامه می افزاید: با افزایش واردات واکسن، نیروهای بهداشتی در مراکز واکسیناسیون تمام وقت در حال تزریق واکسن بودند با این حال با کاهش موارد ابتلا و تک رقمی شدن فوتی ها، جامعه بهداشت مورد نامهربانی قرار گرفت به طوری که بسیاری از نیروهای بهداشتی در چندین دانشگاه علوم پزشکی کشور ۴ تا ۵ماه است که دریافت حقوق ماهیانه شان به تاخیر افتاده است. حتی برخی مطالبات بحق سایر کادر بهداشتی نیز پرداخت نشده است.

مهری در ادامه نسبت به نبود برخی تسهیلات بهداشتی، درمانی و بیمه ای برای کادر سلامت گلایه می کند و می گوید: بسیاری از دستگاه های اجرایی و نهادها تسهیلات درمانی و بهداشتی دراختیار نیروهای شان قرار می دهند اما کادر سلامت به عنوان متولی ارائه خدمات بهداشت و درمان کشور از چنین تسهیلاتی بی بهره هستند؛ این درحالی است که اغلب نیروهای نظام سلامت به دلیل ابتلای متعدد به بیماری کرونا دچار عوارض کووید طولانی مدت شده اند و چه بسا عوارض آن در بازه زمانی ۵ ساله به شکل بیماری های قلبی و عروقی، انواع سکته و اختلالات روانی بروز پیدا کند.

او عنوان می کند: نظام سلامت شامل پزشک، پرستار، ماما، نیروهای تشخیصی و نیروی بهداشت است که اکثر نیروهای بهداشتی از حقوق کافی نیز بی نصیب مانده اند.

کارشناسان همگی اذعان دارند که دولت سیزدهم قدم های موثری برای کاهش تنش در کادر درمان و سلامت برداشته است اما در عین حال حجمی از مطالبات از قبل مانده که حالا روی دوش دولت سیزدهم هم سنگینی می کند و از سوی دیگر مدافعان سلامت در انتظار بهبود شرایط شان هستند که دولت نیز در این مسیر ثابت قدم و باانگیزه است.

مرور قدردانی های رئیس جمهور از کادر درمان طی یک سال گذشته

رئیس جمهور طی یک سال گذشته و حتی از دورانی که برنامه های انتخاباتی خود را برای ریاست جمهوری اعلام می کردند بارها از فداکاری های کادر درمان گفته اند و این مهم چیزی نیست که بر هیچ کس از مردم تا مسئولان پوشیده باشد.

در کمتر جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا بوده که رئیس جمهور در آغاز سخنان خود بابت فداکاری های کادر درمان از آنها قدردانی نکند. مثلا در ۲۸ اسفند حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی در آخرین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا در سال ۱۴۰۰ گفت: از مردم، متخصصان و کادر درمان به خاطر همکاری و همراهی در مقابله با کرونا تشکر می کنم.

قبل تر در آبان ۱۴۰۰ حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا با گرامیداشت هفته بسیج و تجلیل از روحیه بسیجی دست اندرکاران مقابله با بیماری کرونا، گفت: کادر بهداشت و درمان و همه دست اندرکاران با روحیه جهادی و بسیجی در خط مقدم مقابله با بیماری کرونا مشغول ایثار و فداکاری هستند و با حفظ و تقویت این روحیه می توان بر مشکلات غلبه کرد.

حتی برخی مطالبات کادر درمان در جلسات ستاد ملی مقابله با کرونا مطرح می شد به طور نمونه در آبان ۱۴۰۰ وی با قدردانی از تلاش و فداکاری کادر بهداشت و درمان، تاکید کرد: پرداخت مطالبات کادر درمان کشور با اولویت انجام شود.

در مرداد ۱۴۰۰ در همین ستاد، آیت الله رئیسی با تاکید بر لزوم تسریع در پرداخت مطالبات معوق کادر درمان و ایجاد انگیزه برای ادامه فعالیت جهادگونه و فداکارانه مدافعان سلامت، اظهار داشت: پرداخت مطالبات معوق کادر درمان باید جزو اولویت های سازمان برنامه و بودجه باشد. همچنین باید نسبت به ترمیم و تقویت بدنه کادر درمان از نیروهای دانشگاهی، نیروهای هلال احمر، نیروهای مسلح، نیروهای داوطلب و توانمند بسیجی، حوزویان و از عموم داوطلبان مردمی اقدام کنیم و نباید اجازه دهیم خدمات کادر درمانی دچار وقفه و اختلال شود.

۱۳ شهریور ۱۴۰۰ رئیس جمهور در اولین گفت وگوی زنده تلویزیونی سخنان خود را با تجلیل از زحمات کادر درمان آغاز کرد و درباره برنامه های دولت جهت مهار بیماری کرونا اظهار داشت: در ابتدا لازم است از عزیزان مان که در مراکز درمانی برای صیانت از جان مردم تلاش و مجاهدت می کنند، تقدیر و تشکر کنم.

در ۱۴ آذر در گفت وگوی دیگر تلویزیونی نیز رئیس جمهور  تصریح کرد: باید اول خدا را شاکر باشیم و بعد هم از مردم عزیز که خوب همراهی کردند و همچنین از کادر بهداشت و درمان نیز تشکر کنیم.

۱۸ فروردین حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی در نشست هم اندیشی با جمعی از مدیران و متخصصان نظام بهداشت و درمان ضمن قدردانی صمیمی از ایثار و مجاهدت کادر درمان کشور در دوران همه گیری کرونا، گفت: جمهوری اسلامی ایران به لطف فداکاری های پزشکان از جایگاه شایسته ای در عرصه مقابله و مدیریت همه گیری کرونا برخوردار است.

۱۲ خرداد و روزی که برای نخستین بار پس ازگذشتن حدود دو سال آمار مرگ و میر ناشی از کرونا در کشور صفر شد، رئیس جمهور با پاسداشت مقام والای شهدای مدافع سلامت و تسلیت به همه بازماندگان متوفیان از کرونا، دستاورد رسیدن آمار متوفیان کرونا به صفر را به ملت بزرگ ایران و رهبری معظم انقلاب تبریک گفت و از تلاش های شبانه روزی پزشکان، پرستاران و همه کادر درمان صمیمانه قدردانی کرد.

در بخشی از این پیام آمده است: اینجانب با پاسداشت مقام والای شهدای مدافع سلامت و تسلیت به همه بازماندگان متوفیان از کرونا، این دستاورد را به ملت بزرگ ایران و رهبری معظم انقلاب تبریک می گویم و از تلاش های شبانه روزی پزشکان، پرستاران و همه کادر درمان صمیمانه قدردانی می کنم و یقین دارم این زحمات و فداکاری ها و نیز مجاهدت های مومنانه آحاد ملت شریف ایران در این عرصه خطیر، در تاریخ کشور و یاد و خاطره مردم قدرشناس ایران ماندگار خواهد شد. آنچه امروز ضروری است مورد توجه همگان قرار گیرد، این است که مدیریت و کنترل ویروس کرونا در کشور به منزله پایان این بیماری و ریشه کنی آن نیست بلکه باید نسبت به رعایت کامل شیوه نامه های بهداشتی و تکمیل فرآیند واکسیناسیون عمومی، اهتمام جدی صورت گیرد تا از این دستاورد مدافعان سلامت به درستی صیانت شود.

اینها تنها گوشه هایی از توجه همیشگی رئیس جمهور به نقش کادر درمان و فداکاری های آنها برای مهار کروناست. بدون شک کادر درمان اذعان دارد که گروه های جهادی نیز در کنار آنها نقشی مهم را خصوصا در ماه های اول مبارزه با کرونا ایفا کردند.