هپاتیت ویروسی چیست و در اثر چه عواملی به وجود می‌آید؟
هپاتیت یکی از مشکلات عمده در زمینه بهداشت و درمان در سطح جهان است که علل و نحوه انتقال و شیوع آن با توجه به سطح بهداشت، سنن و عادات اجتماعی و میزان رعایت مسائل اخلاقی متفاوت است. به طور کلی هپاتیت به معنای التهاب و ورم کبد است که به آن یرقان نیز گفته می‌شود. مهمترین عوامل ایجادکننده آن ویروس‌ها هستند، اما باکتری‌ها و سموم گوارشی، بیماری‌های ارثی و خود ایمنی نیز می‌توانند سبب بروز هپاتیت شوند. به دنبال استنشاق، بلع یا تزریق تعدادی از داروها و مواد شیمیایی ممکن است کبد دچار آسیب شود. این مواد عبارتند از: سموم صنعتی، بعضی از قارچ‌های سمی و شایع‌تر آن داروهایی که در درمان طبی به کار می‌روند؛ چه داروهایی که توسط پزشک تجویز میشوند و چه داروهایی که بدون نسخه از داروخانه تهیه میشوند جزء مهمترین علل ایجاد آسیب و التهاب کبد هستند. جالب است بدانید استامینوفن که در بسیاری از جوامع از جمله در کشور ما جزء بیشترین دارو های مصرفی است در مصرف به مقدار بالا و در شرایط خاص یکی از مهمترین داروهای ایجادکننده آسیب کبدی است بنابراین در مورد مصرف دارو به صورت بی‌رویه و بدون اطلاع پزشک باید مراقب بود. در مورد برخی از داروها ایجاد آسیب کبدی به میزان مصرف دارو بستگی ندارد و حتی مصرف یک قرص در افراد حساس می‌تواند باعث آسیب کبدی شود. برای مثال برخی از داروهای اعصاب از این گروه هستند. زمان ایجاد آسیب کبدی پس از مصرف دارو نیز همیشه قابل پیش‌بینی نیست و ممکن است آنقدر دیر بروز کند که بیمار مصرف دارو را به خاطر نیاورد. بسیاری از داروهای گیاهی هم می‌توانند آسیب کبدی جدی ایجاد کنند بنابراین در مصرف آنها هم باید با احتیاط عمل کرد. ویروس‌ها موجودات بسیار ریزی هستند که با چشم معمولی دیده نمی‌شوند. تاکنون حداقل شش نوع مختلف از ویروس‌های مولد هپاتیت شناسایی شده‌اند و نامگذاری آنها به ترتیب حروف الفبای انگلیسی صورت گرفته که عبارتند از: ویروس هپاتیت A ،B ،C ،D ،E ،G.
در مورد هپاتیت A ،B ،C نیز توضیح می‌دهید؟
هپاتیت A: این ویروس اغلب از راه مدفوعی – دهانی منتقل می‌شود. انتقال این عامل از فردی به فرد دیگر با عدم رعایت بهداشت فردی تشدید می‌شود. این ویروس می‌تواند از غذا، آب، توت فرنگی و تمشک آلوده به فرد سالم منتقل شود و در خانواده به سرعت از یک فرد به تمام افراد سرایت کند. در کشورهای در حال توسعه روند تماس با ویروس، بروز عفونت و به دنبال آن پیدایش مصونیت، تقریباً در تمام کودکان دیده می‌شود بنابراین در کشور ما امکان ایجاد هپاتیت A در بزرگسالان اندک است. بسیاری از موارد ابتلا به ان نوع هپاتیت، بدون علامت است و در خون بزرگسالان می‌توان نشانه‌های ابتلای قدیمی را بدون آنکه ابتلا را به خاطر بیاورند، پیدا کرد.
هپاتیت B: شایع‌ترین علت هپاتیت مزمن و نارسایی مزمن کبدی را در کشور ما تشکیل می‌دهد. اثبات شده یکی از عمده‌ترین راه‌های انتقال هپاتیت B راه‌های مشخص یا پنهان پوستی است. تمام مایعات بدن افراد مبتلا حاوی بیماری بوده و خطر انتقال را به همراه دارد. در کشورهای جهان سوم مانند کشور ما، انتقال از مادر آلوده به فرزند در زمان تولد، مهمترین راه انتقال این بیماری است، بنابراین برای جلوگیری از آن کنترل کلیه مادران باردار از جهت عامل هپاتیت B در خون و در صوت مثبت بودن، تزریق واکسن و سرم ضد ویروس به نوزاد بلافاصله پس از تولد می‌تواند راهی مؤثر در جلوگیری از انتقال این بیماری باشد. دو راه مهم دیگر انتقال عامل این ویروس، تماس جنسی با فرد مشکوک به این بیماری و استفاده از سوزن مشترک برای تزریق است که در معتادان به مواد مخدر رخ می‌دهد.
هپاتیت c: این نوع هپاتیت شایع‌ترین علت هپاتیت مزمن در جوامع غربی را تشکیل می‌دهد. هپاتیت B از راه پوست منتقل می‌شود و یکی از مهمترین راه‌های انتقال آن، استفاده از سوزن مشترک جهت تزریق است. شانس مزمن شدن این نوع هپاتیت بسیار زیاد است، بنابراین بیمار بدون هیچ سابقه قبلی از جمله زردی با علائم نارسایی کبد به پزشک مراجعه می کند و آزمایش خون، وجود هپاتیت C را در فرد ثابت می‌کند. اگرچه انتقال جنسی این ویروس محتمل است اما نسبت به هپاتیت B کمتر از طریق جنسی منتقل می‌شود.
چگونه می‌توان از ابتلا به هپاتیت ویروسی جلوگیری کرد؟
با توجه به اینکه هپاتیت A از طریق خوردن مواد آلوده به ویروس منتقل می‌شود، بهداشت مواد غذایی و آب و پرهیز از مصرف مواد غذایی مشکوک به آلودگی می‌تواند از ابتلا به این ویروس پیشگیری کند. در مورد هپاتیت B کنترل مادران باردار برای جلوگیری از انتقال به نوزادان و در بزرگسالان پرهیز از رفتارهای پرخطر جنسی و دوری از اعتیاد و رعایت بهداشت فردی می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به آن مؤثر باشد.
در مورد روش درمان انواع هپاتیت ویروسی نیز توضیح می‌دهید؟
هپاتیت A در مرحله اول نیاز به درمان ندارد و تنها اقدامات حمایتی لازم است. هپاتیت A هیچ گاه مزمن نمی‌شود و معمولاً خود به خود بهبود می‌یابد. برای درمان هپاتیت B و هپاتیت C که مزمن شده داروهایی وجود دارند. بعضی از این داروها با تقویت سیستم ایمنی بدن باعث از بین بردن ویروس میشوند مانند انترفرون که برای درمان هر دو ویروس مؤثر است که باعث تضعیف ویروس می‌شود.
نظر شما