لطفا در مورد مضرات برنزه شدن به وسیله آفتاب یا سولاریوم توضیح می‌دهید؟

واقعیت این است که چیزی به نام برنزه شدن ایمن چه به وسیله نور خورشید و چه بوسیله سولاریوم وجود ندارد. برنزه شدن روش دفاعی پوست در برابر نور بیش از اندازه خورشید است و این در حالی است که آفتاب سوختگی نشانه مهمی از آسیب دیدن پوست است . به طور کلی آفتاب از سه جز ء نور ، گرما و پرتو فرا بنفش تشکیل شده است. پرتو فرا بنفش هم به سه دسته A( طول موج ۳۱۵ تا ۴۰۰ نانومتر ) B ( طول موج ۲۸۰ تا ۳۱۵ نانومتر ) و C ( طول موج ۱۰۰ تا ۲۸۰ نانومتر ) تقسیم می شود .

برنزه شدن فرایندی است که طی آن رنگ پوست انسان تیره، قهوه‌ای و یا به اصطلاح برنزه می‌شود. این فرایند معمولاً بر اثر قرار گرفتن در معرض پرتو نور فرابنفش نور طبیعی خورشید حاصل می‌شود یا با استفاده از لامپ‌های سولاریوم که برای برنزه کردن پوست ساخته شده‌اند. برخلاف تصور عمومی برنزه شدن پوست باعث نمی‌شود پرتوهای آسیب‌زا در نور خورشید آسیب کمتری به پوست برسانند. برنزه شدن در واقع نشانه آن است که پوست بدن آسیب دیده و سعی می‌کند با این تغییر رنگ از خود محافظت کند. در بدن انسان سلول‌هایی به نام ملانوسیت وجود دارد که کارشان تولید رنگدانه‌های پوستی است. با قرار گرفتن پوست در معرض آفتاب سلول‌های ملانوسیت تعداد بیشتری رنگدانه تیره تولید می‌کنند که ملانین نام دارد. این فرایند به منظور جذب بیشتر پرتو فرابنفش است که به دنبال آن پوست تیره‌تر می‌شود.

آفتاب گرفتن یا استفاده از سولاریوم خطرناک است؛ زیرا اشعه‌هایی در نور آفتاب وجود دارد که UVAو UVB هستند که هر دو با تخریب الاستین و کلاژن باعث ایجاد ضایعات سرطانی می‌شوند. مهمترین مضرات پرتوهای فرابنفش عوارض پوستی و چشمی است.

در مورد آسیب‌های پوستی و چشمی پرتو فرابنفش توضیح بیشتری می‌دهید؟

مهمترین آسیب‌های پوستی پرتو فرابنفش آفتاب سوختگی، پیر شدن پوست و سرطان پوست است. عوارض چشمی پرتوهای ماوراء بنفش التهاب قرنیه و التهاب ملتحمه، ناخنک که ضایعه‌ای گوشتی است که از سمت بینی شروع ‌شده و به سمت قرنیه چشم شروع به حرکت می‌کند. این بافت اضافی به‌تدریج روی سفیدی چشم را پوشانده و اگر به سیاهی و قرنیه چشم برسد می‌تواند مشکلاتی در بینایی مانند تاری دید و دوبینی ایجاد کند، سرطان چشم و برف کوری که نوع شدیدی از التهاب قرنیه است که به علت انعکاس پرتوهای فرابنفش از برف ایجاد می‌شود. بیماری چشمی دیگری که از پرتوهای فرابنفش ایجاد می‌شود آب مروارید یا کاتا راکت است. این در حالی است که آب مروارید یکی از شایع‌ترین علل نابینایی در دنیا است. همچنین ۲۰ درصد موارد آب مروارید در دنیا به علت پرتوهای فرابنفش B است.

چه کسانی بیشتر در معرض خطرند؟

کسانی که پوست روشن، کک‌ومک، موی بور یا قرمز دارند یا در خانواده خود سابقه سرطان پوست داشته‌اند بیشتر باید پوست خود را از پرتوهای فرابنفش محافظت کنند. کودکان در مقابل آثار مضر پرتوهای فرابنفش آسیب‌پذیرترند. برخی مشاغل هم مانند کشاورزی و رانندگی در معرض خطرند. از مضرات دیگر می‌توان به شلی پوست، پیری پوست، لکه‌های قهوه‌ای و ضایعات پیش‌سرطانی اشاره کرد. بررسی‌های محققان نشان می‌دهد کسانی که طبق دستور از کرم ضدآفتاب استفاده کرده‌اند کمتر دچار پرتو فرابنفش شده‌اند.

چگونه می‌توان در برابر پرتو فرابنفش از خود محافظت کرد؟

پرتو فرابنفش یکی از پرتوهای خورشید است که باعث آسیب پوست می‌شود. در این بین پرتو فرابنفش A می‌تواند از لایه‌های پوست عبور کند و به سلول‌ها صدمه زند. این پرتو باعث تیرگی و پیری پوست هم می‌شود. پرتو فرابنفش B پرتویی است که پوست را می‌سوزاند و ممکن است باعث به وجود آمدن بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان شود. هرچند پوست‌های تیره ممکن است کمی بیش از پوست‌های روشن از پرتو آفتاب در امان بمانند اما درست مانند پوست‌های روشن دچار آفتاب سوختگی می‌شوند. برای محافظت از پوست در تابستان باید از کرم ضدآفتاب، لباس راحت، کلاه و عینک آفتابی استفاده کرد. ضدآفتاب‌ها از پوست شما محافظت می‌کنند؛ به شرطی که آنها را مرتب روی پوست خود تجدید کنید. حروف و اعدادی روی بسته‌های ضدآفتاب وجود دارد که نشان‌دهنده «اس پی اف» یا عیار حفاظتی آفتاب است و نشان می‌دهد چه مدت آن محصول از شما در برابر آفتاب محافظت می‌کند، از این رو روی محصول ضدآفتاب به عبارت طیف گسترده توجه کنید. متأسفانه بسیاری از افراد کرم ضدآفتاب را به میزان مورد نیاز استفاده نمی‌کنند، از این رو بهتر است که از اس پی اف حفاظتی بالاتر ضدآفتاب ۵۰ استفاده کنند. از عینک و کلاه نیز استفاده کنید تا چشم‌ها و سر از تابش آفتاب محفوظ بماند. عینک آفتابی مناسب عینکی است که کناره‌های چشم را محافظت می‌کند و محافظت صددرصدی در مقابل پرتو ماوراء بنفش UV۴۰۰ داشته باشد. سعی کنید بین ساعات ۱۲ ظهر تا ۳ بعدازظهر از قرار گرفتن در نور مستقیم پرهیز کنید؛ زیرا این زمان داغ‌ترین زمان تابش آفتاب است. مقدار زیادی آب بنوشید و میان‌وعده‌هایی بخورید تا انرژی بدنتان تأمین شود.