در مورد فواید شیر مادر در تغذیه نوزادان توضیح میدهید؟
شیر مادر یک ترکیب ایدهآل حاوی آب، پروتئین، چربی، کربوهیدرات اشباع شده، اسیدهای چرب غیراشباع، ویتامینها و مواد معدنی برای تغذیه نوزاد است که اثرات قابل توجه و گستردهای بر شناخت رفتار و سلامت روانی در کودک و مادر دارد. از فواید شیر مادر برای نوزادان میتوان به کاهش خطر بیماریهای عفونی باکتریایی، بوتو لیسم، اسهال، سپتیسمی (نوعی التهاب است که سراسر بدن را فرا میگیرد و به دلیل عفونت پیش میآید)، عفونتهای سیستم تنفسی و مجرای ادراری و یا کاهش خطر سایر بیماریها مانند آسم، آلرژیهای غذایی، کمخونی، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد، دیابت، اضافه وزن و چاقی اشاره کرد. پژوهشها ارتباط معناداری بین تغذیه با شیر مادر و تکامل شناختی در مراحل بعدی زندگی از جمله بهبود حافظه و مهارتهای زبانی وجود دارد. ضمن اینکه شروع تغذیه با شیر مادر بلافاصله پس از تولد با کاهش خطر اختلال شناختی در میان کودکان ارتباط دارد. این مکانیسم به نقش مواد غذایی خاصی مانند اسیدهای چرب مربوط میشود که در شیر مادر وجود دارد.
آیا ترکیب شیر مادر در شرایط و زمانهای مختلف یکسان است؟
در ابتدای تولد نوزاد، شیر کمحجم و غلیظ کلستروم یا آغوز از غدد شیری ترشح میشود که دارای غلظت نسبتاً بالایی سدیم، کلر و مواد حفاظتکننده مانند مواد دفاعی و لاکتوفرین (پروتئینی است که در شیر یافت شده و میتواند در برابر عفونت محافظت ایجاد کند) است. در این زمان کازئین (پروتئین شیر) وجود ندارد و غلظت لاکتوز (قند شیر) نیز پایین است. شیر در ۴ روز بعد از زایمان آغوز و بین روزهای چهارم تا دهم شیر بینابینی نام دارد و پس از آن به شیر نهایی تبدیل میشود. این تغییرات با افزایش حجم شیر همراه است. در این میان غلظت سدیم و کلر کاهش مییابد و غلظت لاکتوز شیر افزوده میشود. غلظت مواد دفاعی و لاکتوفرین شیر نیز پس از روز دوم تولد بسرعت رو به کاهش میگذارد.
آیا شیر دادن به نوزاد تأثیری در سلامت روانی مادر دارد؟
بررسیها نشان داده مادرانی که نوزاد خود را با شیر خود تغذیه میکنند نیاز کمتری به مراقبتهای پزشکی خواهند داشت و عملکرد گوارشی تنفسی و قلبی عروقی آنها بهتر است. تغذیه با شیر مادر از طریق تحریک سیستم اکسی توسین و نقش شناخته شده آن در ترویج رفتارهای مثبت موجب کاهش استرس در مادران میشود. همچنین تغذیه با شیر مادر حساسیت مادرانه و دلبستگی امن بین مادر و کودک را تسهیل میکند. تحقیقات نشان داده لمس بیشتر نوزاد و ارتباط چشمی با او در طول شیردهی میتواند اثرات مفیدی در خلق و خوی مادران برجای بگذارد و اضطراب و استرس آنها را کاهش دهد. علاوه بر این، شواهد حاکی از این است که تغذیه با شیر مادر در کاهش افسردگی پس از زایمان هم تأثیرگذار است.
در مورد نقش دفاعی شیر مادر هم توضیح میدهید؟
شیردهی در جوامعی که در شرایط نامساعدی به سر میبرند باعث نجات زندگی شیرخواران به وسیله محافطت از آنها در مقابل بیماریهای عفونی میشود. عمل شیردهی برخورد شیرخوار یا عوامل بیماریزای محیطی را که ممکن است از راه غذا، آب یا وسایل تغذیه آلوده وارد بدن شوند محدود میکند. به علاوه شیر انسان دارای اجزای زیستی فعالی است که سیستم ایمنی شیرخوار را تقویت و یاری میکند. این اجزا پاسخ ایمنی شیرخوار را تنظیم و از التهاب پیشگیری میکند و خطر واکنشهای حساسیتی را کاهش میدهد.
شیردهی سیستم ایمنی شیرخوار را برای مبارزههای بعدی با عفونتها؛ حتی پس از قطع شیردهی آماده میکند. پاسخ ایمنی به واکسنها در شیرخوارانی که شیر مادر خوردهاند بیش از آنهایی است که شیر خشک مصرف کردهاند. حتی تأثیر شیردهی در پیشگیری و کاهش بیماریهای اسهالی کاملاً ثابت شده است.
آیا میتوان شیر مادر را با شیر خشک مقایسه کرد؟
بیشتر شیر خشکها از شیر گاو تهیه میشوند و ترکیباتی اکثر آنها شبیه شیر مادر است. این شیرها توسط ویتامین دی و سایر ویتامینها غنیسازی میشوند و به بعضی از انواع آنها آهن اضافه میشود. آنچه شیر مادر را در مقایسه با شیر خشک منحصر به فرد میکند وجود طیف وسیعی از عوامل فعال بیولوژیکی است که شیرخوار را در برابر انواع عفونتهای ناشی از میکروبها محافظت میکند. بعضی از این عوامل عبارتند از: هورمونها، فاکتورهای رشد مأثر در تکامل، عوامل تنظیمکننده پاسخهای ایمنی و ترکیبات ضدالتهابی. شیر مادر مطابق با نیازهای تغذیهای نوازد است، فاسد نمیشود، همیشه در دسترس و آماده است، در مدت زمانی که نوزاد و شیرخوار تنها با شیر مادر تغذیه میشود احتیاج به مصرف آب اضافی ندارد و شیر مادر به تنهایی تشنگی نوزاد را برطرف میکند.
نظر شما