سرطان ریه چیست و در اثر چه عواملی به وجود می‌آید؟

دومین سرطان شایع بین زنان و مردان که بسیار کشنده است، سرطان ریه است که به دو نوع بدخیم و خوش‌خیم تقسیم می‌شود. این عارضه باعث رشد بیش از حد سلول‌های ریه و کاهش ظرفیت تنفسی فرد خواهد شد. زمانی که در چرخه رشد سلول‌ها اختلال ایجاد شود، باعث رشد و تکثیر بیش از حد و غیرطبیعی سلول‌ها می‌شود و در نهایت، سرطان بروز می‌یابد. سرطان ریه کشنده‌ترین سرطان در انسان است که متأسفانه در مراحل اولیه هیچ نشانه‌ای ندارد و بیماران اغلب زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که بیماری در مراحل پیشرفته قرار دارد. برخی از عوامل مانند سیگار کشیدن، اضافه وزن و ورزش نکردن کافی زمینه‌ساز ابتلا به این نوع سرطان هستند. از عوامل خطرزای محیطی هم می‌توان به  قرار گرفتن در معرض پرتو، تست‌های تصویربرداری، قرارگیری در معرض براده فلزات، پرتو درمانی و آلودگی هوا اشاره کرد. اجتناب از این عوامل می‌تواند از سلامت ریه‌ها محافظت کند و خطر ابتلا به این سرطان را کاهش دهد. مهمترین عامل سرطان‌زایی که سبب تغییرات بسزایی در سلول‌های ریه می شود، ترکیبات زیانبار مختلف در دود سیگار است. بررسی‌ها نشان داده از هر 10 بیمار مبتلا به سرطان ریه 9 نفر سیگاری هستند. خطر ابتلا به سرطان ریه با افزایش مقدار و مدت تماس با دود تنباکو افزایش می‌یابد و هرچه سن شروع مصرف سیگار پایین‌تر باشد خطر ابتلا بیشتر است. به صورت کلی برآورد می‌شود افراد سیگاری 13 برابر افراد غیر سیگاری در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار دارند. این مقدار برای فردی که به مدت 20 سال روزی 2 پاکت سیگار مصرف کرده به 70 برابر می‌رسد. بررسی‌ها همچنین نشان داد خانم‌های سیگاری بیش از آقایانی که همان مقدار سیگار می کشند به سرطان ریه مبتلا می‌شوند. این افزایش ممکن است به دلیل حساسیت بیشتر خانم‌ها به مواد سرطان‌زای موجود درد دود سیگار باشد. دومین علت شایع ابتلا به سرطان ریه، گاز رادون است. رادون گازی بی‌رنگ و بی‌بو است که از تجزیه طبیعی اورانیوم در آب، خاک و مصالح ساختمانی قدیمی در زیر زمین ساختمان‌های قدیمی تولید می‌شود. تنفس گاز رادون با افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه مربوط است. آلودگی هوای شهرهای صنعتی نیز از دیگر عوامل مؤثر در بروز این سرطان مهلک است. مطالعات انجام شده در ایران نشان داد میزان بروز سرطان‌های ریه غیر وابسته به سیگار در ایران بیش از آمار سایر کشورهاست که علت این موضوع، وجود مقدار زیاد مواد سرطان‌زای ناشی از مصرف سوخت‌های غیراستاندارد است.

سرطان ریه دارای چه علائم و نشانه‌هایی است؟

در صورت بروز هرکدام از این علائم باید حتماً به پزشک مراجعه کرد: سرفه‌ای که با گذشت زمان از بین نمی‌رود یا بدتر می‌شود، خون در خلط (مخاط ریه‌ها)، تورم در صورت و یا وریدهای گردن، کاهش وزن بدون دلیل مشخص،  ناراحتی یا درد قفسه سینه، احساس خستگی بسیار، از دست دادن اشتها، خس خس سینه و مشکل در تنفس و گرفتگی صدا. سرطان ریه ممکن است با یکسری علائم غیراختصاصی مانند ضعف، خستگی، کاهش وزن و کاهش اشتها و یا علائم تهاجم به سایر قسمت‌های دیگر بدن مانند درد استخوان و سردرد نیز همراه باشد. شناسایی سریع و درمان زودهنگام این بیماری در بقا و بهبود کیفی زندگی بیمار نقش بسیار مؤثری دارد.

در مورد روش درمان سرطان ریه هم توضیح می‌دهید؟

یکی از درمان‌های شایعی که برای این نوع سرطان وجود دارد، روش شیمی درمانی است که به صورت داروی تزریقی و یا خوراکی انجام می‌شود. روش دیگر پرتو درمانی است که به صورت داخلی و یا خارجی صورت می‌گیرد و به بیمار کمک می‌شود تا سلول‌های سرطانی را مهار کند. در صورتی که شدت سرطان زیاد باشد و سلول‌های سرطانی به مغز استخوان رسیده باشند از روش «رادیوسرجری استریوتاکتیک» که نوعی پرتو درمانی خارجی است برای درمان و یا کنترل رشد سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. متأسفانه در سرطان ریه شانس بقای بیماران بسیار پایین است. حتی در مواردی که هیچ متاستازی وجود ندارد حدود نیمی از بیماران در فاصله‌ای 5 ساله از زمان تشخیص جان خود را از دست می‌دهند. مهمترین موضوع در درمان این نوع سرطان این است که هیچ زمانی برای ترک سیگار دیر نیست. ترک سیگار در بیمارانی که سال‌ها سیگاری بوده‌اند، خطر ابتلا به سرطان ریه را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد و هرچه مدت زمان ترک سیگار طولانی‌تر شود این خطر نیز کاهش می‌یابد، به طوری که حدوداً بعد از 20 سال ترک کامل سیگار، خطر ابتلا به سرطان ریه تقریباً برابر با یک فرد غیرسیگاری است.