دکتر مهرناز صدوقی، متخصص گوارش در مورد این بیماری می‌گوید: «وبا یک بیماری اسهالی حاد است که می‌تواند طی چند ساعت موجب دهیدراتاسیون (از دست رفتن آب و املاح بدن) به‌صورت شدید و پیش‌رونده شود. این بیماری توسط یک باکتری به نام ویبریوکلرا به وجود می‌آید که با ترشح سم باعث دفع بیش از حد آب و املاح بدن از دیواره روده می‌شود و به همین دلیل معمولاً با علامت اسهال همراه است.» عامل بیماری‌زای وبا مدت زیادی در آب زنده می‌ماند و از طریق خوردن آب آشامیدنی آلوده، غذای آلوده، مدفوع و فاضلاب قابل انتقال است و می‌توان گفت که شیوع ناگهانی بیماری وبا ناشی از آلودگی منابع آب است.
این متخصص بیماری‌های گوارش در مورد علائم بیماری وبا یادآوری می‌کند: «این بیماری با اسهال آبکی و بدون درد شروع می‌شود که بعد از مدتی بیمار استفراغ می‌کند و به علت کم شدن آب بدن، وزن از دست می‌دهد، دچار ضعف و سرگیجه و سایر علائم از قبیل کم‌ادراری یا قطع کامل ادرار، نبض ضعیف، پوست چروکیده، چشمان گودرفته و شکم فرورفته می‌شود.»
او می‌گوید: «دوره نهفتگی این بیماری معمولاً یک تا سه روز است، اما می‌تواند از چندین ساعت تا پنج روز هم طول بکشد. علائم بیماری معمولاً دو تا سه روز طول می‌کشد، اگرچه در بعضی بیماران تا پنج روز نیز ادامه می‌یابد. بیشتر افراد از زمان شروع بیماری تا چند روز پس از بهبود قادر به انتقال بیماری به دیگران هستند. به‌ندرت ممکن است بیمار، ویبریوکلرا را برای چندین ماه از طریق مدفوع دفع کند. درمان با آنتی‌بیوتیک می‌تواند در کاهش طول مدت علائم و سرایت بیماری مؤثر باشد».
راه‌های انتقال وبا
دکتر صدوقی در مورد راه‌های انتقال این بیماری می‌گوید: «مصرف آب آلوده به مدفوع، آلودگی آب توسط مدفوع به‌طور ثانوی، دفع ناصحیح فاضلاب و نشت آن به آب آشامیدنی منابع آب حفاظت نشده مانند چاه‌ها، دریاچه‌ها، استخرها، جوی‌ها، آشامیدنی و خوراک آلوده مانند سبزی‌ها و میوه‌هایی که با آب آلوده شسته شده و آلودگی غذاهای پخته شده بعد از تهیه، تماس مستقیم دست با ترشحات اسهالی بیمار مبتلا به وبا، استحمام یا شست‌وشوی لوازم آشپزخانه در آب آلوده، یخ آلوده که از آب آلوده تهیه شده باشد، غذاهای دریایی ناپخته و خام مثل صدف و ماهی، تغذیه کودکان و نوزادان با بطری آلوده به جای شیر مادر نیز می‌تواند یک عامل انتقال بیماری باشد.»
او با اشاره به این مطلب که بیماری وبا در همه سنین ممکن است رخ دهد، می‌گوید: «در مناطق بومی، کودکان آسیب‌پذیرترند و نوزادانی که فقط از شیر مادر تغذیه می‌کنند، کمتر به وبا مبتلا می‌شوند. وقتی بیماری وبا در یک منطقه به‌صورت آندمیک (محلی) شیوع می‌یابد، چون مردم منطقه انتظار آن را ندارند، مرگ‌ومیر اتفاق می‌افتد.»
بیماری وبا از طریق آب آلوده منتقل می‌شود و از این رو اولین اقدام فراهم کردن آب آشامیدنی سالم بخصوص آب لوله‌کشی شده کلردار است زیرا کلر به مقدار ۶ میلی‌گرم در لیتر، باکتری را به‌طور کامل از میان می‌برد. میکروب وبا در آب با درجه حرارت معمولی زنده می‌ماند و حتی یخ زدن آب نیز باعث از بین رفتن آن نمی‌شود و فقط سرعت تکثیرش را کاهش می‌دهد. دمای ۵۶ درجه سانتی‌گراد آب به مدت ۳ دقیقه و آب جوش در عرض چند ثانیه، میکروب وبا را نابود می‌کند. این متخصص بیماری‌های گوارش می‌افزاید: «با پرهیز از خوردن مواد غذایی سرد و پخته نشده یا میوه و سبزی‌های تازه و خام و جوشاندن آب با استفاده از آب تصفیه شده می‌توان از ابتلا به بیماری وبا پیشگیری کرد و برای جلوگیری از انتشار وبا نیز باید دفع فضولات انسانی به‌صورت بهداشتی صورت گیرد.»
برخورد با افراد مشکوک
او در مورد برخورد با افراد مشکوک به وبا می‌گوید: «در شرایط عادی، بیشتر بیماران را می‌توان به‌طور سرپایی و با مایع‌درمــانی خوراکی (مثل محلول او.آر.اس) و تجویز آنتی‌بیوتیک درمان کرد. در شرایط همه‌گیری، بهتر است بیماران بستری شوند و تحت مراقبت قرار گیرند. گاهی هم بدن بیمار، آن‌قدر آب از دست می‌دهد که نمی‌توان با مایعات خوراکی کمبود آن را جبران کرد و از این رو به جایگزینی مایعات با محلول‌های تزریقی (سرم‌درمانی) نیاز دارد. محلول او.آر.اس در همه کشورها برای مقابله با وبا و اسهال‌های شدید به کار می‌رود و مصرف به اندازه آن نجات بیمار را تضمین می‌کند. البته در موارد حاد، مایعات بدن از طریق تزریق سرم انجام می‌شود. داروهای پادزیست (آنتی‌بیوتیک) دوره بیماری را کوتاه می‌کند، اما به اندازه مصرف فراوان آب مفید نیست. در موارد همه‌گیری بروز هرنوع حالت اسهال یا تهوع باید جدی گرفته شود.»
بیماری مسافران
این متخصص گوارش در مورد بیماری اسهال مسافران یادآوری می‌کند: «با توجه به اینکه فصل تابستان فصل مسافرت است، هم‌وطنان عزیز باید تمهیدات لازم را برای پیشگیری از ابتلا به بیماری اسهال مسافران به کار ببرند. اسهال مسافران به نوعی از اسهال گفته می‌شود که بر اثر سفر از مناطق توسعه‌یافته‌تر به مناطق کمتر توسعه‌یافته رخ می‌دهد. فردی که از یک منطقه شهری با سطح اجتماعی و اقتصادی بالاتر به یک منطقه روستایی با امکانات بهداشتی کمتر سفر می‌کند، بر اثر تماس با میکروب‌هایی که با آن‌ها تماس دائمی نداشته، بیمار می‌شود.»
او با اشاره به این مطلب که اسهال مسافران، شایع‌ترین بیماری درگیرکننده مسافران هنگام سفر است، می‌گوید: «بیماران مبتلا علائم مختلفی از قبیل دل‌پیچه، اسهال، احساس دفع کلی، تهوع، تب یا حتی خون در مدفوع (اسهال خونی) از خود نشان می‌دهند. نسبت ابتلا به وبا در مرد و زن یکسان است و تقریباً همه افراد در معرض خطر هستند، اما افراد میانسال و کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای مثل بیماری‌های قلبی- عروقی و اختلالات کلیوی یا اعضای مصنوعی داخل بدن (پروتز) دارند، بیشتر در معرض خطرند و اگر دچار اسهال مسافرتی شوند، به مراتب بیشتر از افراد سالم عارضه نشان خواهند داد. اسهال مسافران اغلب بدون درمان بهبود می‌یابد و بیماران نیازی هم به پزشک پیدا نمی‌کنند، اما اگر هنگام ابتلا علائمی از قبیل تب شدید و اسهال خونی دیده شد یا بیماری با مصرف داروهای تجویزشده کنترل نشد، هرچه سریع‌تر باید به پزشک مراجعه شود.»
این پزشک می‌گوید: «هر بیماری که به اسهال مسافرتی مبتلا شود، باید میزان مصرف مایعات را بالا ببرد، یعنی یک تا یک‌ونیم برابر بیشتر از زمانی که بیمار نبوده، مایعات دریافت کند و به میزان دفعاتی که دستشویی می‌رود نیز یک تا دو لیوان آب بنوشد. بهتر است بیماران حین اسهال و یک هفته بعد از بهبودی غذاهای چرب و پرحجم و میوه‌ها را کمتر مصرف کنند.» مسافران باید آب آشامیدنی سالم و تصفیه‌شده بنوشند و از خوردن غذاهایی که در محیط‌های ناسالم تهیه می‌شود خودداری کنند.
نظر شما