به گفته سرویس ملی هواشناسی آمریکا، بیش از صد میلیون آمریکایی تحتتأثیر گرما قرار گرفتهاند. شدت گرمای بالاتر از ۴۴ درجه در روز، جنوب این کشور (بخصوص ایالت تگزاس) را فلج کرده است. گرمای شدید سراسر جنوب اروپا را فراگرفته و دمای هوا در ایتالیا، اسپانیا و یونان سه رقمی شده است. دهها شهر ایتالیا از جمله رم و فلورانس به دلیل گرمای شدید در معرض هشدار قرمز قرار گرفتهاند و مقامات آتن معبد تاریخی و ایستگاه گردشگری «پارتنون» را به دلیل دمای بیش از حد بستهاند.
کاهش رشد اقتصادی
محققانی با مطالعه تأثیر امواج گرمای اخیر دریافتند که این پدیده میتواند رشد اقتصادی را کاهش دهد. از نظر «درک لمواین»، اقتصاددان دانشگاه آریزونا که پیامدهای اقتصادی تغییرات آبوهوایی را مطالعه میکند، سیگنالهای کاملاً واضحی وجود دارد که نشان میدهد سالهای گرمتر با تولید کمتر همراه هستند. او معتقد است که گرمای بیش از حد به بهرهوری نیروی کار و حتی به تواناییهای یادگیری در مدارس نیز آسیب میرساند، زیرا مردم در گرما از مغز خود به خوبی استفاده نمیکنند.
مطالعهای مربوط به سال ۲۰۱۸ که مجله «اعتبار و بانکداری» درباره تأثیر افزایش دما بر اقتصاد ایالاتمتحده منتشر کرد، نشان داد که افزایش یک درجه در میانگین دمای تابستان میتواند نرخ رشد سالانه تولید یک ایالت را ۰.۱۵ تا ۰.۲۵ درصد کاهش دهد.
وجود نشانههای اندکی از خرابیهای فاجعهبار در شبکه برق یا زیرساختهای حیاتی دیگر، علامتی است بر اینکه تاکنون مدیریت دمای هوا موفقیتآمیز بوده، اما بار اصلی بر دوش مشاغل کوچک و افراد است. مثلاً در یک فروشگاه زنجیرهای در تگزاس آمریکا با رسیدن دمای هوا به بالای ۳۷ درجه تهویه و دستگاههای خنککننده خراب شد و درجه حرارت در آشپزخانه به ۴۷ درجه فارنهایت افزایش یافت. به همین دلیل کارگران برای ادامه کار به حولههای خنککننده و فنهای تهویه هوا متکی بودند، تا زمانی که یک سیستم جدید خنککننده با هزینه ۱۲ هزار و ۴۵۰ دلار نصب شد.
تقاضای برق در برخی ایالات آمریکا به بالاترین حد خود در هفتههای اخیر رسیده و موج گرما در حال آزمایش شبکه برق فرسوده ایالات متحده است. شبکهای که قرار است توان بیشتری را برای راهاندازی سیستمهای تهویه مطبوع، آن هم بدون وقفه برای تعمیر و نگهداری معمول ارائه دهد. «کایری بیکر»، استادیار مهندسی معماری در دانشگاه «کلرادو بولدر» میگوید: «خطوط برق فقط میتوانند مقدار مشخصی جریان را از خود عبور دهند و اساساً نسبت به حرارت محدودیت دارند. اگر بیش از حد گرم شوند شل شده و به سمت پایین آویزان میشوند، اتفاق خطرناکی که میتواند منجر به تماس با یک درخت و ایجاد آتشسوزی و قطعی برق شود.»
الگوی آبوهوایی
در چند سال گذشته، میانگین دمای کره زمین به دلیل اثرات خنککنندگی نوعی الگوی آبوهوایی سه ساله در اقیانوس آرام که «لانینیا» نام دارد تعدیل شده بود. اما اکنون اقیانوس آرام به الگوی مخالف خود، معروف به «النینو»، گرایش پیدا کرده که آب گرم را به شرق اقیانوس آرام میآورد و بر الگوهای آبوهوایی در سراسر جهان تأثیر میگذارد. این تأثیر به حدی است که در برخی نقاط جهان ماه ژوئن گرمترین ماه در۱۷۴ سال گذشته بود.
«گرنوت واگنر» اقتصاددان آبوهوایی در مدرسه بازرگانی کلمبیا و نویسنده کتاب «شوک اقلیمی: پیامدهای اقتصادی یک سیاره داغتر» میگوید: «گرمای شدید میتواند باعث افزایش الگو و رفتار غیرمنطقی در اقتصاد شود. او معتقد است با افزایش دما تصادف خودروها بالا خواهد رفت و رانندگی خشن در جادهها افزایش مییابد». از طرفی این احتمال میرود که با افزایش دما خشونتهای خانگی و تجاوزات نیز افزایش یابند. اما خطر اصلی همچنان تأثیر گرما بر یخچالهای طبیعی و آب شدن آنهاست که میتواند اکوسیستمها و نظم موجود طبیعت جهان را شدیداً تغییر دهد.
خطرات افزایش دما برای بخشهای مختلف اقتصادی چندان ساده و زودگذر نخواهد بود. پدیدههایی مانند آتشسوزی و سیل احتمالاً بارزترین نمونه خطر فیزیکی در بخشهای اقتصادی است. گزارش شرکت خدمات مالی و تجاری آمریکایی مودیز در سال ۲۰۲۲ استرس گرمایی را به عنوان یکی از دو خطر فیزیکی که تقریباً همه بخشهای اقتصاد را تحتتأثیر قرار میدهد شناسایی کرده است. مثلاً در کشاورزی، گرما میتواند محصولات را از بین ببرد و زنجیره تأمین محصولات را دچار اختلال کند. برای صنعت گردشگری گرمای شدید به معنای تغییر ورودی گردشگران است، همانطور که اخیراً یونان مجبور شد «آکروپولیس» را برای مدتی در زمان گرمای شدید تعطیل کند. همچنین در بسیاری از بخشها فشار گرمایی کار در بیرون را برای کارگران دشوارتر و گاهی غیرممکن میکند.
یک ریسک مالی
نگاهی سریع به اطلاعات مالی نشان میدهد که بسیاری از شرکتهای بزرگ در حال حاضر از گرما همچون یک ریسک مالی با اهمیت برای کسبوکار خود یاد میکنند. به عنوان مثال، گزارش مالی فروشگاههای زنجیرهای والمارت نشان میدهد که این شرکت در برابر افزایش هزینههای خنکسازی تأسیسات عظیم خود آسیبپذیر است و «دیزنی» گرمای بیش از حد را برای تقاضای محصولات گردشگری خود مخرب میداند.
خطرات گرمای زیاد برای اقتصاد جهانی بیش از این است، چراکه زنجیره تأمین بسیاری از صنعتها متکی به کارگرانی است که در گرما و بیرون از ساختمانها فعالیت میکنند. با افزایش گرما عملاً امکان فعالیت از این بخش گرفته و تولید قطع میشود. رویدادهای جهانی مانند همهگیری کرونا، ارتباط نزدیک زنجیره تأمین و اقتصاد جهانی را آشکار کرده است. بنابراین با افزایش گرما، کل زنجیره تأمین و تولید آسیب میبیند. برای مثال تنها در ایالات متحده، ۳۲ میلیون نفر در محیط بیرون از ساختمان مشغول به کارند. این نسبت در کشورهای در حال توسعه بسیار بیشتر است.
اکنون کسبوکارها و سیاستگذاران باید در مقابل گرمای شدید و آمادگی در برابر آن اقدام کنند. احتمالاً نیاز به یک بازنگری بزرگ در اقتصاد کشورها ضروری است، زیرا در کشورهایی که به گردشگری وابسته هستند، بازدیدها در فصول اوج کاهش مییابد، کشورهای وابسته به کشاورزی افت محصول را تجربه خواهند کرد و تأمینکنندگان مواد اولیه دیگر توان تولید سابق و تأمین زنجیره کالاها را نخواهند داشت. با این حال برای هر مکانی روی زمین راهحلی در برابر گرما وجود ندارد و این احتمال میرود که برخی مناطق تا سالها بعد از امواج گرما همچنان آسیب ببینند.
نظر شما