به گزارش آتیه‌آنلاین، پرداخت‌های نابرابر، سخت‌ و زیان‌آور تلقی نشدن این حرفه و نداشتن تعرفه خدمات از جمله مهمترین مسائل مامایی به شمار می‌رود. برای روشن شدن زوایا و مسائل این حرفه با مریم جانی، مامای بیمارستان تأمین‌اجتماعی شهید رحیمی بیرجند گفت‌وگویی را انجام داده‌ایم که پیش رو دارید.

جایگاه ماما را در جامعه و حوزه درمان چگونه ارزیابی می‌کنید و اگر بخواهید ارزش و اهمیت خدمات مامایی را تعریف کنید، چه می‌گویید؟

باید بگویم مامایی، آمیخته‌ای از ابعاد حرفه‌ای و معنوی است؛ زیرا تولد هر نوزاد در دستان ماما تحقق می‌یابد. او هنگام درد و رنج مادران کنار آنها قرار داشته و کمک می‌کند تا نوزاد در کمال سلامت پای به این دنیا بگذارد. از این‌رو معتقدم جایگاه مامایی در حوزه درمان بسیار رفیع است. وظایف مامایی از ابعاد معنوی بی‌شباهت به شغل معلمی نیست؛ همان‌طور که یک معلم وظیفه تعلیم و تربیت کودکان را برعهده دارد، ماما نیز کمک می‌کند تا نوزادان در دوران جنینی، هنگام تولد و پس از تولد از زندگی سالمی برخوردار باشند و مادران هم بتوانند به‌دور از تشویش و اضطراب این مراحل را سپری کنند.

به نظر می‌رسد ایفای مسئولیت مامایی پیش از هر وظیفه‌ای نیازمند برقراری ارتباط عاطفی با مادران باردار است و بدون برقراری این ارتباط امکان خدمت‌رسانی مناسب وجود ندارد...

‌... بله. این ارتباط بسیار مهم است. ماما علاوه بر انجام خدمات، حکم یک خواهر و مادر دلسوزی دارد که در تمام مراحل بارداری، مادر را حمایت می‌کند؛ به‌ویژه هنگام زایمان که بالای سر او قرار دارد و حتی پس از زایمان نیز او را تنها نمی‌گذارد. بسیاری از مادران به ماماها اعلام می‌کنند که اگر نبودید، زایمان ما به خوبی انجام نمی‌شد و می‌توان گفت ماما مانند یک فرشته از مادران مراقبت می‌کند.

مهمترین وظایف مامایی شامل چه خدماتی است؛ به‌ویژه با توجه به اهمیت جوانی جمعیت و فرزندآوری در کشور، این وظایف در چه زمینه‌هایی با اقبال توجه مواجه شده است؟

وظایف مامایی ابعاد گوناگونی را در حوزه سلامت مادر و کودک دربر می‌گیرد. امروزه علاوه بر بیمارستان‌ها، بسیاری از مراکز درمانی، خدمات مامایی ارائه می‌دهند. در بسیاری از درمانگاه‌ها از جمله درمانگاه مامایی بیمارستان شهید رحیمی، اموری مانند رسیدگی به بیماری‌های زنان، غربالگری انواع سرطان‌ زنان، نمونه‌گیری پاپ‌اسمیر، غربالگری پیش از ازدواج، ارائه مشاوره قبل از زایمان، خدمات زایمان و مامایی در زایشگاه، خدمات پس از زایمان، پیشگیری و مراقبت‌های عفونت و... ارائه می‌شود. موضوع مهم دیگر اینکه مادرانی که ۴۲ روز از زایمان آنها گذشته است، پس از مراجعه به اورژانس به زایشگاه فرستاده می‌شوند تا توسط ماما معاینه شوند.

اهمیت خدمات مامایی را چگونه ارزیابی می‌کنید و این خدمات چه نقشی در حفظ سلامت افراد خانواده دارد؟

ماما همنشین بیمار در تمام مراحل بارداری و زایمان است. پایش سلامت مادر توسط ماما منجر به تولد نوزاد سالم می‌شود. کنترل صدای قلب نوزاد، کنترل فشار خون، آموزش ورزش‌ و نرمش‌هایی برای زایمان راحت، آموزش تکنیک‌های فشار حین زایمان، مانیتورینگ مادر، رگ‌گیری مناسب و آموزش تکنیک‌هایی برای کاهش استرس از جمله وظایف مهم مامایی به شمار می‌رود. علاوه بر تجارب حرفه‌ای و علمی، ماما با برقراری ارتباط عاطفی با بیماران، صبورانه و دلسوزانه آنها در داشتن زایمان کم‌درد کمک می‌کند.

میزان استقبال از خدمات مامایی در جامعه چقدر است و بیماران از کدام‌یک از خدمات و وظایف مامایی بیشترین بهره را می‌برند؟

با توجه به محدود بودن مطب‌های مامایی در سطح شهر، میزان استقبال از مراکز بهداشت که دارای خدمات مامایی است، بسیار چشمگیر است؛ به‌ویژه به دلیل اینکه این مراکز به طور رایگان مادران باردار را پذیرش می‌کنند، درمانگاه مامایی تأمین‌اجتماعی بسیار شلوغ است. در این مراکز تمامی خدمات پایش سلامت مادران توسط ماما ارائه شده و در صورت نیاز به متخصصان ارجاع داده می‌شود. این شلوغی تا حدی است که یک ماما معمولاً روزانه ۷۰ بیمار را غربالگری کرده و از این تعداد ممکن است ۲۰ بیمار نیاز به خدمات تخصصی داشته باشند. در مراکز تأمین‌اجتماعی بیماران به طور رایگان پذیرش و ویزیت می‌شوند.

مهمترین چالش حرفه‌ای شما چیست؟

یکی از مهمترین مسائل حرفه مامایی، استرس و تنش‌های ناشی از این شغل است؛ زیرا ماما با جان دو انسان سروکار دارد. کُند شدن صدای قلب جنین، تشنج و ایجاد خونریزی برای مادر از مواردی است که هنگام وقوع و تا رسیدن متخصص سر بیمار، ماما را نگران می‌کند. در عین‌حال که باید آرامش خود را حفظ کرده و اضطراب بیمار را نیز کاهش دهد. این تنش کاری در شیفت‌های بعدازظهر که متخصص زنان و زایمان مقیم در بیمارستان ما حضور ندارد، بیشتر است. در شیفت‌های صبح بسیاری از پزشکان ازجمله متخصص زنان‌ و زایمان، اطفال و بیهوشی در درمانگاه مشغول به خدمت هستند که در صورت بروز مشکل، سریعاً خود را بر سر بالین بیمار می‌رسانند، اما در شیفت‌های عصر و شب از متخصص آنکال استفاده می‌شود. مسأله دیگر اینکه حرفه مامایی با وجود سختی و تنش‌های ناشی از کار، جزو مشاغل سخت‌ و زیان‌آور شناخته نشده است. این در حالی است که خدمات مامایی همانند خدمات پرستاری شامل اموری مانند رگ‌گیری، تزریقات، پانسمان، گرفتن نوار قلب و تست قندخون است که توسط ماما انجام می‌شود. با توجه به این توانمندی‌ها حتی برخی از همکاران ماما در بخش‌های زنان مشغول به خدمت هستند؛ در نتیجه انتظار می‌رود که مامایی نیز مانند پرستاری جزو مشاغل سخت‌ و زیان‌آور شناخته شود. علاوه بر آن برای خدمات پرستاری تعرفه‌گذاری شده، اما برای خدمات مامایی که همان کارها را انجام می‌دهد، تعرفه‌ای تعیین نشده و این مسأله نیز سبب دلسردی همکاران ماما می‌شود.

به طور حتم، حرفه شما توأم با اتفاقات شیرین و گاه تلخ فراوانی است. چه خاطره‌ای در ذهن شما نقش بسته؟

همان‌طور که اشاره کردید در حرفه ما با توجه به اینکه تولدی آغاز می‌شود، یک رخداد به‌یادماندنی به وقوع می‌پیوندد که این موضوع به‌ویژه برای والدین جاودانه است و ماماها نیز در ثبت این خاطرات سهیم هستند. می‌توانم بگویم در هر زایمان، هنگامی که مادر صدای گریه نوزاد خود را می‌شنود، دعای خیری را نثار ماما می‌کند و این لحظه‌ای است که خستگی از جان ماما بیرون آمده و خدا را شاکر می‌شود که توانسته است بار دیگر لبخند رضایت را بر لب مادر بنشاند. بی‌تردید می‌گویم که نتیجه خیر این دعاها را در زندگی لمس کرده‌ و متوجه خطرات و بلاهایی بودم که از سر فرزندام گذشته است که همه اینها را نتیجه شغل مقدس مامایی می‌دانم.