به گزارش آتیه‌آنلاین برخی از بیمارستان‌های تأمین اجتماعی در زمینه‌های تخصصی، قطب درمان کشور محسوب شده و بیمه‌شدگان از اقصی‌نقاط کشور به این مراکز اعزام می‌شوند. اعزام بیماران دارای ضوابط و مقرراتی است که برای روشن شدن زوایا و چالش‌های آن با چند تن از مسئولان پذیرش بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها به گفت‌وگو نشستیم.
رئیس اداره هماهنگی و نظارت بیمارستانی مدیریت درمان تأمین اجتماعی استان «زنجان»، یکی از عوامل افزایش اعزام را عدم رضایت بیماران در مراجعه به مراکز دولتی و دانشگاهی به‌دلیل پرداخت فرانشیز بیان کرد. او همچنین گسترش خدمات تأمین اجتماعی را در راستای کاهش انتقال بیماران و جلب رضایت بیمه‌شدگان برای دسترسی به خدمات رایگان دانست.
طاهره علیمردانی با بیان اینکه اعزام بیمار در سازمان تأمین اجتماعی از خدماتی است که کمتر شناخته شده، گفت: «اعزام بیمار برای بیمه‌شدگانی انجام می‌شود که خدمات درمانی موردنیاز آن‌ها در شهرستان محل سکونتشان وجود نداشته باشد. این بیماران از طریق واحد اعزام به نزدیک‌ترین مرکز درمانی واجد شرایط، فرستاده می‌شوند. باید توجه کرد خدمات اعزام تنها برای بیمه‌شدگان اجباری است و بیمه‌شدگان اختیاری و مشاغل آزاد از این خدمات بهره‌مند نمی‌شوند. نحوه پذیرش و انتقال اعزام نیز این‌گونه است که اگر پزشک معالج اعم از پزشکان تأمین اجتماعی یا مراکز طرف قرارداد، تشخیص دهند که بیمار نیازمند برخورداری از آن نوع خدمات تخصصی یا فوق‌تخصصی است که در محل زندگی‌اش وجود ندارد، نسبت به صدور معرفی‌نامه اعزام او اقدام می‌کنند.»
او در شرح جزئیات اعزام بیماران گفت: «بیمار، معرفی‌نامه پزشک معالج خود را به نزدیک‌ترین مرکز ملکی شهرستان محل سکونت خود ارائه می‌دهد و مسئول پذیرش مرکز، مدارک را از طریق سامانه به مرکز پذیرش و توزیع مدیریت درمان استان ارسال می‌کند. پس از برگزاری شورای پزشکی و تأیید مراتب، مسئول پذیرش، مدارک را از طریق سیستم نرم‌افزاری به بیمارستان مقصد ارسال و نوبت ویزیت دریافت می‌کند. بیمار باید در موعد مقرر به بیمارستان مقصد مراجعه کرده و خدمات موردنیاز خود را دریافت کند. در شهرستان زنجان، اولین مقصد اعزام بیماران با بیمارستان عالی‌نسب تبریز است و چنانچه خدمت موردنظر در این بیمارستان فراهم نباشد، بیمار به بیمارستان‌های ملکی تهران اعزام می‌شود. در برخی از موارد نیز در صورت نبود خدمات موردنظر در مراکز ملکی، بیماران به مراکز دانشگاهی معرفی می‌شوند. پس از انجام خدمات، بیمار باید برگه اعزام خود را از مسئول پذیرش و توزیع بیمارستان مقصد دریافت کرده و پس از بازگشت به شهر خود به شعبه اخذکننده حق‌بیمه تحویل دهد تا هزینه رفت‌وآمد خود را دریافت کند.»
رئیس اداره هماهنگی و نظارت بیمارستانی مدیریت درمان استان زنجان با اشاره به ایجاد برخی از مسائل در روند اعزام، تأکید کرد: «یکی از مهم‌ترین مسائل، مربوط به اعزام بیماران به مراکز دولتی و دانشگاهی است. مواقعی پیش می‌آید که خدمات موردنیاز بیماران در مراکز دولتی یا دانشگاهی محل سکونتشان وجود دارد، اما با توجه به پرداخت فرانشیز، برخی از بیماران از مراجعه به این مراکز خودداری می‌کنند و به‌دلیل رایگان بودن خدمات اصرار به اعزام به سایر مراکز ملکی تأمین اجتماعی دارند. ازسوی دیگر، مدت انتظار بیماران برای دریافت خدمات از مراکز دولتی و دانشگاهی گاهی طولانی می‌شود و برخی از بیماران با وجود شرایط غیر اورژانسی، تحمل پذیرش مدت انتظار طولانی را ندارند.»
اعزام برای جراحی‌های ارتوپدی
علیمردانی ادامه داد: «یکی دیگر از عوامل افزایش اعزام بیمار، مربوط به جراحی‌های ارتوپدی بود. بر اساس دستورالعمل سازمان، در عمل‌های جراحی تعویض مفاصل باید از پروتزهای ایرانی استفاده شود. این درحالی است که برخی از پزشکان قراردادی سازمان که در مراکز ملکی مشغول به فعالیت هستند، از به‌کارگیری پروتزهای ایرانی در اعمال جراحی خودداری می‌کنند. این مسئله سبب شده بود تا بعضی بیماران با پرداخت از جیب، پروتزهای خارجی تهیه کنند و تنها از رایگان بودن هزینه‌های جراحی بهره‌مند شوند. برخی دیگر نیز تقاضای اعزام به سایر مراکز ملکی را داشتند. به همین دلیل در سال ۱۴۰۰ تعویض مفصل، بیشترین عامل اعزام بیماران را شامل می‌شد. اما امسال خوشبختانه پزشکان قبول کرده‌اند جراحی‌های خود را با پروتزهای ایرانی انجام دهند. در نتیجه آمار اعزام کاهش یافته است. با این وجود، مشکل جدیدی ایجاد شده که کمبود پروتز است و این‌بار در مراکز ملکی باید در صف انتظار تهیه پروتز بمانیم.»
او با اشاره به آمار اعزام بیمار در مدیریت درمان زنجان اضافه کرد: «خوشبختانه در یکی دو سال اخیر به‌دلیل پیشرفت امکانات درمانی استان و جذب بیشتر پزشکان، آمار اعزام کاهش یافته و در حال حاضر برای خدماتی مانند پیوند کبد، پیوند مغز استخوان، سی‌تی آنژیو و برخی جراحی‌های پلاستیک درمانی بیماران به سایر مراکز معرفی می‌شوند. در سال ۱۴۰۰ بیش از ۳۰ نفر اعزام شده‌اند. غالب این افراد را بیماران ارتوپدی تشکیل می‌دادند که این میزان در سال ۱۴۰۱ به ۱۷ مورد اعزام کاهش یافت.»
پاسخ به نیازهای درمانی بیمه‌شدگان
رئیس اداره هماهنگی و نظارت بیمارستانی مدیریت درمان استان زنجان درباره اهمیت خدمات اعزام بیماران، گفت: «اعزام بیماران سبب می‌شود تا نیازهای درمانی بیمه‌شدگان به‌درستی پاسخ داده شود و خدای‌ناکرده بیمار در میانه روند درمان رها نشود؛ به‌ویژه در شرایط سخت اقتصادی، بتواند از خدمات رایگان استفاده کند. همچنین این شیوه خدمت، از سرگردانی بیماران جلوگیری کرده و مسیر درمان مشخصی را برای آن‌ها ترسیم می‌کند. از طرفی، اعزام بیمار می‌تواند معیاری برای نیازسنجی استان برای خدمات درمانی به‌شمار رود تا با انجام برنامه‌ریزی، نسبت به رفع کمبودها اقدام شود.»
علیمردانی با بیان اینکه گسترش خدمات درمانی به‌عنوان یک راهبرد مدیریتی، همواره پیگیری می‌شود، ادامه داد: «در نظر داریم با افزایش جذب پزشکان و متخصصان رشته‌های مختلف و همچنین با تقویت تعامل با مراکز طرف قرارداد، امکان دسترسی بیمه‌شدگان به خدمات درمانی در منطقه و شهر محل سکونت را فراهم کنیم تا دیگر نیازی به اعزام بیماران نباشد.»
ضرورت هدایت بیماران در مسیر درمان
مسئول پذیرش سرپایی درمانگاه‌های «بیمارستان شفای سمنان»، اعزام بیماران را به سایر مراکز نشان‌دهنده عمق مسئولیت تأمین اجتماعی در قبال سلامت بیماران توصیف کرد. او هرچند روند اعزام را منطبق بر قوانین و مقررات واضح و روشنی دانست، اما در برخی موارد، فرجام کار را همراه با مشکلاتی از جمله نبود پزشک معالج در زمان مقرر و امکان هدایت افراد به بخش‌های خصوصی بیان کرد. او ایجاد سازوکاری برای هدایت بیماران را در مسیر درمان تا سرمنزل مقصود، ضروری اعلام کرد.
علی زیاری با اشاره به روند پذیرش و توزیع بیماران، گفت: «در مراکز ملکی تأمین اجتماعی بیماران به سه طریق از خدمات درمانی استفاده می‌کنند؛ یکی به‌صورت درمان سرپایی، دیگری بستری و روش سوم، اعزام یا ارجاع بیمار. در بخش سرپایی بیماران از طریق نوبت‌دهی حضوری یا غیرحضوری و در بخش بستری نیز از طریق دستور پزشک معالج پذیرش می‌شوند. در روش سوم، اعزام یا ارجاع بیماران در صورتی اتفاق می‌افتد که خدمات موردنیاز آن‌ها در آن مراکز درمانی فراهم نباشد که در این صورت به سایر مراکز ملکی ارجاع داده می‌شوند.»
خدمت‌رسانی با ظرفیت کامل
او درباره میزان پذیرش بیماران در «بیمارستان شفای سمنان»، گفت: «این مرکز، تنها بیمارستان ملکی سازمان در استان است و با ظرفیت کامل خدمت‌رسانی می‌کند. به‌طوری که آمار پذیرش بیماران در حوزه‌های بستری و سرپایی همواره در سقف ظرفیت بیمارستان قرار دارد، به‌نحوی که ضریب اشغال تخت‌ها بسیار بالاست و در صورت نیاز به عمل فوری، تخت‌های مازاد پیش‌بینی شده است. در صورت کنسل شدن یک عمل، فوراً افراد در نوبت جایگزین می‌شوند. در حال حاضر ماهانه به‌طور متوسط بین ۲ تا ۳ هزار بیمار بستری پذیرش می‌شود که از خدمات جراحی یا درمان‌های طبی برخوردار می‌شوند.»
کارشناس ارشد مدیریت خدمات بهداشت و درمان توضیح داد: «در حوزه خدمات سرپایی نیز ماهانه ۲۵ تا ۳۰ هزار بیمار پذیرش می‌شوند. این در حالی است که با توجه به تعداد بالای مراجعه‌کننده، ما همواره با کمبود پزشک مواجهیم و هر چقدر که تعداد پزشکان افزایش یابد، باز هم این کمبود احساس می‌شود. از طرفی جذب پزشکان متخصص در سمنان به‌دلیل مجاورت با استان تهران با چالش‌های زیادی همراه است و بسیاری از پزشکان فعالیت در تهران را در اولویت قرار می‌دهند. اعزام بیماران نیز آمار بالایی ندارد؛ چون بسیاری از خدمات تشخیصی و درمانی در سمنان وجود دارد و درنتیجه اعزام بیماران را بر اساس مقررات منتفی می‌کند. این اعزام تنها در زمینه اموری مانند انجام سی‌تی‌اسکن بیماران با وزن بالای ۱۲۰ کیلوگرم، برخی اسکن‌های تخصصی، برخی خدمات فوق‌تخصصی ارتوپدی و جراحی و خدمات رادیوتراپی انجام می‌شود.»
توزیع خدمات با برنامه سطح‌بندی
زیاری تأکید کرد: «توزیع خدمات پزشکی مطابق با برنامه سطح‌بندی وزارت بهداشت پیش می‌رود که یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده آن ضریب جمعیت است. استان سمنان هرچند جزو بزرگ‌ترین استان‌های کشور محسوب می‌شود، اما به دلیل وجود مناطق کویری، جمعیت بالایی ندارد. در نتیجه خرید تجهیزات پزشکی (HiTech) که هزینه بسیار بالایی دارد، از جنبه‌های اقتصادی و نیز معیارهای سطح‌بندی خدمات، منطقی نیست. در حال حاضر این استان دارای یک دستگاه ام‌آرآی در شهر سمنان است که متعلق به دانشگاه علوم‌پزشکی است و برای جمعیت استان کفایت می‌کند. اخیراً نیز یکی از این دستگاه‌ها در شهرستان دامغان از سوی بخش خیریه فعال شده است.»
او با اشاره به برخی مسائل درباره اعزام بیماران، ادامه داد: «با توجه به اینکه اعزام بیمار مبتنی بر قوانین شفاف و مشخصی است، کمتر مسائل پیچیده‌ای ایجاد می‌شود؛ اما بعضی مواقع فرجام اعزام می‌تواند دور از انتظار باشد. برای مثال وقتی بیماری از شهرستان برای ویزیت نزد متخصص اعزام می‌شود، ممکن است در تاریخ مقرر پزشک حضور نداشته باشد و یا اینکه بیمار از سوی پزشک معالج در مرکز طرف قرارداد به سمت مطب خصوصی سوق داده شود، یا شرط عمل جراحی پزشک در بیمارستان بخش خصوصی محل خدمت خود او باشد. چالش‌هایی از این دست برای بیماران وجود دارد. همچنین بیمار پس از اعزام به تهران و دریافت خدمات درمانی، باید فرم اعزام خود را به‌صورت دستی به بخش اسناد پزشکی ببرد که این اقدام به‌ویژه برای افرادی که از شهرستان‌های دوردست مراجعه کرده‌اند، دشواری‌هایی به همراه دارد. متأسفانه تأیید فرم اعزام به‌صورت آنلاین انجام نمی‌شود.»
بهره‌مندی از فناوری اطلاعات
مسئول پذیرش سرپایی درمانگاه‌های «بیمارستان شفای سمنان»، بهره‌مندی از فناوری اطلاعات را در حوزه خدمات پذیرش بیماران بسیار چشمگیر بیان کرد و درباره آن گفت: «در سال‌های اخیر، فناوری اطلاعات، انقلابی را در پذیرش و اعزام بیماران ایجاد کرده و در حال حاضر سامانه جامع اطلاعات بیمارستانی (HIS) خدمات بیماران را ثبت و جمع‌آوری می‌کند. این سامانه در طول زمان ارتقا یافته و نسخه‌های جدید آن رونمایی شده است. انتظار می‌رود تا امکان لینک اطلاعات آن با سامانه‌های سایر بیمه‌ها و سازمان‌های دیگر هم فراهم شود.»
زیاری درباره اهمیت خدمات پذیرش بیماران، گفت: «کارشناسان و مسئولان پذیرش، ایفاگر نقش تولی‌گری سازمان نسبت به سلامت بیمه‌شدگان هستند و با جمعیت عظیمی از بیماران سروکار دارند که خدمت‌رسانی به آن‌ها علاوه بر وظایف حرفه‌ای از ابعاد انسانی نیز قابل‌توجه است. برای مثال در مراکز بانکی، برخورد کارکنان با مراجعه‌کننده‌ها از زبان ریاضی است که می‌تواند خشک باشد اما نیروهای کادر درمان، چه در حیطه تأمین اجتماعی یا علوم‌پزشکی، با بیماران درگیری عاطفی و انسانی پیدا می‌کنند و هر اقدامی که در راستای درمان بیماران نتیجه‌بخش نباشد، سبب اندوه آن‌ها می‌شود. می‌توان گفت، معنوی‌ترین هدفی که می‌توانیم داشته باشیم این است که همه بیماران با رضایتمندی مرکز درمانی را ترک کنند. برای بهبود ارائه خدمات لازم است تمامی بیماران از مسیر تریاژ عبور کنند تا امکان هدایتشان میسر شود. اکنون این مسیر در اورژانس‌ها وجود دارد، اما همه بیماران از فایل اورژانس وارد چرخه درمان نمی‌شوند و برخی از افراد حتی نمی‌دانند که مشکل‌شان چیست. بنابراین باید سازوکاری ایجاد شود تا بیماران در مسیر درمان تا سرمنزل مقصود، راهنمایی شوند.»
نظر شما