به گزارش آتیه آنلاین، در حال حاضر مشاغل خانگی بیش از ۲۳ درصد اشتغال در کشورهای مختلف دنیا را به خود اختصاص داده و کسب درآمد از طریق مشاغل خانگی افزایش یافته است؛ آمارها نشان از افزایش استقبال از مشاغل خانگی در کشورهای مختلف حتی در جهان توسعه‌یافته دارد.
در ایالات متحده آمریکا ۳۸ میلیون شغل خانگی وجود دارد که ۵۰ درصد مشاغل کل این کشور را تشکیل می‌دهند. طبق آمارها بیش از ۴۵ درصد جمعیت شاغل در آمریکا صاحبان مشاغل خانگی هستند. طی سال ۲۰۱۹ در انگلستان ۷ میلیون شغل خانگی وجود داشته است. سال ۲۰۲۰ در استرالیا ۹۷ درصد مشاغل، خرد و کوچک مقیاس بوده‌اند که از این میان ۳۱.۸ درصد خانگی هستند. همچنین بیش از ۴۱ میلیون نفر در هند در زمینه مشاغل خانگی مشغول به کارند که ۱۷ میلیون نفر از آنها زن هستند.
در کشور ما نیز، یکی از سیاست‌های راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، توسعه مشاغل خانگی با محوریت گروه‌های کم‌توان و آسیب‌پذیر از جمله «زنان سرپرست خانوار» است.
تابستان سال‌جاری، «محمد آذرپناه» مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان تهران، از صدور بیش از ۲۶۶ هزار و ۵۸ مجوز در حوزه مشاغل خانگی و پرداخت بیش از ۴۶۳۰ میلیارد ریال تسهیلات قرض‌الحسنه به متقاضیان مشاغل خانگی طی سه سال گذشته در استان تهران خبر داد. به گفته وی یکی از اقدامات تحولی دولت حمایت از مشاغل خانگی بود که در حوزه تسهیلات و اعتبار اختصاص یافته عملکرد قابل توجهی ایجاد شد و استان تهران توانست رتبه نخست کشوری را در جذب تسهیلات مشاغل خانگی به خود اختصاص بدهد.
اما ترویج مشاغل خانگی و حمایت از آنها، چه تاثیری در معیشت خانوارهای زن سرپرست یا خانوارهایی دارد که توسط زنان اداره می‌شوند؟ نتایج یک تحقیق انجام شده در سال ۱۳۹۴ در دانشگاه بوعلی‌سینا همدان با عنوان «اثرات اقتصادی و اجتماعی مشاغل خانگی زنان روستایی در شهرستان اسلام‌آباد غرب» نشان می‌دهد «مهم‌ترین تاثیرات اقتصادی مشاغل خانگی بر زندگی زنان روستایی را می‌توان در چهار دسته کلی شامل بهبود وضعیت اقتصادی خانواده، افزایش آگاهی‌های اقتصادی، افزایش استقلال مالی و ارتقای قدرت ریسک‌پذیری و نوآوری تقسیم‌بندی کرد».
توسعه اشتغال خانگی، علاوه بر تامین درآمد نقدی برای امرار معاش خانواده‌ها، به افزایش مشارکت اقتصادی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار حتی در روستاها می‌انجامد و آگاهی اقتصادی و اعتماد به نفس آنان را بالا می‌برد.
«مرجان» زنی که در یکی از حاشیه‌های اسلام‌شهر تهران از طریق خیاطی در منزل امرار معاش می‌کند؛ در این رابطه می‌گوید: بعد از فوت همسرم، عهده‌دار زندگی دو فرزند دختر و یک پسر شدم؛ در ماه‌های اول ناچاراً از افراد فامیل و خانواده برای امرار معاش کمک می‌گرفتم اما بعد، چرخ خیاطی را از انباری بیرون آوردم و شروع به کار کردم.
او که در هشت سال گذشته، امور مالی زندگی خانواده را به تنهایی مدیریت کرده؛ می‌گوید: حالا کسب و کار من گسترده تر شده؛ مشتری‌هایم بیشتر شده‌اند و دخترانم در ساعاتی که دانشگاه نیستند و بیکارند، به من کمک می‌کنند؛ خیاط‌خانه ما امروز یک کارگاه خانوادگی‌ست که شکر خدا درآمدش هم چندان بد نیست.
مرجان در پاسخ به این سوال که «اشتغال خانگی چقدر در افزایش اعتماد به نفس و استقلال مالی او موثر بوده» می‌گوید: اگر این حرفه را بلد نبودم، دوام نمی‌آوردم و نمی‌توانستم خانواده‌ام را سر پا نگه دارم.
خواسته این زن سرپرست یک خانواده چهارنفره، حمایت‌های مستمر از زنان سرپرست خانوار است؛ او عضو هیچ تشکل و تعاونی زنان سرپرست خانوار نیست اما می‌گوید اگر چنین نهادهایی باشند و از ما حمایت کنند، می‌توانیم مشاغل‌مان را بسیار بیشتر توسعه دهیم و به رونق برسانیم.
«فاطمه رسولی» فعال صنفی زنان کارگر نیز معتقد است؛ حمایت از مشاغل خانگی زنان نیازمند نهادسازی و بسترسازی است؛ ایجاد و توسعه تعاونی‌های مشاغل خانگی فرصت خوبی است برای زنانی که روی پای خود ایستاده‌اند و با رنج بسیار، وظیفه سنگین تامین مخارج زندگی خانواده را برعهده دارند.
این فعال صنفی به آتیه آنلاین گفت: حمایت موثر از اشتغال خانگی زنان سرپرست خانوار، نیاز به نقشه راه مدون و برنامه‌ریزی حساب‌شده دارد. اعطای تسهیلات بانکی در ابتدای کار و در زمان راه‌اندازی شغل، فقط گام اولیه است؛ بعد از آن باید حمایت‌ها در جهت توانمندسازی زنان استمرار داشته باشد.
بنابر قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی مصوب مجلس شورای اسلامی، مشاغل و کسب و کار خانگی «آن دسته از فعالیت‌هایی هستند که توسط عضو یا اعضای خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب و کار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی همجوار شکل گرفته و منجر به تولید خدمت و یا محصولی قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می شود» اما زنان سرپرست خانوار، جامعه هدف اصلی این مشاغل را تشکیل می‌دهند، این زنان عموماً راه دیگری برای اشتغال و درآمدزایی ندارند و تعدادشان نیز رو به افزایش است.
آمارهای رسمی در ارتباط با زنان سرپرست خانوار نشان می‌دهد که بین سال‌های ۹۰ تا ۹۸ تعداد خانوارهای معمولی دارای سرپرست زن افزایش حدود ۲۶.۸ درصدی داشته است. همچنین در سال ۹۰ به ازای هر ۱۰۰ سرپرست مرد، حدود ۱۵ سرپرست زن وجود داشته که این نسبت در سال ۹۸ به حدود ۱۶ نفر رسیده است.
به گفته «نرجس خاتون اسعدی خلیلی» مدیرکل امور خانواده و بانوان بهزیستی کشور در اردیبهشت ماه سال‌جاری، «در حال حاضر حدود ۲۷۸۰۰۰ خانوار زن‌سرپرست تحت پوشش این سازمان هستند. سالانه نیز حدود ۲۰ درصد به تعداد آنها اضافه می‌شود». به این ترتیب، نمی‌توان و نباید اشتغال مستقل این زنان و حمایت موثر از آنها را کم‌اهمیت دانست یا جزو اولین اولویت‌های بازار کار قرار نداد.
نظر شما