در مورد ساختار پوست توضیح می‌دهید؟
پوست بزرگترین عضو بدن انسان محسوب می‌شود که علاوه بر نقش محافظتی از اندام داخلی، عملکرد مهمی مانند تنظیم دمای بدن، حفظ تعادل رطوبت و الکترولیت‌های بدن، ادراک محرک‌ها و سنتز ویتامین D را برعهده دارد. لایه‌های تشکیل‌دهنده پوست به ترتیب اپیدرم، درم، و هیپو درم نام دارند. اپیدرم سطحی‌ترین لایه پوست است که حدود یک میلیمتر ضخامت دارد. سلول اپیدرم قابلیت ترمیم مداوم را دارد و به همین دلیل آسیب های جزیی پوست به سرعت بهبود می یابند. سلول‌های رنگدانه‌ساز پوست نیز در این لایه قرار دارند که با تولید ملانین یا رنگدانه نقش محافظ در برابر پرتوهای فرابنفش خورشید را ایفا می‌کنند. درم لایه‌ای ضخیم‌تر و متشکل از الیاف الاستین و کلاژن است که خاصیت کشسانی و مقاومت ایجاد می‌کند. در این لایه پایانه‌های عصبی، غدد چربی و عرق، فولیکول‌های مو و عروق خونی قرار دارند. هیپو درم یا لایه چربی عمیق‌ترین لایه پوست است و نقش مهمی در دمای بدن و ذخیره انرژی برعهده دارد. ضربات و جراحات شدید به دلیل آسیب به این لایه پوست با ایجاد جوشگاه یا جای زخم همراه است.
رنگ پوست تحت تأثیر چه عواملی است؟
مهمترین عامل تعیین‌کننده رنگ پوست، زمینه ژنتیک است؛ اما عادات زندگی و مواجهه با نور خورشید تأثیر جدی در این زمینه دارند و می‌توانند منجر به تیره شدن پوست شوند. مواجهه مستمر با نور خورشید به تدریج زمینه‌ساز تیره شدن پوست می‌شود؛ زیرا پوست برای محافظت در برابر پرتوهای فرابنفش خورشید ملانین یا رنگدانه‌های بیشتری تولید می‌کند. کاهش رطوبت بدن و خشکی مزمن پوست نیز تا حدی رنگ تیره‌تری در پوست به وجود می‌آورد؛ زیرا پوست شادابی و طراوت خود را از دست می‌دهد. لکه‌های قهوه‌ای ممکن است روی پوست هر کسی ایجاد شود؛ هرچند در افرادی که پوست روشن‌تر و حساس به نور خورشید دارند، بیشتر قابل مشاهده است.
در مورد لکه‌های قهوه‌ای روی دست هم توضیح می‌دهید؟
لکه‌های قهوه‌ای که به لکه‌های پیری هم معروف است معمولاً در مناطقی از پوست صورت و دست ظاهر می‌شوند که بیشتر در معرض آفتاب هستند. لکه‌های پیری می‌توانند به صورت جداگانه یا چندتایی ایجاد شوند. اندازه این لکه‌ها متفاوت است و ممکن است قطر آنها بین 2 میلیمتر تا 2 سانتی‌متر باشد. این لکه‌ها معمولاً در افراد بالای 40 سال مشاهده می‌شوند. بسیاری از مردم این لکه‌ها را ناشی از بیماری‌های کبد می‌دانند، در حالی که هیچ ارتباطی با این موضوع ندارد. لکه‌های قهوه‌ای از نظر زیبایی برای فرد ناخوشایند است و می‌توان با کمک لیز، آنها را کمرنگ یا محو کرد و خوشبختانه بیماری پوستی نیست. البته در برخی موارد با شیوع کمتر ممکن است سرطان‌های پوست با لکه‌هایی شبیه لکه‌های میانسالی همراه باشد که مشورت با متخصص پوست در موارد تغییر رنگ، اندازه، ترشح و خونریزی در این باره ضروری است. این اختلال ممکن است در جوانانی که به طور مکرر دچار آفتاب سوختگی می‌شوند یا از تخت‌های برنزه استفاده می‌کنند نیز بروز یابد.
چه تغییراتی باعث می‌شود پوست دست دچار لکه‌های قهوه‌ای شود؟
«هایپر پیگمانتاسیون» اصطلاحی رایج در زمینه مشکلات پوست است و زمانی ایجاد می‌شوند که بعضی از نواحی پوست، ملانین بیشتری نسبت به حالت معمول تولید می‌کنند. لک‌های قهوه‌ای پوست بسته به رنگ پوست فرد از قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای تیره متغیر است، به‌هیچ‌عنوان دردناک نیستند و می‌توانند اندازه‌های متفاوتی داشته باشند. این لک‌ها معمولاً در پشت دستها، صورت و شانه‌ها که بیشتر در معرض تابش نور خورشید هستند، نمایان می‌شوند. در این حالت، لکه‌های مقاوم و تیره‌ای روی پوست ظاهر می‌شود که به دلیل تجمع رنگدانه‌ها روی قسمتی از پوست است. کک و مک، ملاسما و لنتیگو مهمترین نوع این تیرگی‌ها پوست هستند. کک و مک جزو شایع‌ترین لک‌های پوستی هستند که لکه‌های قهوای کمرنگ گرد و کوچک هستند که در پوست‌های روشن و کسانی که زیاد در معرض نور خورشید قرار دارند بیشتر دیده می‌شود. زمینه خانوادگی در بروز کک و مک نقش دارد. لنتیگو لکه‌های قهوای بزرگتر و پررنگ‌تری هستند که معمولاً در سنین بالا شایع‌اند و تحت تأثیر آفتاب ایجاد می‌شوند. ملاسما لکه‌های یکدست قهوه‌ای هستند که روی نواحی که در معرض نور خورشید هستند به وجود می‌آیند. معمولاً بارداری، مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری و داروهای هورمونی در بروز ملاسما نقش زیادی دارند. زمینه خانوادگی نیز تأثیر گذار است. نور خوشید نیز از علل مهم بروز ملاسما است. مصرف برخی داروها و ابتلا به بیماری‌های تیرویید نیز عاملی برای این اختلال است.
آیا تیرگی پوست می‌تواند هشدار سلامت تلقی شود؟
در بیشتر موارد تیرگی پوست به دلیل فشار و ساییدگی پوست اتفاق می‌افتد، اما اگر قسمت‌هایی از پوست به تازگی تغییر رنگ پیدا کرده یا قسمت تغییر رنگ یافته در معرض فشار نیست، بهتر است از نظر سلامت سیستم داخلی بدن نیز ارزیابی شود. همچنین بین ابتلا به دیابت و تغییر مکانیسم رنگدانه‌های پوست ارتباط وجود دارد. در واقع انسولین می‌تواند در فرایند تولید ملانین تأثیر بگذارد و به همین دلیل تیرگی غیرطبیعی و جدید روی پوست را باید هشدار ابتلا به دیابت دانست.
- در مورد روش درمان این لکه‌ها نیز توضیح می‌دهید؟
برای درمان تیرگی پوست بر حسب رنگ پوست، شدت تیرگی همچنین سن و وضعیت فرد اقدامات مختلفی انجام می‌شود که عبارتند از:
استفاده از کرم‌های سفیدکننده: (هیدروکوئینون) ها که به تنهایی یا همراه با رتینوئیدها و استروئید خفیف می‌تواند به محو شدن تدریجی لکه‌ها بعد از گذشت چند ماه از درمان کمک کند.
لیزر درمانی: یک روش غیرموضعی برای درمان لکه‌های قهوه‌ای روی پوست، استفاده از لیزر است. در طول درمان، لیزر بر روی لکه‌های قهوه‌ای متمرکز می‌شود و گروه‌های رنگدانه‌هایی که باعث این لکه‌ها شده را از بین می‌برد.
کرایوتراپی (سرما درمانی): کرایوتراپی لکه‌های قهوه‌ای را با استفاده از منجمد کردن آنها با یک محلول نیتروژن مایع از بین می‌برد. این کار باعث می‌شود پوست تیره با پوست انداختن از بدن دور شود. کرایوتراپی پوست، یک روش درمانی سریع و ایمن برای حذف لکه‌های قهوه‌ای است.
نظر شما