دارو های بدون نسخه چه داروهایی هستند؟

داروهای بدون نسخه یعنی بدون تجویز و نسخه پزشک می توانید دارو را از داروخانه ها تهیه کنید. هرچند داروهای مسکن بدون نسخه می‌توانند به کاهش دردکمک کنند، اما باید به دقت دستورالعمل مصرف آنها را رعایت کرد و از مصرف طولانی‌مدت پرهیز شود زیرا که استفاده بیش از حد یا به صورت نادرست از این دارو ها می‌تواند سلامت فرد را به مخاطره بیندازد. بهتر است پیش از مصرف هر دارویی بدون نسخه، با پزشک یا داروساز مشورت کرد تا از ایمنی و مؤثر بودن آن مطمئن شوید. این داروها شامل : مسکن ها، مانند استامینوفن، دیفن هیدرامین، فنیل افرین و گایافنزین داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، آنتی هیستامین ها، ضداحتقان‌ها و داروهای ضد سرفه، داروهای مسکن و ضد التهاب، این داروها برای تسکین درد و التهاب استفاده می‌شوند. که می‌توان به استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن اشاره کرد.

آیا مصرف دارو هایی بدون نسخه عوارضی برای سلامتی بدن در بر دارد؟

متاسفانه آمار مصرف دارو های بدون نسخه به خصوص مسکن‌ها در کشور بسیار بالا است این در حالی است که دارو خانه‌ها به راحتی انواع آنتی بیوتیک‌ها را نیز بدون نسخه در اختیار بیماران قرار می دهند و مردم نمی دانند که مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها سبب برور پدیده مقاومت دارویی می شود و بعد از مدتی بدنشان نسبت به داروی آنتی بیوتیک مقاومت نشان می دهد و بهبود پیدا نمی کنند. استفاده خودسرانه از این داروها اثرات جانبی زیادی روی سیستمهای گوارشی، کلیوی می گذارد و باعث ایجاد عوارض مختلف برای بیمار می شود. مصرف خودسرانه استامینوفن و خانواده مسکنها مانند بروفن، دیکلو فناک، مفنامیک اسید و ناپرو کسن عوارض زیادی برای بیماران ایجاد می کند به عنوان مثال استامینوفن دارویی است که قسمت اعظم آن توسط کبد بی اثر و خنثی می‌شود و مسمومیت کبدی و تخریب کبدی را به دنبال دارد. استفاده از قرص ناپروکسن چون مسکن قوی است باید بیماران دوز دقیق و مناسب آن را مصرف کنند در غیر این صورت ممکن است دچار آسیب شدید معده، خواب‌آلودگی و تشنج شوند. اغلب افرادی که از مفنامیک اسید استفاده می‌کنند به عوارض جدی دچار نمی‌شوند. با این حال ممکن است این دارو باعث بروز مشکلاتی مانند : واکنش های آلرژیک خونریزی و نارراحتی قلبی شوند. بروفن که یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی است ومعمولا برای درمان درد، تب و التهاب از آن استفاده می کنند. بدون مشورت با پزشک نباید استفاده شود زیرا که با دارو هایی مانند آسپرین و وارفارین (رقیق کننده خون تداخل دارویی ایجاد می کنند و باعث خونریزی دستگاه گوارش می شوند بیماران باید از مصرف سایر داروهای حاوی آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن با مفنامیک اسید خودداری کنند زیرا که ممکن است احتمال بروز عوارض جانبی مانند ناراحتی معده و حالت تهوع را افزایش دهد و باعث بیماری های کلیوی شود. بسیاری از بیماران برای تسکین درد ناشی از بازگشت اسید معده به مری و سوزش سردل پس از خوردن غذا از ضد اسیدها استفاده می کنند که دارو های کم خطری هستند و استفاده مناسب و به اندازه از ضداسیدها احتمالا هیچ عارضه جانبی جدی در بیشتر بیماران ایجاد نمی کند. اما عوارضی مانند سردرد، سرگیجه، احتباس مایعات (به عنوان مثال تورم در اطراف مچ پا، پا، پایین پا، دست‌ها و احتمالاً در اطراف چشم) و وزوز گوش (زنگ زدن در گوش) مشاهده شده است. بعضی داروهای ضد سرفه (مانند دکسترومتورفان) با داروهای ضدافسردگی تداخل دارند و بعضی نیز باعث افزایش فشارخون می‌شوند که ممکن است خطرناک باشد. دکسترومتورفان جزو داروهایی است که مصرف زیادتر از حد آن آثار توهم‌زایی دارد و دارای عوارضی مانند تهوع، خواب‌آلودگی و استفراغ است.

آیا دستور العمل خاصی برای مصرف دارو های بدون نسخه وجود دارد؟

داروهای مسکن بدون نسخه باید براساس دستورالعمل موجود بر روی محصول مصرف شوند و نباید بیش از ۱۰ روز متوالی برای درمان درد یا بیشتر از ۳ روز متوالی برای کاهش تب استفاده شوند. اگر علائم درد و تب ادامه پیدا کرد، حتماً باید به پزشک مشورت کنند. استفاده بیش از حد از این دسته از داروها ودوز توصیه شده ممکن است باعث کاهش جریان خون به سمت کلیه‌ها شده و به طور مزمن به کلیه‌ها آسیب وارد کند. به عنوان مثال، دوز مصرفی ایبوبروفن تجویز شده نباید بیش از ۴۰۰ میلی‌گرم هر ۶ ساعت باشد. دوز مصرفی ناپروکسن تجویز شده نیز نباید بیش از ۲۲۰ میلی‌گرم هر ۸ ساعت باشد. زیرا نه تنها باعث ایجاد ورم معده می شود بلکه خطر خونریزی معده را هم دو تا چهار برابر افزایش می دهد و باعث افزایش فشار خون می شود موثرترین داروی که برای اسهال و استفراغ وجود دارند بدون نسخه است قرص دیفنو کسیسیلات 2.5 گرمی است که هر شش ساعت باید دو عدد مصرف شود و بتدریج میزان قرص باید کاهش پیدا کند ولی مساله مهم این است که این قرصها را نباید بیش از حد مصرف کرد. چون در طولانی مدت روی کلیه های اثر گذار خواهد شد. از عوارض قرص متو کلو پرامید (داروی ضد تهوع) می توان به خستگی، خواب آلودگی، سرگیجه، یبوست، تهوع، استفراغ، درد و ناراحتی در قسمت شکم، خشکی دهان، بثورات پوستی شاره کرد این قرص 10 میلی گرمی به تخلیه سریع معده کمک می کند که هر 8 ساعت یکبار باید مصرف شود. کم آب شدن بدن ممکن است منجر به آسیب رساندن به کلیه‌ها شود، زیرا که جریان خون در کلیه‌ها را کاهش می‌دهد. بیماران نباید پودر اوآراس را به یکباره مصرف کنند و باید آرام آرام آن را بنوشند. بهترین درمان مراجعه به پزشک است زیرا که ممکن است بیمار نیاز به سرم داشته باشد. برای حداکثر اثربخشی داروها و کاهش عوارض جانبی، بیماران باید داروهای خود را به شکل صحیح استفاده کنند و اطمینان حاصل کنند که همه نکات را در مورد مصرف دارو می‌دانند و در صورتی که در این زمینه سوالی داشتند، با پزشک یا داروساز مشورت کنند و از مصرف خودسرانه دارو حتی دارو های بدون نسخه پرهیزکنند.