دکتر حمیدرضا رخشانفر، متخصص گوارش در مورد سرطان پانکراس و علل ابتلا به آن می‌گوید: «سرطان پانکراس زمانی به وجود می‌آید که سلول‌های لوزالمعده شروع به تکثیر خارج از کنترل کرده و توده‌هایی تشکیل می‌دهند که توانایی هجوم به دیگر بخش‌های بدن را دارند. شایع‌ترین نوع آن آدنوکارسینومای سرطان پانکراس است. آدنوکارسینوما در محل سلول‌هایی رخ می‌دهد که آنزیم‌های پانکراس را تولید می‌کنند. بیماران مبتلا به سرطان پانکراس برون‌ریز عموماً با علائمی مانند شکم‌درد، حالت تهوع و کاهش وزن مواجه می‌شوند. البته تداخل در تولید آنزیم‌های این اندام باعث ایجاد بثورات پوستی و درد مفاصل نیز می‌شود. سلول‌های تومور سرطانی لوزالمعده بسیار انعطاف‌پذیر و تهاجمی هستند. تا زمان تشخیص، حتی تومورهای کوچک نیز به اندام‌های دیگر سرایت می‌کنند. سرطان پانکراس به‌ندرت در سنین پایین‌تر از ۴۰سالگی رخ می‌دهد و بیش از نیمی از موارد آدنوکارسینوم پانکراس در افراد بالای ۷۰سال اتفاق می‌افتد. عوامل مختلف ارثی و تغییرات ژنتیکی و غیرارثی در شکل گیری سرطان پانکراس دخیل هستند. ازجمله عوامل مهم غیرارثی می‌توان به سیگار کشیدن اشاره کرد. علاوه بر این, مشخص شده که خطر ابتلا به سرطان پانکراس در بیماران مبتلا به دیابت دو برابر افرادی است که دیابت ندارند. همچنین چاقی، ورزش نکردن منظم، خوردن میوه و سبزیجات کم، خوردن غذاهای سرشار ازچربی، مصرف نوشیدنی‌های الکلی در غرب، کار کردن با آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی و داشتن التهاب پانکراس شدید می‌تواند از علل ابتلا به این بیماری باشد.»
علائم
او در مورد علائم و نشانه‌های این بیماری می‌افزاید: «متأسفانه نشانه‌های بیماری تا رسیدن به مرحله پیشرفته بروز پیدا نمی‌کند و در زمان تشخیص، بیماری اغلب به دیگر بخش‌های بدن سرایت کرده است. علائم سرطان پانکراس شامل زردی پوست، درد شکم یا درد کمر، کاهش وزن بدون دلیل، کم‌رنگی مدفوع، ادرار تیره و بی‌اشتهایی می‌شود. معمولاً در مراحل اولیه بیماری نشانه‌های شاخصی که بتوانند ما را به سرطان پانکراس مشکوک کنند، وجود ندارند.»
مراحل سرطان پانکراس
این متخصص گوارش در مورد مراحل سرطان پانکراس یادآوری می‌کند: «سرطان پانکراس به چهار مرحله تقسیم می‌شود؛ در مرحله نخست، سرطان به‌عنوان کارسینوم (رشد بدخیم سلول‌های سرطان) در محل شناخته و با سلول‌های غیرطبیعی در پوشش پانکراس مشخص می‌شود. سلول‌های سالم می‌توانند سرطانی شوند و به بافت‌های مجاور متاستاز دهند. در مرحله بعد تومور در پانکراس قرار می‌گیرد. سپس تومور در پانکراس در بافت‌ها، اندام‌ها یا غدد لنفاوی مجاور ریشه می‌دواند. به‌تدریج سرطان پانکراس عروق خونی اصلی نزدیک پانکراس را درگیر می‌کند. در مرحله آخر سرطان پانکراس، سرطان به نواحی دوردست بدن مانند کبد، ریه‌ها یا حفره شکمی می‌رسد. همچنین ممکن است به اندام‌ها، بافت‌ها یا غدد لنفاوی نزدیک پانکراس تسری یابد.»
درمان
دکتر رخشانفر در مورد مراحل درمان این سرطان می‌گوید: «سرطان بیماری چندعاملی است. علل آن چندگانه و پیچیده است. برخی عوامل مانند سن و جنس، قابل تغییر نیستند. برخی دیگر مانند سیگار کشیدن، سبک زندگی کم‌تحرک و قرار گرفتن در معرض مواد سرطانزا به رفتار، سبک زندگی و محیط زندگی و کار بستگی دارد. برای جلوگیری از بیماری می‌توان برخی از آن‌ها را اصلاح کرد. به‌رغم کاربرد معمول سونوگرافی و نشانگرهای تومور در تشخیص سرطان پانکراس، اهمیت آن‌ها به‌عنوان ابزار تشخیصی قدرتمند دچار چالش شده است. نوآوری در استراتژی‌های درمانی رایج مانند شیمی‌درمانی و ایمنی‌درمانی و نیز ژن‌درمانی بر پایه حامل‌های ژنتیکی ابزار نویدبخشی برای درمان فراهم کرده است. در حال حاضر، بیمارانی که دارای تومور کوچک سرطانی، قابل جراحی و برداشت هستند، شانس درمان بیشتری دارند و میزان بقای آن‌ها پنج‌ساله است. شناسایی افراد در معرض خطر بالای ابتلا به این بیماری می‌تواند اثر شاخصی بر کاهش عوارض و مرگ‌ومیر حاصل از آن داشته باشد. هیچ آزمایش غربالگری یا تست مولکولی و یا روش تصویربرداری قابل اعتمادی برای تشخیص سرطان پانکراس در افراد بدون علامت وجود ندارد. تشخیص با تصویربرداری پزشکی، آزمایش خون و بررسی نمونه‌های بافتی و درمان نیز با جراحی، رادیوتراپی و شیمی‌درمانی همراه است.»
این متخصص گوارش رایج‌ترین روش‌های درمان سرطان پانکراس را چنین برمی‌شمارد: «جراحی یکی از روش‌های درمان سرطان پانکراس است و اغلب زمانی انجام می‌شود که سرطان تنها در همان غده و بافت لوزالمعده باشد و به سایر نقاط بدن مانند ریه و غدد لنفاوی گسترش پیدا نکرده باشد. پرتودرمانی روش دیگری است که در آن با متمرکز کردن پرتوهای پرانرژی روی سلول‌های سرطانی پانکراس، آن‌ها را از بین می‌برند. در صورت وجود انسداد مجاری صفراوی یا دوازدهه، پرتودرمانی انجام شده توسط متخصص رادیوتراپی به‌عنوان درمان تسکین‌دهنده می‌تواند درد و سایر مشکلات گوارشی را از بین ببرد. روش سوم درمان این سرطان شیمی درمانی است. برای بیمارانی که از همان ابتدا با سرطان پانکراس متاستاتیک(منتشر شده) مراجعه کرده‌اند، شیمی‌درمانی تجویز می‌شود. این راه سرعت انتشار و گسترش سرطان را کاهش و علائم ناشی از آن را تسکین می‌دهد. شیمی‌درمانی سرطان پانکراس متاستاتیک را معالجه نمی‌کند، بلکه باعث بهبود علائم آن، کند کردن پیشرفت بیماری و افزایش طول عمر می‌شود. در شیمی‌درمانی از داروهایی استفاده می‌شود که سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند. یک درمان دیگر به نام درمان هدفمند شناخته می‌شود. این درمان روی ژن‌ها یا پروتئین‌های خاصی که به رشد سرطان کمک می‌کنند، هدایت می‌شود. در این مسیر آزمایش ژنتیک مورد استفاده پزشک است. وجود سرطان لوزالمعده در خانواده، موجب می‌شود که افراد دیگر در معرض خطر ابتلا به این نوع سرطان قرار گیرند. همچنین هرچه سن بالاتر برود، خطر ابتلا به این نوع سرطان افزایش می‌یابد. بنابراین افراد می‌توانند برای کاهش خطر ابتلا چکاپ‌های دوره‌ای داشته باشند.»
نظر شما