به گزارش آتیه آنلاین، براساس لایحه بودجه، منابع عمومی دولت در سال آینده نسبت به بودجه امسال ۱۶ و هفت دهم درصد افزایش دارد و بخش مهمی از این منابع درآمدی قرار است از محل دریافت مالیات تامین شود.

لایحه بودجه ۱۴۰۳، درآمد مالیاتی دولت برای سال آینده را ۱۱۲۲ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته که رشد ۴۹.۸ درصدی را در مقایسه با درآمد مالیاتی ۱۴۰۲ نشان می‌دهد. در واقع، سهم درآمدهای مالیاتی تقریبا دو برابر سهم درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز از سوی دولت در نظر گرفته شده که نشانگر اتکای بودجه به درآمدهای پایدار است.

اما بخش قابل توجهی از درآمدهای پایدار مالیاتی از طریق اخذِ «مالیات بر درآمد» از مزدبگیران بخش خصوصی و دولتی تامین می شود. روال همیشگی کار به این ترتیب است که مزدبگیرانی که کمتر از یک سقف مجاز درآمد ماهانه داشته باشند، معاف از مالیات هستند و برای درآمدهای بالاتر از این سقف مجاز، پرداخت مالیات به صورت پلکانی صورت خواهد گرفت.

جزئیات مالیات بر درآمد در بودجه سال آینده

تبصره ۱۶ لایحه بودجه سال آینده به سقف معافیت مالیاتی و نرخ مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی اشاره دارد که در ان آمده است: «سقف معافیت مالیاتی سالانه در قانون مالیات‌های مستقیم سال ۱۴۰۳ مبلغ یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال تعیین می‌شود».

در این تبصره، نرخ مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی به شرح زیر است: «نسبت به مازاد یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال تا یک میلیارد و ۶۸۰ میلیون مالیات ۱۰ درصد، نسبت به مازاد یک میلیارد و ۶۸۰ میلیون ریال تا دو میلیارد و ۷۶۰ میلیون مالیات ۱۵ درصد، نسبت به مازاد دو میلیارد و ۷۶۰ میلیون ریال تا چهار میلیارد و ۸۰ میلیون مالیات ۲۰ درصد، نسبت به مازاد چهار میلیارد و ۸۰ میلیون، به بالا مالیات ۳۰ درصد تعلق می‌گیرد».

براساس این بند از لایحه، افرادی که درآمد ماهانه آن‌ها کمتر از ۱۰ میلیون تومان باشد، از پرداختِ مالیات معاف هستند؛ برای درآمدهای بالاتر، مالیات پلکانی تعریف شده است و نکته اینجاست که این پرداختِ پلکانی برای مازاد بر سقف مجاز تعریف می‌شود؛ مازاد درآمد ۱۰ میلیون تا سقف ۱۴ میلیون، روی پله دوم قرار می‌گیرد و از آن ۱۰ درصد مالیات طلب می‌کنند. برای مثال اگر کارگر یا کارمندی در سال آینده ماهی ۱۳ میلیون تومان حقوق بگیرد، برای حقوقِ مازاد بر ۱۰ میلیون تومان یعنی ۳ میلیون تومان ۱۰ درصد مالیات خواهد پرداخت، به عبارت دیگر، مالیات ماهانه این فرد ۳۰۰ هزار تومان در هر ماه خواهد بود.

پله بعدی از درآمد ۱۴ تا ۲۳ میلیون در ماه تعریف شده و مالیات در این پله با نرخ ۱۵ درصد محاسبه خواهد شد. پله چهارم در بازه حقوق ۲۳ تا ۳۴ میلیون تومان تعریف شده و به آن مالیات با نرخ ۲۰ درصد تعلق می‌گیرد. آخرین پله حقوق بالای ۳۴ میلیون است که مالیات ۳۰ درصد را شامل می‌شود.

عدالت مالیاتی با مالیاتِ پلکانی

«نادر مرادی» فعال کارگری، اخذ مالیات بر درآمد به صورت پلکانی را یکی از راهکارهای رسیدن به «عدالت مالیاتی» دانست و گفت: «مفهوم عدالت مالیاتی این است که افرادی که حقوق بیشتر می‌گیرند، مالیات بیشتری بپردازند؛ فردی که بالای ۳۴ میلیون تومان در هر ماه حقوق می‌گیرد باید بسیار بیشتر از فردی که زیر خط فقر درآمد دارد، مالیات بپردازد که البته این مالیات را بر درآمدِ مازاد بر سقف معافیت محاسبه می‌کنند».

او افزود: «سقف حقوق ماهانه در سال آینده ۶۵ میلیون تومان خواهد بود؛ فرض بگیریم یک مدیر ارشد ماهی ۶۰ میلیون تومان حقوق بگیرد؛ این فرد باید برای درآمد مازاد بر سقف معافیت یعنی برای ۵۰ میلیون تومان، مالیات پلکانی ماهانه بپردازد که این کاملاً عادلانه است».

مرادی در ادامه به سقف معافیت مالیاتی در سال ۱۴۰۳ پرداخت: «البته انتظار داریم سقف معافیت در مجلس افزایش یابد و دستمزدها تا سبد معیشت یا خط فقر رسمیِ مصوب شورایعالی کار از پرداخت مالیات معاف باشند».

در مذاکرات مزدی ۱۴۰۲، رقم سبد معیشت حداقلی در شورایعالی کار، حدود ۱۴ میلیون تومان تعیین شد و با توجه به نرخ تورم، این رقم برای سال آینده حداقل ۲۰ درصد افزایش خواهد داشت؛ به این ترتیب اگر قرار باشد سقف معافیت تا خط فقر امتداد یابد باید این شاخص حداقل ۱۵ یا ۱۶ میلیون تومان باشد.

نگاهی به سقف معافیت مالیات بر درآمد در سالهای گذشته

به هر حال، در نسخه اولیه لایحه بودجه ۱۴۰۳، سقف معافیت مالیات بر درآمد ۱۰ میلیون تومان حقوق ماهانه است؛ این در حالیست که در قانون بودجه سال جاری، این سقف بازهم همان ۱۰ میلیون تومان تعیین شده بود؛ در واقع سقف معافیت مالیاتی برای سال آینده افزایش نیافته است؛ در حالیکه پیش از این، به دلیل افزایش نرخ تورم و دستمزدها، هر سال سقف معافیت مالیاتی به نسبت سال قبل، افزایش داشته است.

سقف معافیت مالیاتی ۱۴۰۱، رقم ۶۷.۲ میلیون تومان در سال تعیین شده بود. یعنی در آن سال، درآمد ماهانه کمتر از ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان، کاملاً معاف از مالیات بود؛ با توجه به مقررات جز ۴ بند الف تبصره ۱۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۱۴۰۰ مبلغ ۴۸ میلیون تومان تعیین شده بود و بر این اساس، افرادی که ماهانه کمتر از ۴ میلیون تومان حقوق داشتند، مالیات نمی‌پرداختند.

سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم، در سال ۱۳۹۹ مبلغ ۳۶ میلیون تومان بود که در آن سال، دستمزدهای ماهانه کمتر از ۳ میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف بودند. در سال‌های پیش از آن نیز سقف معافیت مالیاتی کمتر از ۲ میلیون تومان در هر ماه تعیین شده بود.

همانطور که می‌بینیم، پیش از این، هر سال سقف معافیت مالیاتی مزدبگیران به نسبت سال قبل افزایش داشته است؛ این سقف در سال ۱۳۹۹، رقم ۳ میلیون تومان، سال ۱۴۰۰ رقم ۴ میلیون تومان، سال ۱۴۰۱ رقم ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و در سال ۱۴۰۲، رقم ۱۰ میلیون تومان تعیین شده بود؛ و حال نکته اینجا است که برخلاف سنوات قبل، سقف معافیت مالیات بر درآمد در سال ۱۴۰۲ به نسبت سال قبل بلاتغییر مانده است.

مرادی با اشاره به تثبیت نرخ این شاخص می‌گوید: انتظار داریم سقف معافیت مالیاتی ۱۴۰۳ به اندازه نرخ تورم سالانه افزایش یابد؛ پیش از این نیز هر سال همین اتفاق افتاده است؛ بالاتر بردن سقف معافیت مالیاتی به نسبت خط فقر و تورم، هم عادلانه است و هم به معیشت مزدبگیران کم درآمد کمک می‌کند.

متن لایحه بودجه سال آینده گواه این است که دولت به درستی به دنبال کاهش اتکا به درآمدهای نفتی و افزایش درآمدهای مالیاتی است و بدون تردید، بخش قابل توجهی از درآمدهای مالیاتی دولت را مالیات بر درآمد تشکیل می‌دهد. با این همه باید منتظر بمانیم و ببینیم که آیا در مراحل بررسی و تصویب بودجه ۱۴۰۳ در مجلس، سقف معافیت مالیاتی بالاتر می‌رود یا روی همین رقم ۱۰ میلیون تومان حقوق ماهانه تثبیت می‌شود.