در مورد اهمیت دندان‌ها در کودکان توضیح می‌دهید؟

دندان‌های کودکان مهم هستند؛ زیرا کودکان برای جویدن، صحبت کردن و همچنین برخورداری از ظاهری زیبا به قدرت و سلامت دندان‌هایشان نیازمندند. به علاوه دندان‌های کودکان فضای لازم را برای دندان‌های دائمی حفظ می‌کنند. اگر کودک خردسالی دندانی را زودهنگام از دست دهد، دندان‌های مجاور ممکن است به سمت فضای خالی حرکت کنند و هنگام رویش دندان‌های دائمی فضای کافی برای آنها وجود نداشته باشد. این موضوع باعث کج شدن دندان‌های دائمی شود. از این رو حفظ سلامت دندان‌های شیری و درمان به موقع آن در صورت ایجاد پوسیدگی لازم و ضروری است.

چه عاملی باعث پوسیدگی دندان‌های کودکان می‌شود؟

یکی از رایج‌ترین عوامل پوسیدگی دندان‌های شیری که با عادات نامناسب تغذیه‌ای مانند شیردهی شبانه غلط به کودک ارتباط مستقیمی دارد و در بسیاری از کودکان نیز دیده می‌شود استفاده از شیشه شیر است که عمده‌ترین دلیل پوسیدگی دندان‌های شیری به ویژه دندان‌های قدامی بالا در کودکان است. این دندان‌ها معمولاً قبل از یک سالگی رشد می‌کنند و بچه‌های زیر یک سال که حتی شب‌ها نیز شیر می‌خورند و در حالی که سر شیشه را در دهان دارند به خواب می‌روند که درصد بالایی از پوسیدگی‌های دندانی کودکان نیز ناشی از این عامل است. در شرح حال بسیاری از بچه‌هایی که با پوسیدگی دندان‌های جلویی فک بالا به کلینیک‌های دندانپزشکی مراجعه می‌کنند عادت شبانه شیر خوردن را ذکر می‌کنند. علاوه بر این، علت اصلی پوسیدگی، عدم رعایت بهداشت است که باعث می‌شود این پوسیدگی‌ها به سرعت گسترش یابند. پوسیدگی زودهنگام در دندان‌های تازه رویش یافته فک بالا اغلب سبب نگرانی والدین می‌شود و علت مراجعه آنها به دندانپزشک است. این نوع پوسیدگی زمانی رخ می‌دهد که مواد شیرین مانند: شیر و آب‌میوه‌های شیرین به کودک خورانده شود و برای مدت طولانی روی سطوح دندان‌ها باقی بماند. باکتری‌های موجود در دهان از مواد قندی استفاده کرده و اسید تولید می‌کنند و اسید حاصله نیز دندان‌ها را از بین می‌برد.

استفاده از شیشه شیر چگونه باعث پوسیدگی دندان‌های کودکان می‌شود؟

پوسیدگی ایجاد شده در دندان‌های کودکان به دلیل مصرف شیر از طریق شیشه می‌تواند باعث تخریب شدید دندان‌های قدامی (فک جلویی و بالا) شود. وقتی پوسیدگی در داخل دندان کودک مشخص می‌شود، یعنی کودک دچار پوسیدگی زودرس دندان یا پوسیدگی دندان به علت استفاده از شیشه شیر شده است. بنابراین، هنگامی که کودک با یک بطری مایعات شیرین یا دارای قندهای طبیعی مانند شیر، شیر خشک و آب‌میوه به رختخواب می‌رود، قند موجود در این نوشیدنی‌ها در دهان و دندان کودک تجمع می‌یابد. در نتیجه مینای دندان در معرض باکتری قرار گرفته و این قندها توسط باکترها تجزیه شده و اسید تولید می‌کنند و اسید هم به دندان حمله می‌کند. در این موارد، پوسیدگی در دندان‌های جلویی فک بالایی دهان کودک اتفاق می‌افتد. از آنجایی که جریان بزاق در طول خواب کمتر می‌شود، محافظت از دندان کودک هم به مراتب کمتر شده و کاهش پیدا می‌یابد و آنها را در برابر عفونت‌های دندان آسیب‌پذیر می‌سازد.

چگونه از پوسیدگی دندان ناشی از شیشه شیر جلوگیری کنیم؟

گاهی برای والدین مشکل است که قبول کنند دندان‌های نوزادان می‌توانند بلافاصله پس از رویش دچار پوسیگی شوند، اما بالاخره با گذشت زمان پوسیدگی به گونه‌ای قابل مشاهده و باعث نگرانی جدی آنها می‌شود. برای جلوگیری از بروز این عارضه در کودکان توجه به نکات زیر حائز اهمیت است:

- بعد از هر بار مصرف شیر لثه‌های کودک را پاک کنید. مسواک زدن دندان‌های کودکان خود را بعد از رویش اولین دندان شروع کنید. در نواحی فاقد دندان نیز لثه‌ها را تمیز کنید و ماساژ دهید. استفاده از نخ دندان را هنگامی شروع کنید که همه دندان‌های کودک رویش یافته است (2 تا 5/2سالگی).

- هرگز اجازه ندهید کودک شما با شیشه‌های حاوی شیر، آب‌میوه و ترکیبات شیرین بخوابد.

- در صورتی که کودک شما بین وعده‌های شیرخوردن نیارمند نوعی آرامبخش است (هنگام شب یا حین خواب روزانه) شیشه را پر از آب خنک کنید پا پستانک تمیزی را که دندان پزشک شما توصیه می‌کند در اختیارش قرار دهید. هرگز پستانک را به مایع شیرین آغشته نکنید.

چه زمانی باید کودک را نزد دندانپزشک برد؟

هنگامی که علائم پوسیدگی دندان را در نوزادان یا کودکان نوپای خود مشاهده کردید، لازم است کودک خود را نزد دندانپزشک اطفال ببرید. اولین نشانه‌های پوسیدگی دندان به‌صورت نقاط سفیدرنگی است که روی دندان‌های قدامی فک بالا ظاهر می‌شوند که به آسانی قابل تشخیص نیستند. این نقاط سفید نشان‌دهنده از بین رفتن مواد معدنی دندان‌ها و شروع روند پوسیدگی است. اگر نقاط و خطوط سفید روی دندان زود شناسایی شوند، می‌توان با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی کودک و جایگزینی مجدد مواد معدنی دندان با فلوراید، آن را درمان کرد و اگر پوسیدگی بیشتر باشد، می‌توان با استفاده از مواد پرکننده، دندان را بازسازی کرد. گاهی نیز در موارد شدید چاره‌ای جز کشیدن دندان نیست.

پوسیده شدن دندان کودکان دارای چه عوارضی است؟

پوسیده‌ شدن دندان‌ها در آغاز کودکی اثرات نامطلوب و بلندمدتی دارد که مهم‌ترین آن عبارت است از: مستعد شدن دندان‌ها به پوسیدگی در سال‌های بعد، رشد نامرتب و نامناسب دندان‌های دائمی، ایجاد زمینه تغذیه نامناسب و مستعد کردن کودک به برخی بیماری‌های عفونی. رعایت‌ نکردن بهداشت دهان و دندان نیز باعث کاهش عزت‌نفس کودک می‌شود و می‌تواند مشکلاتی در گفتار و حرف‌زدن او ایجاد کند.