کوشینگ چه نوع بیماری‌ است؟

کوشینگ بیماری نادری است که با بالا رفتن غیرطبیعی سطح هورمون‌های کورتیکواستروییدی در خون آغاز می‌شود که بسیاری از اعمال طبیعی و اعضای سالم بدن را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. به عنوان مثال: قند و فشارخون را بالا می‌برد یا باعث پوکی استخوان می‌شود. در پوست نیز باعث ایجاد ترک‌های قرمز زنگ در نواحی شکم، بازو و یا سایز قسمت‌های بدن می‌شود. علائم دیگری از جمله تغییرات خلق‌وخو به صورت افسردگی یا سایر علائم بیماری‌های روانی را نیز تشدید می‌کند. چاقی ناشی از بیماری کوشینگ بیشتر به صورت قرمزی در نواحی شکم و پشت و شانه‌ها است؛ به طوری که دست‌ها و پاها نسبت به بدن لاغرتر هستند. یکی از علل ابتلا به سندروم کوشینگ، وجود تومور در غدد فوق‌کلیوی است که باعث افزایش تولید کورتیزول می‌شود. افزایش تولید کوتیزول توسط غدد فوق‌کلیوی در نهایت منجر به ابتلا به سندروم کوشینگ می‌شود.

این بیماری در اثر چه عواملی به وجود می‌آید؟

علت این بیماری هنوز مشخص نیست اما به نظر می‌رسد افزایش سطح هورمون‌های کورتونی که در خون و ادرار وجود دارد می‌تواند ناشی از بیماری اولیه غدد فوق کلیوی شود که به صورت غیرقابل کنترل کورتیکو استرویید خون را بالا می‌برد و یا عامل تحریک غذه فوق‌کلیوی که از غده هیپوفیز آزاد می‌شود از دیگر علائم این بیماری است. این بیماری از سیکل طبیعی بدن پیروی نمی‌کند و باعث تحریک بیش از حد غده فوق‌کلیوی و ترشح نامتناسب هورمون‌های کورتونی می‌شود. در موارد نادر عامل محرک غده فوق‌کلیوی می‌تواند از قسمت‌های دیگر بدن مانند ریه که مبتلا شده نیز ترشح شود و بیماری کوشینگ را ایجاد کند. در مواردی اگر هورمون‌های کوتیکو استروییدی برای درمان بیماری خاصی مانند روماتیسم مفاصل و آسم به مدت طولانی مصرف شود ممکن است تبدیل به سندرم کوشینگ شود.

این بیماری دارای چه علائمی است؟

به جز مواردی که ذکر شد در عوارض نادری مانند ضایعات قارچی پوست، خونریزی خودبه‌خود زیر پوست، پرمویی و ضعف شدید عضلانی، افزایش وزن، عفونت مکرر، فشار خون بالا، افسردگی، سرخ و برافروخته شدن صورت، جوش و آکنه، چربی زائد دور گردن، ضعیف شدن استخوان‌ها، گرد شدن صورت، طاسی در بانوان، خستگی و ضعف شانه و مفصل ران، تمرکز ضعیف، ورم کردن پا و پایین پا، قاعدگی نامنظم و دیابت و اختلال در حافظه کوتاه‌مدت نیز ممکن است این بیماری دیده شود.

در مورد درمان این بیماری نیز توضیح می‌دهید؟

روش درمان این بیماری بستگی به محل ضایعه دارد. چنانچه در هیپوفیز باشد عمل جراحی سر از ناحیه بینی توصیه می‌شود و اگر به صورت اولیه از غده فوق‌کلیوی باشد، عمل جراحی در ناحیه غده فوق‌کلیوی انجام می‌شود. درمان در بیش از نیمی از موارد قطعی است و حدود 30 درصد ممکن است دوباره عود کند که درمان آن جراحی مجدد با استفاده از داروهای مخصوص است و بسته به صلاحدید پزشک مربوطه تجویز می‌شود. اکثر بیماران پس از جراحی به تدریج بهبود می‌یابند و چنانچه دچار عوارضی شوند، مدت کوتاهی در بیمارستان بستری می‌شوند. مدتی طول می‌کشد تا بیمار به طور کامل به وضعیت عادی بازگردد، وزن کم کند، نیروی خود را به دست آورد و بر مشکلات افسردگی یا فراموشی غلبه کند. درمان این بیماری مقدار زیادی از کورتیزول مغز و بدن را از نظر فیزیکی تغییر می‌دهد و معکوس کردن این تغییرات آهسته و زمان‌بر است. درمان عوارض حاصل از بیماری عبارتند از: قند بالا، پوکی استخوان و یا هر عارضه دیگر که پس از درمان بیماری اولیه انجام می‌شود. مشکل اصلی در این بیماری تشخیص دیرهنگام است. با توجه به نادر بودن این بیماری و نداشتن علائم اختصاری ممکن است در تشخیص تأخیر ایجاد شود.

بیماران چه مواردی را باید رعایت کنند؟

موارد رعایت شده بستگی به عارضه ایجاد شده دارد. به عنوان مثال: اگر پوکی استخوان ایجاد شده بیماران باید مراقب شکستگی و ضربه‌های استخوانی باشند و یا چنانچه قند یا فشار خون آنان بالاست، رعایت رژیم غذایی و داروها ضرورت زیادی دارد. سایر راه‌های پیشگیری نیز عبارتند از:

- چنانچه از داروهای استنشاقی کورتیکواستروئید استفاده می‌کنید، پس از تنفس، دهان‌تان را بشویید.

- اگر متوجه ورم غیرطبیعی در صورت یا گردن، رشد زیاد موهای صورت (در زنان) و اختلال عملکرد جنسی (در مردان) شدید، پزشک خود را مطلع سازید.

- از مصرف زیاد نمک اجتناب کنید. فشار خون بالا که یکی از علائم این سندرم است.

- در فواصل منظم نزد چشم‌پزشک بروید. آب مروارید یکی از علائم سندرم کوشینگ است.

- انجام آزمایش خون و ادرار جهت بررسی میزان هورمون کورتیزول توصیه می‌شود.