مکمل‌های بدنسازی دارای چه موادی است و چه کاربردی دارند؟

مصرف مکمل‌های بدنسازی در چند سال اخیر بین نوجوانان و جوانانی که به باشگاه ورزشی می‌روند به شدت رایج شده است. مکمل پروتئین جزء مهم‌ترین مکمل‌های بدنسازی هستند. پروتئین «ویی» همان پروتئین آب پنیر است که یکی از پرمصرف‌ترین و کاربردی‌ترین انواع پروتئین‌ها برای ورزشکاران محسوب می‌شود که برای عضله‌سازی مصرف می‌شود. از دیگر مشتقات مکمل‌های بدنسازی می‌توان به آمینو اسیدهای شاخه‌ای، گلوتامین، اسیدهای چرب ضروری، جایگزین‌های وعده غذایی، کراتین، چربی‌سوزها و افزایش‌دهنده‌های سطح تستوسترون اشاره کرد.

مصرف مکمل‌های پروتئینی باعث افزایش کل کالری مصرفی می‌شود و فرد را به مصرف داروها و مکمل‌های دیگر مانند مکمل ویتامین B سوق می‌دهد تا بتواند مازاد انرژی دریافتی را بسوزاند. مصرف بی‌رویه و خودسرانه ویتامین‌های مختلف از جمله ویتامین B نیز در طولانی‌مدت باعث آسیب به بافت کبد، کلیه ها و قلب می‌شود و در عملکرد آن‌ها اختلال ایجاد می‌کند. هر چقدر کالری دریافتی در برنامه روزانه بیشتر باشد، میزان اکسیداسیون نیز در بدن ما بیشتر می‌شود. با افزایش اکسیداسیون، رادیکال‌های بیشتری هم در بدن آزاد می‌شوند. این رادیکال‌های آزاد سموم بسیار خطرناکی هستند و تهدیدی جدی برای سلامت تمام سلول‌های بدن محسوب می‌شوند؛ بنابراین تمام سلول‌های بدن فردی که ورزش بدنسازی انجام می‌دهد و مکمل‌های مختلفی مصرف می‌کند در معرض خطر شدید قرار دارد. نگاهی گذرا به ورزشکارانی که از مکمل استفاده می‌کنند نشان می‌دهد میانگین عمر آن‌ها بسیار پایین‌تر از دیگران است و متأسفانه در سنین پایین جان‌ خود را از دست می‌دهند.

آیا مصرف ویتامین‌های گروه B نیز خطرناک است؟

ویتامین‌های گروه B کو فاکتورهایی هستند که در تولید انرژی به کار می‌روند. از سوی دیگر، وقتی فردی کربوهیدرات‌هایی مانند نان، برنج، ما کارونی یا سیب‌زمینی مصرف می‌کند برای شکسته شدن و آزاد شدن انرژی این کربوهیرات‌ها به ویتامین‌های گروه B نیاز دارد؛ بنابراین بدیهی است هرچه درصد مصرف کربوهیدرات‌ها در برنامه غذایی روزانه بالاتر برود نیاز به ویتامین‌های گروه B نیز بیشتر می‌شود. از آنجا که بدنسازان مکمل‌های مختلفی برای بالا بردن سطح انرژی‌شان مصرف می‌کنند بنابراین نیاز بیشتری هم به مصرف ویتامین B دارند. متأسفانه آنان نمی‌دانند عوارض مصرف طولانی‌مدت این ویتامین و سایر مکمل‌ها برای بدنشان؛ بخصوص روی کبد، کلیه و قلب تأثیر منفی برجای می‌گذارد.

در مورد مصرف پودرهای ورزشی نیز توضیح می‌دهید؟

پودرهایی که پیش از ورزش مصرف می‌شوند، معمولاً از مقدار زیادی اسید آمینه، ویتامین و کافئین تشکیل می‌شوند. این در حالی است که مصرف زیاد کافئین ممکن است برای قلب عوارض جانبی در پی داشته باشد که می‌توان به تپش بیش از حد و نامنظم قلب اشاره کرد. بررسی‌های انجام شده نشان داده کافئین یک پیمانه پودر مکمل ممکن است در حد 5 فنجان قهوه باشد. جذب چنین مقداری می‌تواند منجر به افزایش فشار خون و ضربان قلب شود؛ به طوری که روند کاری قلب را مختل کند. مصرف کافئین فراوان همچنین می‌تواند باعث افزایش ترشح اسید معده و حتی ایجاد زخم‌های گوارشی در معده و اثنی‌عشر (دوازده) نیز شود. یکی دیگر از عوارض مکمل بدنسازی حساسیت‌های پوستی نظیر جوش، خارش، قرمزی و کهیر است. این حساسیت معمولاً به دلیل وجود مواد تشکیل‌دهنده‌ای مانند کراتین، پروتئین «ویی» و سایر افزودنی‌های موجود در مکمل است.

کراتین چیست و استفاده از آن چه مضراتی برای بدن دارد؟

کراتین یک ترکیب نیتروژنه آلی است که به طور طبیعی در بدن انسان یافت می‌شود و در عضلات ذخیره می‌شود و به عضلات کمک می‌کند تا انرژی لازم را تولید کنند. این کار با تبدیل کراتین به کراتین فسفات انجام می‌شود. کراتین فسفات یک منبع انرژی قوی است که کمک می‌کند تا قدرت عضلانی افزایش یابد و انرژی بدن تأمین شود. این در حالی است که مصرف طولانی‌مدت کراتین باعث سرگیجه، افزایش وزن به دلیل تجمع آب، تهوع و استفراغ، اسهال،و تعریق بیش از حد می‌شود.

آیا مکمل‌های بدنسازی که در باشگاه‌های ورزشی به فروش می‌رسند، استاندارد هستند؟

متأسفانه امروزه فضای مجازی، بستری برای تبلیغ مکمل‌های ورزشی شده و برخی از پودرهایی که در اینترنت فروخته می‌شود از بازار سیاه تهیه می شود. از این رو ممکن است حاوی موادی مانند «دی‌ام‌ای‌ای» نوعی آمفتامین مصنوعی و سینفرین یک نوع محرک خطرناک باشد یا فرآورده‌هایی که نگهداری از آن‌ها مانند دارو حساس و نیاز به رعایت فاکتورهای خاصی دارد. از طرفی در کنار قاچاق مکمل‌ها پای محصولات تقلبی هم به بازار باز شده و در اکثر سالن‌های ورزشی این مکمل‌ها با قیمتی گزاف به فروش می‌رسند. این در حالی است که جوانان باید آگاهی داشته باشند که مکمل‌های قاچاق در داروخانه‌ها عرضه نمی‌شوند و سود مصرف هر نوع دارو یا مکمل بدنسازی فقط به جیب سوداگران عرضه این محصولات می‌رود. لازم به یادآوری است تجویز هر نوع مکمل یا ویتامین باید با نظر پزشک باشد و هیچ مکمل یا ویتامینی نباید به صورت خودسر مصرف شود.