به گزارش آتیه آنلاین، به گفته مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، توزیع ۲۸۰ همت تسهیلات اشتغالزایی در بخش‌های مختلف صنعت، تولید و خدمات در جهت پایداری اشتغال روستایی و مشاغل خانگی از جمله اقدامات موثر دولت سیزدهم به شمار می‌رود؛ در این راستا ۱۱۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات به مشاغل خانگی اختصاص یافته است.

همچنین صدور آنی مجوز برای بیش از ۹۵ درصد از رشته‌های مشاغل خانگی به عنوان یکی از اقدامات مهم این دولت، برای نخستین بار صورت گرفته است.

در حال حاضر، چیزی بین ۱۵ تا ۲۵ درصد اشتغال در کشورهای توسعه یافته، در حوزه مشاغل خانگی است اما در ایران سهم کسب‌وکارهای خانگی از کل مشاغل موجود حدود ۳ الی ۴ درصد برآورد می‌شود. به این ترتیب، تلاش دولت سیزدهم در جهت ایجاد مشاغل خانگی جدید را می‌توان تلاشی در راستای توسعه فضای اشتغال کشور توصیف کرد. با استناد به آمارها، حدود ۱۰ درصد اشتغال ایجادی در این دولت، در حوزه مشاغل خانگی بوده است.

تلاش برای توسعه مشاغل خانگی

۱۱ تیرماه سال‌جاری، «محمود کریمی بیرانوند» معاون اشتغال وزیر کار، ۱۰ درصد اشتغال ایجادی کشور را مربوط به حوزه مشاغل خانگی دانست و با بیان اینکه این بخش تا قبل از دولت سیزدهم منزوی بود، گفت که ایجاد ۷۷۵ هزار شغل خالص در سه سال اخیر، تک رقمی شدن نرخ بیکاری و کاهشی شدن آمار بیکاری فارغ‌التحصیلان از اقدامات شاخص این حوزه است.

به گفته وی؛ طی سال گذشته ۵۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای موضوع مشاغل خانگی توسط بانک مرکزی اختصاص یافت، در حالی که تسهیلات مشاغل خانگی در سال ۱۳۹۹ جمعاً ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است.

میزان تسهیلات تجمیعی اختصاص‌یافته به مشاغل خانگی در سه سال اخیر، ۱۱۵ هزار میلیارد تومان بوده که براساس داده‌های رسمی، استان تهران در این زمینه پیشتاز بوده است.

در روزهای میانه اردیبهشت سال‌جاری، «محمد آذرپناه» مدیر کل تعاون،کار و رفاه اجتماعی استان تهران از پرداخت ۲۲۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان وام و تسهیلات مشاغل خانگی در استان تهران طی سال گذشته خبر داد و گفت: «استان تهران در ۳ سال گذشته بالاترین مبلغ پرداختی را در میان استان‌ها در زمینه مشاغل خانگی داشته است». با این سهم از اعتبارات، در سال گذشته در استان تهران به ۱۶۷۷ طرح متقاضی مشاغل خانگی تسهیلات داده شده است.

افزایش سقف تسهیلات پرداختی و ساده‌سازی روند دریافت، از دیگر تدبیرهای دولت سیزدهم در این حوزه است؛ در پاییز ۱۴۰۲ اعلام شد که برای مشاغل مستقل تا ۱۵۰ میلیون تومان و مشاغل پشتیبان در ازای به کارگیری ۴۰ نفر تا سقف ۴ میلیارد تومان وام پرداخت می‌شود که برای دریافت تسهیلات ۱۵۰ میلیون تومانی توسط مشاغل مستقل خانگی یک ضامن کفایت می‌کند.

لزوم اولویت‌گذاری درست و حمایت

پرداخت آسان تسهیلات مشاغل خانگی و افزایش اعتبارات این بخش، راهکارهای مناسبی در جهت ایجاد فرصت‌های شغلی نسبتاً امن برای گروه‌هایی است که معمولاً فرصت‌های کمتری برای اشتغال در اختیار دارند یا امکانات آنان محدودتر است.

به گفته «سیمین یعقوبیان» فعال صنفی زنان کارگر، زنان به‌ویژه زنان سرپرست خانوار و متعلق به دهک‌های فرودست، بخش بزرگی از این جامعه هدف را تشکیل می‌دهند.

وی با بیان اینکه «بدون تردید زنان حاشیه‌نشین، فقیر و سرپرست خانوار، گروه متقاضی اصلی تسهیلات مشاغل خانگی هستند» در گفت‌گو با آتیه آنلاین، بر ضرورت اولویت‌گذاری دقیق اعطای تسهیلات براساس تقسیم‌بندی‌های منطقه‌ای و جغرافیایی تاکید کرد و افزود: تسهیلات مشاغل خانگی باید به نسبت میزان توسعه‌یافتگی و نرخ محرومیت مناطق مختلف کشور توزیع شود به این معنا که سهم مناطق محروم که نرخ بیکاری بالاتری دارند، بیشتر باشد. در مرحله بعد، در هر استان کشور نیز باید اعتبارات اختصاص یافته به این بخش براساس نقشه‌های محرومیت استانی توزیع شود؛ زنان حاشیه‌نشین، کم‌سواد و سرپرست خانوار باید در بالاترین رده اولویت قرار داشته و پرداخت‌ها از آن‌ها آغاز شود.

یعقوبیان اضافه کرد: حمایت از مشاغل خانگی ایجاد شده به خاطر ماهیت شکننده و در معرض خطر این مشاغل نیز اهمیت بسیار دارد؛ بازرسی، نظارت، حمایت همه جانبه و همچنین در اختیار قرار دادن مشاوره‌های تخصصی به‌صورت رایگان، نرخ موفقیت تسهیلات داده شده را افزایش داده و موجب ثبات اشتغال ایجادی می‌شود.

براساس داده‌های اعلامی، بیش از ۸۰ درصد تسهیلات پرداختی، صدور مجوز و ایجاد اشتغال در حوزه مشاغل خانگی به زنان اختصاص دارد؛ بنابراین زنان، جامعه هدف بالقوه این طرح را تشکیل می‌دهند. در همین راستا، دادن وام مشاغل خانگی به زنان محروم و حاشیه‌نشین و مراقبت از روند ایجاد شغل و سودآوری توسط آن‌ها، یک ضرورت غیرقابل انکار است.

به نظر می‌رسد دولت سیزدهم تا اینجای کار در این زمینه موفق عمل کرده است؛ اگر فرض بگیریم که ۸۰ درصد ۱۱۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات مشاغل خانگی در سه سال گذشته نصیب زنان شده، نتیجه می‌گیریم در این بازه زمانی محدود، زنان بسیاری توانسته‌اند از خط فقر مطلق عبور کنند و در محیط امن منزل به درآمدزایی مستقل و نسبتاً پایدار دست یابند.