دکتر محمدرضا وفا در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین در هفته سلامت و نامگذاری هفتمین روز این مناسبت با عنوان «سلامت خانواده، غذای سالم و ورزش همگانی»، افزود: تندرستی اعضای خانواده به عنوان کوچک‌ترین نهاد اجتماعی، نقش موثری در برخورداری از جامعه سالم دارد. از همین‌روست که برنامه‌ریزی مسئولان نظام سلامت کشورها بر ترویج سلامت تمرکز دارد و در کشور ما نیز اقدامات گوناگونی از جمله غربالگری بیماری‌ها در راستای پیشگیری و حفظ سلامت افراد جامعه ارائه می‌شود.
وی گفت: تغذیه سالم یکی از ارکان سلامت به‌شمار می‌رود و در این راستا، آگاهی افراد جامعه و خانواده‌ها در حوزه تغذیه اهمیت بسیاری دارد. در گذشته تعریف سواد تنها شامل مهارت‌های خواند و نوشتن بود؛ اکنون با پیشرفت زمان، سواد علاوه بر این مهارت نیازمند آشنایی با یک زبان بین‌المللی برای برقراری ارتباط است.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی، ادامه داد: همچنین فرد با سواد باید آگاهی کافی از مبانی اقتصاد، حقوق، کامپیوتر و حتی تغذیه برای انجام امور زندگی خود داشته باشد. برای مثال هنگام خرید محصولات غذایی، باید به برچسب اقلام دقت کند و از مواد تشکیل دهنده آن‌ها مانند کالری، اسیدهای چرب، چربی‌های ترانس، کلسترول، قند ساده و فیبر مطلع شود. زیرا انتخاب مواد غذایی تاثیر مستقیم بر سلامت افراد خانواده دارد و اکنون در قرن بیست و یکم، برخورداری از «سواد تغذیه» لازمه زندگی است.
ضرورت مصرف ۴ گروه غذایی روزانه
وفا در تشریح معیارهای تغذیه سالم، بیان کرد: به‌طور کلی خوراکی‌ها به چهار گروه اصلی تقسیم می‌شود؛ گروه اول شیر و لبنیات تازه است که باید کم‌چرب باشد. گروه دوم را نان و غلات کامل تشکیل می‌دهد؛ یعنی نان باید از آرد کامل تهیه شود. درحال حاضر بسیاری از نان‌های تولید داخل فاقد سبوس است و نان‌هایی مانند سنگک، بربری و تافتان سبوس بیشتری نسبت به نوع لواش، باگت و نان‌های فانتزی دارد.
او افزود: مواد غذایی سبزی‌جات، صیفی‌جات و میوه، گروه سوم غذایی را تشکیل می‌دهد. این مواد باید به صورت تازه و طبیعی مصرف شود و گروه آخر نیز گوشت‌ها را شامل می‌شود؛ گوشت قرمز، سفید، ماهی و میگو در این مجموعه قرار دارد که طبخ و مصرف آن باید با کمترین میزان چربی انجام شود. همچنین خوراکی‌هایی مانند پنیر کم‌چرب، تخم‌مرغ و مغزدانه‌های بادام، پسته، فندوق و گردو نیز در این گروه قرار می‌گیرد و باید توجه داشت که شور، ترش و کهنه نباشد.
استاد دانشکده بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی ایران، اعلام کرد: زنان به دلیل مسائل فیزیولوژیک کمبود آهن دارند و در مردان نیز کمبود روی شایع‌تر است. گوشت قرمز بهترین منبع غذایی آهن و روی به‌شمار می‌رود و مصرف روزانه ۳۰ تا ۴۰ گرم این ماده غذایی که فاقد چربی و با پخت سالم باشد، برای رفع نیاز بدن کافی است.
وی تاکید کرد: اگر فردی بتواند مصرف روزانه این چهار گروه غذایی را در سه وعده اصلی غذایی؛ صبحانه، ناهار و شام و سه میان‌وعده یعنی فاصله صبحانه تا ناهار و ناهار تا شام و پیش از خواب بگنجاند، به‌طور حتم تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را دریافت خواهد کرد و کارکردهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی به شکل طبیعی در بدن او اتفاق خواهد افتاد.
وفا ادامه داد: عدم مصرف یکی از این گروه‌های غذایی می‌تواند منجر به فقر غذایی بدن شود؛ برای مثال کلسیم و ویتامین B۲ در گروه لبنیات وجود دارد و تامین آن به عنوان کوآنزیم یا کوفاکتور در واکنش‌های شیمیایی قسمت‌های مختلف بدن ضروری است. از این‌رو همه گروه‌های غذایی باید به‌طور متناسب با نیازهای رده‌های سنی و جنسی در برنامه‌ریزی روزانه وجود داشته باشد تا به عنوان مواد کلیدی، منفعت طبیعی خود را به بدن برساند.
ورزش عامل جدایی ناپذیر سلامت
استاد دانشکده بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی ایران با اشاره به منافع ورزش برای سلامت بدن، گفت: مهمترین نقش ورزش حفظ ترکیب طبیعی بدن و ارزشمندترین قسمت بدن؛ یعنی بافت ماهیچه‌ها است. ورزش منظم می‌تواند به ساختار ماهیچه‌ها کمک کند و در این صورت غذایی که مصرف می‌کنیم به بهترین شکل در بدن استفاده می‌شود. اما وقتی بافت ماهیچه‌ای کمتر شود، کالری دریافتی غذا، بیشتر به چربی تبدیل می‌شود که عاملی برای چاقی است. همچنین افرادی که شیوه زندگی ساکن دارند و کم‌تحرک هستند، نیاز به کالری کمتری دارند؛ در نتیجه ممکن است غذای زیادی مصرف کنند که دچار اضافه‌وزن و چاقی می‌شوند.
وفا با بیان اینکه چاقی عامل بسیاری از بیماری‌ها است، تاکید کرد: ریسک ابتلا به بیماری قلبی عروقی، دیابت، متابولیک، حتی بیماری‌های سرطان در افراد چاق بالا است و متاسفانه سن ابتلا به این بیماری‌ها نیز کاهش یافته است. در نتیجه جزء جدایی ناپذیر سلامت، ورزش و فعالیت فیزیکی برای تمام سنین است.
او افزود: آخرین راهنمای سلامت دانشگاه هاروارد به عنوان یک مرکز معتبر در دنیا، سه رکن اصلی سلامت را نخست، غذا، دوم فعالیت فیزیکی و ورزش و سوم خواب مناسب، معرفی کرده است.
نظر شما