در این دوران چگونه می‌توانیم با مشکل پیش‌آمده کنار بیاییم و به کار خود ادامه دهیم؟ شما هم احساس خطر می‌کنید؟ احساس نوعی بی‌انگیزگی و حواس‌پرتی درست در اوج پرکاری که تقریباً بخش زیادی از روزهای‌تان را در برگرفته و فکرتان را آسوده نمی‌گذارد؟ این احساس همراه است با نگرانی از اینکه «چرا هیچ‌چیز خوب پیش نمی‌رود؟» و چرا لازم است دنبال دلایل تمرکز پایین در محیط کار بگردیم؟ اینکه پرکار باشید و سرتان شلوغ باشد احتمالاً خیلی سخت و چالش‌برانگیز است. برای اینکه در حالت شلوغی بتوانید به اهداف‌تان برسید و خوب کار کنید باید تمرکز کافی داشته باشید. چه بخواهید یک گزارش را کامل کنید یا درس بخوانید باید بتوانید روی کارها تمرکز کنید. درواقع می‌توان گفت با تمرکز می‌توانید روی محیط تأثیر بگذارید و موفقیت خود را تضمین کنید. برای اینکه بتوانید از اثرات مفید تمرکز ذهنی بهره‌مند شوید باید هم تمرین‌های خوبی داشته باشید و هم عادت‌های خود را تغییر دهید. گاهی کارهای مهمی در ساعات کاری برای خودمان در نظر گرفته‌ایم اما آن‌طور که لازم است نمی‌توانیم روی آن‌ها تمرکز داشته باشیم و این نشانه خوبی نیست. جالب اینجاست که می‌دانیم باید جلوی تعداد قابل‌توجهی از کارها تیک (done) بزنیم اما حتی ضرورت تحویل به‌موقع آن‌ها هم ما را قانع نمی‌کند تا حواس‌مان پرت نشود. این اتفاقات چه معنایی دارد؟ چرا نمی‌توانیم آن‌گونه که باید برای کار تمرکز داشته باشیم و از همه مهم‌تر، چطور می‌توانیم تمرکز ضعیف شده‌مان را برای پیشبرد درست وظایف سپرده‌شده تقویت کنیم؟

دلایل از دست رفتن تمرکز

در هر محیط کاری، طیفی از عوامل عدم تمرکز وجود دارد. خواه‌ناخواه همه ما در معرض وقفه، حواس‌پرتی یا دغدغه و نگرانی‌هایی قرار می‌گیریم که توجه ما را از برنامه اصلی بازمی‌دارند. پس این که فکر کنیم می‌توانیم با عدم تمرکز به‌طور کامل مقابله کنیم، منطقی به نظر نمی‌رسد، اما آنچه می‌توانیم انجام دهیم این است که سطح عدم تمرکز خود را به کم‌ترین حالت ممکن برسانیم. شاید عوامل شخصی و غیرشخصی زیادی بر عملکرد شغلی ما اثر بگذارند. شکست عاطفی، حوادث ناگوار و مرگ عزیزان ازجمله عوامل شخصی هستند که ما را به‌شدت متأثر می‌کنند. گاهی اوقات نیز مسائل غیرشخصی مانند بروز فجایع طبیعی و مرگ هزاران نفر، خشونت اجتماعی، فقر و نابرابری‌های اجتماعی ما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. شاید هم صرفاً به‌خاطر جنسیت خود قربانی تبعیض سیستماتیک در محیط کار شده باشیم. به احتمال زیاد همه ما حداقل روزانه چندین صفحه مرورگر را در محیط کار باز می‌کنیم. در این میان احتمال دارد اخبار مورد علاقه، وب‌سایت و یا بلاگ مورد نظرمان را دنبال کنیم. اتفاقات، مسائل سیاسی روز، علاقه‌های حوزه دیجیتال و نرم‌افزارها بخشی از عادت‌های بالقوه همه ما هستند. بماند که چندساعتی را صرف شبکه‌های اجتماعی می‌کنیم. به این موارد اگر پیام‌های موبایل و ایمیل را نیز اضافه کنیم، حجم تراکنش‌های اطلاعاتی مشخص خواهد شد. خیره‌شدن به صفحه مانیتور، باز بودن نوارهای متعدد مرورگر، پیگیری علاقه‌مندی‌ها و انجام کارهای روزانه بدون وقفه بخشی از اتفاقات روزمره کاری است. به‌طور کلی براساس یافته‌های تحقیقات، افراد 60درصد یا کمتر از زمان کاری موجود را به کار مشغول هستند. مهم نیست چقدر به‌عنوان یک کارگر باتجربه باشید، هنگام کار اتفاقات مختلفی روند کاری شما را مختل می‌کند و سبب عدم تمرکز حواس می‌شود. اتفاقات مختلف اصطلاحی در مدیریت زمان است که به توصیف چیزهایی می‌پردازد که روند کاری را مختل می‌کند و بهره‌وری را کاهش می‌دهد.

چطور تمرکز را برگردانیم؟

قبل از اینکه روی تقویت تمرکز خود کار کنید باید بدانید چقدر تمرکز دارید. اگر تمرکز خیلی کمی دارید باید حتما به روانپزشک یا حتی متخصص اعصاب مراجعه کنید، اما اگر تمرکز شما فقط در حد مطلوبی نیست می‌توانید با راهکارهایی آن را تقویت کنید. اگر تمرکز شما مناسب است پس همیشه به راحتی تغییر می‌کنید و خودتان را با شرایط وفق می‌دهید، شما هدف‌هایی را تعیین کرده‌اید و آن‌ها را به چند بخش تقسیم کرده‌اید. زمانی که خسته می‌شوید استراحت‌های کوتاهی انجام می‌دهید و بعد دوباره به سر کارتان بازمی‌گردید. اما اگر تمرکز شما مطلوب نیست پس شما معمولاً در روز هم رؤیا می‌بینید و در افکار خود غرق می‌شوید. نمی‌توانید حواس‌پرتی‌ها را از خود دور کنید. زمام کار را از دست می‌دهید و گاهی از اهداف خود دور می‌شوید. حتی اگر حالت اول را دارید می‌توانید با راه‌حل‌هایی تمرکز خودتان را افزایش دهید. این مورد بسیار واضح است. باید چیزهایی که باعث عدم تمرکز شما می‌شود را از زندگی خود حذف کنید یا در موقعیت مناسب از آن‌ها صرف‌نظر کنید. ممکن است برخی وسایل، صداها و افراد تمرکز را از شما بگیرند. لازم است حتماً این موارد را حذف کنید یا حداقل تعدادشان را کاهش دهید. مثلاً می‌توانید در یک محیط آرام مثل کتابخانه و بدون موبایل به انجام کارهای‌تان مشغول شوید. توجه داشته باشید که همیشه حواس‌پرتی‌ها بیرونی نیستند و اضطراب، احساس عدم امنیت، رؤیاها و سایر موارد نیز می‌توانند تمرکز را از شما بگیرند. زمانی که روی کارهای مختلف کار می‌کنید، احتمالاً به هیچ‌کدام از آن‌ها نمی‌رسید. شما باید تمرکز خود را فقط بر انجام یک کار بگذارید تا بهترین نتیجه را بگیرید. توصیه می‌کنیم در زمان کار کردن از گوش دادن به موسیقی پرهیز کنید. سعی کنید ذهن خود را دقیقاً بر چیزی که روی آن کار می‌کنید بگذارید و به لحاظ فیزیکی در موقعیت مناسب قرار بگیرید. احتمالاً زمانی که خسته‌اید نمی‌توانید تمرکز کنید. زمانی که احساس کردید ذهن‌تان خسته شده و دیگر نمی‌توانید به‌خوبی بازدهی خود را حفظ کنید، بهتر است کمی استراحت کنید. قبلاً هم اشاره کردیم که اگر در هنگام خستگی کمی استراحت کنید و کم نیاورید، یعنی فردی متمرکز هستید. با یک استراحت مفید و کوتاه کارایی مغز شما دوباره به حالت عادی بازمی‌گردد.

ساختن تمرکز ذهنی چیزی نیست که یک‌شبه اتفاق بیفتد؛ حتی دانشمندان و ورزشکاران باهوش نیز همیشه تمرین‌های مختلفی را درنظر می‌گیرند تا بتوانند مهارت‌های تمرکزی خود را حفظ کنند. اینکه در زمان حواس‌پرتی خود بدانید این اتفاق افتاده، خود یک آگاهی بسیار مؤثر است. در نهایت به‌منظور اینکه بتوانید برای زمان خود ارزش قائل باشید باید همیشه تمرکز خود را حفظ کنید.