به گزارش آتیه آنلاین، حوادث شغلی موضوعی است که از زوایای مختلف در حوزه آسیب‌های جسمی و روانی نیروی کار، روابط کار مرتبط با قانون کار و اجرای آن، هزینه‌های نیروی انسانی و درمان، هزینه‌های کارفرمایان، آسیب‌های خانواده کارگران، مهارت‌آموزی نیروی کار، بازرسی کارگاه‌ها، ایمنی محیط کار، هزینه‌های مربوط به سازمان‌های بیمه‌ای و ...  قابل بررسی است.

وقوع حادثه شغلی می‌تواند به دلایلی مانند مهیا نکرده محیط کار ایمن توسط کارفرما، عدم ارائه مهارت‌های حفاظت فنی و ایمنی در محیط کار برای نیروی کار، نبود نظارت‌های کافی نهادهای مرتبط در اجرای قوانین و مقررات حوزه ایمنی کار و برخی موارد دیگر باشد که البته از نظر کارشناسان مهم‌ترین این موضوعات به نبود ایمنی لازم محیط کار برای نیروی کار است.  

بر اساس قوانین و مقررات مرتبط با قانون کار و مسائل حاکم بر روابط کار، کارفرمایان موظف به تأمین ایمنی محیط کار، خریداری تجهیزات ایمنی و حفاظت فنی و برگزاری دوره‌های مهارتی در خصوص ایمنی کار برای حضور و اشتغال نیروی کار هستند و تخطی از اجرای این موارد می‌تواند توسط بازرسان مورد پیگیری قرار گیرد و این شرایط است که وظایف کارفرمایان را در برابر نیروی کار سنگین می‌کند.

آمار حوادث کار در ایران و جهان

نگاهی به داده‌های آماری مرتبط با حوادث شغلی نشان می‌دهد که در طول سال ۱۳ هزار حادثه ناشی از کار و ۸۰۰ نفر فوتی ناشی از این حوادث در کشور اتفاق می‌افتد.

بر اساس اعلام آمار رسمی مرتبط با حوادث کار، سالانه حدود ۸۰۰ کارگر بر اثر آسیب های شغلی در کشور فوت می‌کنند که در این ارتباط، در اوایل استقرار دولت سیزدهم، اقداماتی در بازمهندسی حوزه ایمنی و سلامت شغلی در سطح ملی شکل گرفته و با همکاری مجلس شورای اسلامی، مقاوله نامه شماره ۱۵۵ با موضوع "ایمنی و بهداشت شغلی" به عنوان محور راهبردی کلان ارتقای ایمنی و سلامت کار در سطح ملی محقق شده است که نتایج آن می‌تواند شکل‌گیری یک حرکت ملی در ایجاد فرهنگ ایمنی و بهداشت کار پویا را تضمین کند.

همچنین بر اساس برآورد سازمان بین‌المللی کار (ILO) به صورت روزانه حدود ۶ هزارنفر در اثر حوادث و بیماری شغلی در جهان فوت ‌می‌کنند و سالانه ۲ میلیون و ۷۸۰ هزار نفر از کارگران در سطح جهان به علت حوادث و بیماری‌های شغلی جان خود را از ‌دست می‌دهند و ۳۷۴ میلیون کارگر دیگر نیز از حوادث شغلی غیرکشنده رنج می‌برند.

بازرسی کار مانعی در پیشگیری حوادث شغلی

با نگاهی به آمار و دلایل شکل‌گیری حوادث ناشی از کار، نوع و گستره وقوع هرکدام از این حوادث در شرایط شغلی کارهای مختلف و ‌همچنین شکل آسیب‌های ناشی از اشتغال می‌توان ارتباط مستقیم بازرسی کار از کارگاه‌ها را با شاخص‌ها و مولفه‌های حوادث شغلی در محیط‌های کاری مشاهده کرد.

اهمیت حضور و استمرار بازرسان کار در موضوع اثرگذار بازرسی از کارگاه‌ها می‌تواند شرایطی را موجب شود تا ما کاهش آمار ‌حوادث ناشی از کار را به دنبال ایجاد ایمنی بیشتر در محیط کار شاهد باشیم. ‌

‌حتماً بازرسی از کارگاه‌ها و رویه قانونی در راستای ارتقاء ایمنی محیط کار، اثرگذاری قابل توجهی بر ایجاد شرایط امن اشتغال توسط ‌کارفرمایان دارد. همچنین نیروی کار نیز با توجه به بسترهای ایجاد شده در حوزه ایمنی است که باید با رعایت موارد ایمنی منطبق بر ‌قانون، در حوزه کاهش آمار حوادث ناشی از اثرگذاری لازم را داشته باشد.

بازرسان کار به منظور نظارت بر اجرای صحیح قانون کار و آیین‌نامه‌های حفاظت فنی و بهداشت کار از طریق مراجعه ‌مستقیم به کارگاه‌های مشمول این قانون و بازرسی از تمامی ‌قسمت‌ها در راستای حفظ صیانت نیروی کار و منابع مالی کشور در حوزه ‌کارخانجات و همه محیط‌های کار انجام وظیفه می‌کنند.

اگر نگاهی به آمار حوادث کار در کارگاه‌های مختلف داشته باشیم و تفاوت میزان حوادث ناشی از کار و مصدمیت و فوت نیروی کار را ‌در کارگاه‌ها مورد مقایسه قرار دهیم، می‌توانیم ارتباط مستقیم تأمین شرایط ایمنی محیط کار از طرف کارفرمایان و آموزش‌های ایمنی ‌کار را با آمار حوادث شغلی در رسته‌های مختلف مشاهده کنیم. ‌

  حق قانونی کارگران در درخواست بازرسی کار از کارگاه

"فتح الله بیات" رییس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی کشور در خصوص الزام قانونی محیط کار و حقوق نیروی کار در راستای فعالیت در محیط ایمن کار برای محافظت جان شاغلان و پیشگیری از حوادث شغلی می‌گوید: در صورت ایمن نبودن محیط کار، کارگر می‌تواند درخواست بازرسی دهد

این فعال حوزه کارگری معتقد است، اگر در کارگاهی محیط کار ایمن جهت پیشگیری از بیماری‌ها  و حوادث شغلی فراهم نیست، جهت نظارت بر کارفرما برای جلوگیری از به خطر افتادن سلامت کارگر، می‌توان از طریق شوراهای اسلامی کار یا نمایندگان کارگر موضوع را پیگیری نمود.

به گفته این کارشناس حوزه کار، همچنین باید بازرسین و ناظرین وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی به شکل دوره‌ای و منظم از کارگاه‌ها بازرسی داشته باشند و درصورتی که بازرسی انجام نمی‌شود کارگرانی که در محیط های سخت و زیان‌آور مشغول به کار هستند می‌توانند از اداره کار مربوطه درخواست بازرسی داشته باشند تا بازرسان سرکشی کنند و مشکلات مرتفع گردد.   

هدفگذاری اجرای بازرسی کار ‌

قانون در حوزه ضمانت اجرایی قوانین و مقررات ایمنی مرتبط با محیط کار، نهادهای نظارتی را تحت عنوان بازرسی کار در نظر گرفته  و در واقع بازرسی کار، سیستمی ‌به منظور اجرای خط‌مشی کاری و نظارت بر آن از طریق وضع قوانین و استانداردها است و از این ‌رو می‌بایست بازرسان کار از استقلال در نظام اداری برخوردار باشند تا اختیارات و وظایف خود را به شکل منصفانه همگام با ‌مسئولیت اداری و فارغ از فشارهای غیرمرتبط انجام دهند. ‌

بدون شک بازرسی کار در قالب نهاد ناظر بر اجرای قانون کار و الزام‌کننده ایجاد شرایط ایمنی در محیط‌های کاری با ارائه عملکرد ‌قانونی و مطابق با استانداردهای ایمنی و بهداشت کار می‌تواند اثرگذاری مناسبی در راستای بازدارندگی کارفرمایان از عمل نکردن به ‌تعهدات قانونی در خصوص ایجاد شرایط ایمنی کار داشته باشد که تداوم و استمرار این روند، کاهش آمار حوادث ناشی از کار و ‌آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی و جانی را به دنبال خواهد داشت.

قوانین حوزه ایمنی کار

بر اساس ماده ۹۱ قانون کار، کارفرمایان و مسئولان واحدهای موضوع ماده ۸۵ این قانون مکلفند بر اساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تأمین‌ حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده و چگونگی کاربرد وسایل مذکور را نیز آموزش دهند.

برای دولت در جایگاه حاکمیت، وظایف ساختارسازی و تدوین الزامات عمومی ‌ایمنی کار و نظارت عالی پیش‌بینی شده و این موضوع از طریق تدوین مقررات ایمنی و حفاظت فنی از طریق شورای عالی حفاظت فنی انجام می‌شود. در حقیقت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در کنار سایر دستگاه‌های ملی، تنها نقش نظارتی و حاکمیتی در بحث ایمنی کار را برعهده دارد.

کاهش آمار حوادث کار با اجرای مستمر و جامع بازرسی کار

با نگاهی به آمار و دلایل شکل‌گیری حوادث ناشی از کار و نوع و گستردگی وقوع هرکدام از این حوادث در شرایط و کارهای مختلف و ‌همچنین شکل آسیب‌های ناشی از اشتغال می‌توان ارتباط مستقیم بازرسی کار از کارگاه‌ها را با شاخص‌های حوادث کار مشاهده کرد.

اهمیت حضور و استمرار بازرسان کار در موضوع اثرگذار بازرسی از کارگاه‌ها می‌تواند شرایطی را موجب شود تا کاهش آمار ‌حوادث ناشی از کار را به دنبال ایجاد ایمنی بیشتر در محیط کار شاهد باشیم و به مرور در فضای ایمن محیط کار، حوادث کمتری برای نیروی کار اتفاق افتاده و مسیری برای ارتقاء بهره‌وری در حوزه تولید و خدمات باز شود.