به گزارش آتیه آنلاین، افت تعداد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری در این بازه زمانی نشان از بهبود فضای کسب و کار و کاهش تعدیل نیروی انسانی در واحدهای تولیدی داشته است. پرداخت مقرری بیمه بیکاری یکی از تعهدات کوتاه‌مدت سازمان تأمین اجتماعی است که برای بیمه‌شدگان در صورت اخراج از کار با داشتن شرایط قانونی انجام می‌شود؛ طبق آخرین داده‌های آماری ماهانه حدود ۱۷۰ هزار نفر از مقرری‌ بیمه بیکاری در کشور استفاده می‌کنند.

مناسبات حوزه کار بیانگر این است که کاهش مقرری‌بگیران بیمه بیکاری ارتباط مستقیم با جهش تولید و توسعه فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری و رشد فرایندهای مرتبط با حوزه اشتغال برای نیروی انسانی دارد؛ بنابراین هرچه زمینه اشتغال برای نیروی کار بیشتر باشد، پرداخت مقرری بیمه‌بیکاری از سوی سازمان تأمین اجتماعی هم روند کاهشی خواهد داشت. موضوعی که در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ رخ داد و این روند در سه ماهه اول امسال نیز ادامه داشته است.

وضعیت منابع ارائه شده تا انتهای سال ۱۴۰۲

براساس گزارش مرکز برنامه ‏ریزی و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در سال ۱۴۰۰، ماهانه به‌طور متوسط ۱۸۴ هزار نفر بیکار از بیمه بیکاری استفاده می‌کردند. همچنین در سال ۱۴۰۱، به‌طور متوسط ماهانه ۱۵۵ هزار نفر بیکار از بیمه بیکاری استفاده کردند که این میزان با کاهش ۱۰ درصدی در سال قبل مواجه و ماهانه رقمی معادل ۱۴۰ هزار نفر مشمول بیمه بیکاری را شامل شد.

روند کاهشی مقرری‌بگیران بیمه بیکاری، در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ نسبت به نیمه اول این سال و همچنین در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ باعث شد تا سازمان تأمین اجتماعی به میزان ۱۰۲۰ میلیارد تومان از این محل صرفه‌جویی هزینه‌ای داشته باشد.

همینطور در انتهای سال ۱۴۰۰ مبلغ ۱۸۰ میلیارد تومان، از کاهش تعداد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری صرفه‌جویی برای این سازمان بیمه‌گر ثبت و این مقدار در سال ۱۴۰۱ به ۳۵۰ میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. به بیانی دیگر کاهش هزینه سازمان تأمین اجتماعی از محل پرداخت مقرری بیمه بیکاری در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن ۹۴.۴ درصد افزایش نشان می‌دهد.

در سال ۱۴۰۲ نیز نسبت به سال ۱۴۰۱ کاهش هدررفت منابع صندوق تأمین اجتماعی از محل افت تعداد بیمه بیکاران، با رشد ۴۰ درصدی مواجه شده است. مقدار صرفه‌جویی هزینه‌ای در سال ۱۴۰۲ نیز حدود ۴۹۰ میلیارد تومان برآورد شده که نسبت به سال پیش از آن ۱۷۲.۲ درصد منابع مالی از این محل حفظ شده‌ است.

شرایط بیمه بیکاری

بیمه بیکاری یکی از حمایت‏های اجتماعی است که سازمان تأمین اجتماعی بر اساس آن مکلف است با دریافت حق بیمه بیکاری مقرر به کارگران مشمول قانون بیمه که به‌طور غیر ارادی بیکار و از سوی ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی شده‏اند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت کند.

بیمه‌شدگانی که به ‏دلیل بروز حوادث قهریه و غیرمترقبه از قبیل سیل، زلزله، جنگ، آتش‏سوزی و دیگر موارد مشمول بیکار شوند، می‏توانند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند. همچنین بیمه‌پردازانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تأیید شورای عالی کار، بیکار موقت شناخته شوند، بیمه بیکاری دریافت خواهند کرد.

بر اساس قانون بمیه بیکاری جمع مدت پرداخت مقرری این حوزه با توجه به میزان سابقه کلی پرداخت حق بیمه برای مجردان حداکثر ۳۶ ماه و برای متأهلان یا متکلفان حداکثر ۵۰ ماه است.

دلایل کاهش تعداد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری

براساس نظرهای کارشناسان بیمه تأمین اجتماعی و فعالان در بازار کار، روند کاهشی پرداخت بیمه بیکاری در حدود سه سال اخیر به دلیل بازگشت افراد مشمول این بسته حمایتی به محل کار و اشتغال است؛ به عبارتی رشد اشتغالزایی مولد، ماندگاری اشتغال و کاهش نرخ بیکاری سه دلیل عمده تأثیرگذار در روند کاهشی تعداد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری بوده است.

بنابر داده‌های مرکز آمار ایران، در پایان سال گذشته، نرخ بیکاری به ۸.۱ درصد رسید که پایین‌ترین رقم در ۲۶ سال اخیر بوده است. نرخ بیکاری سال ۱۴۰۲ در حالی به ۸.۱ درصد رسید که نرخ مشارکت اقتصادی آن نیز با افزایش مواجه شد. نرخ مشارکت در انتهای پارسال، ۴۱.۳ درصد برآورد شد.

براساس قواعد اقتصادی، هرگاه افزایش نرخ مشارکت اقتصادی کشور با کاهش نرخ بیکاری توأمان باشد، می‌توان گفت بازار کار کشور و فضای کسب‌وکار بهبود یافته است. این گزاره نشان می‌دهد با بهبود محیط کسب‌وکار و افزایش اشتغالزایی، جمعیت غیرفعال کشور تمایل خود را برای مشارکت اقتصادی نشان داده است و به جمعیت فعال افزوده خواهد شد.

سازمان تأمین اجتماعی به واسطه دریافت حق بیمه، پرداخت هزینه‌های بازنشستگی، درمانی و ایفای بسیاری تعهدات بلندمدت و کوتاه‌مدت دیگر در قبال جامعه بزرگ تحت پوشش و از سوی دیگر به واسطه فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با شرکت‌های زیرمجموعه، هزاران میلیارد گردش مالی دارد. بنابراین برای ارائه خدمات مناسب به همه گروه‌های تحت پوشش، مدیریت این هزینه‌ها اهمیت بالایی دارد؛ علاوه بر این اقدامات، افزایش درآمد سازمان باید مدیریت مصارف صندوق و جلوگیری از هزینه‌های بلاوجه بسیار مهم است.

همان‌طور که گفته شد پیامد کاهش تعداد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری، اثر مثبتی بر منابع مالی تأمین اجتماعی خواهد گذاشت؛ سازمانی که در دوران کرونا فشار بسیاری از همین محل متحمل شد. صرفه‌جویی هزینه‌ای در منابع تأمین اجتماعی موجب پایداری منابع آن و ارائه خدمات متنوع به بیمه‌شدگان خواهد شد.

سازمان تأمین اجتماعی با تحت پوشش داشتن ۵۳ درصد جمعیت کشور، در حال حاضر ۴۷ میلیون بیمه‌شده و مستمری‌بگیر تحت پوشش دارد که ارائه خدمات به این گروه‌ها با استفاده از تأمین منابع درآمدی است. البته ارائه تعهدات کوتاه‌مدت و بلندمدت به عنوان مهم‌ترین اقدامات برای هزینه‌های مربوط به منابع درآمدی به شمار می‌رود.

براساس آمارهای موجود در سال گذشته به طور میانگین ماهانه ۴۲ هزار میلیارد تومان بابت تعهدات از جمله بیمه بیکاری در قبال بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران هزینه کرده است.