به گزارش آتیه انلاین و به نقل از CNBC؛ می‌توان کاهش در دسترس بودن منابع آب در سراسر جهان را یکی از مهم‌ترین چالش‌های امنیت زیست محیطی قرن در نظر گرفت؛ این دیدگاه یک متخصص جغرافیای نظامی و امنیت محیطی است که اخیراً مطالعه‌ای را منتشر کرده است. مقاله‌ای که در آن رابطه بین کمبود آب، ژئوپلیتیک و پتانسیل درگیری خشونت‌آمیز، در جهان در حال گرم شدن بررسی می‌شود. «فرانسیس گالگانو» نویسنده این مقاله و دانشیار دپارتمان جغرافیا و محیط زیست در دانشگاه ویلانوا در پنسیلوانیا، معتقد است که حکمرانی ضعیف در مناطق شدیدا آسیب‌پذیر (به‌ویژه در حوضه‌های رودخانه‌های فرامرزی) و عمیق‌تر شدن بحران آب‌وهوایی دو نگرانی اصلی در این زمینه هستند.

بر اساس مقاله‌ جدید، تصور این مشکلات ژئوپولتیک و اختلافات حاکمیتی در کنار تأثیر فزاینده خشکی و تغییرات آب و هوایی وضعیت دشواری را ایجاد کرده است، به طوری که این وضعیت دشوار توانایی حل و فصل مناقشات آبی به‌طور مسالمت‌آمیز و مؤثر را بی‌ثبات می‌کند. «فرانسیس گالگانو» می‌گوید: «امیدوارم که اشتباه کرده باشم، اما مطمئناً به نظر می‌رسد که داده‌ها این را تأیید میکنند».

چشم‌انداز جنگ‌های آبی یک بحث طولانی مدت و فعال است که همه از مقامات بلندپایه سازمان ملل گرفته تا کارشناسان مشهور سیاست آبی نگرانی خود را در مورد خطرات درک شده آن ابراز می‌کنند.

با این حال، دیگران شک و تردید بیشتری در اینباره دارند. موسسه بین المللی آب استکهلم (SIWI)، یک موسسه غیرانتفاعی با تخصص در مدیریت آب، گفته است که حتی در بحبوحه افزایش احتمالی درگیری‌های اجتماعی و خشونت، «آب می‌تواند پلی برای مذاکرات صلح آمیز باشد و به عنوان یک ماشه یا سلاح جنگی عمل کند».

دسترسی پایدار به آب به یک چالش فزاینده جهانی تبدیل شده است. تخمین زده می‌شود که نیمی از جمعیت جهان حداقل در بخشی از سال با کمبود شدید آب مواجه هستند، در حالی که داده‌های منتشر شده در سال گذشته توسط موسسه منابع جهانی هشدار داد که ممکن است تا سال ۲۰۵۰، ۷۰ تریلیون دلار (یا ۳۱ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی) در معرض تنش‌های آبی شدید قرار گیرد.

شدت بحران جهانی آب با افزایش هشداردهنده تعداد حوادث امنیتی بیشتر حمایت شده است. داده‌های استناد شده توسط «موسسه مشاوره ریسک جهانی» در اوایل ژوئن نشان داد که میانگین تعداد حوادث امنیتی ماهانه مربوط به آب بیش از ۲۳۰ درصد از آغاز سال ۲۰۱۹ تا می ۲۰۲۴ افزایش یافته است. «موسسه مشاوره ریسک جهانی» اعلام کرده که این حوادث شامل ناآرامی‌های خشونت آمیز مرتبط با کمبود آب یا آلودگی است و هشدار می‌دهد که این روند در ماه‌های آینده «بسیار بعید» است که کند شود.

چالش‌های بزرگ

یکی از چالش‌های بزرگ حوزه رود نیل و کنگو است. در حوضه نیل، «گالگانو» معتقد است که کشورهای ساحلی (که به کشورهای واقع در کنار رودخانه اشاره دارد) تاکنون نتوانسته‌اند بر سر یک سد بسیار بحث‌برانگیز به توافق برسند و مصر رسماً اعلام کرده است که به جنگ خواهند رفت.

مصر و اتیوپی سال‌ها بر سر ساخت سد برق آبی ۴ میلیارد دلاری بر سر شاخه اصلی رود نیل درگیر مناقشه‌ای هستند. مصر نگران است که سد بزرگ «رنسانس» اتیوپی یا GERD تأثیر مخربی بر تامین آب و آبیاری مناطق پایین دست این کشور داشته باشد مگر اینکه اتیوپی شرایط مصر را در نظر بگیرد. این نگرانی وجود دارد که وضعیت ممکن است منجر به یک درگیری تمام عیار شود.

«گالگانو» می‌گوید: «اگر پروژه GERD به‌طور قابل توجهی جریان آب در مصر را محدود کند، قطعاً مسئله راه‌حل مسالمت‌امیزی نخواهد داشت. آنها از سال ۲۰۱۱ تلاش کرده‌اند تا به نوعی توافق ساختارمند برسند و هنوز هم نتوانسته‌اند این کار را انجام دهند».

رودخانه‌های دجله و فرات که مسیرهای تقریباً موازی در قلب خاورمیانه را طی می‌کنند نیز به عنوان نقطه اشتعال دیگری شناسایی شدند. گالگانو معتقد است اگر «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه تصمیم بگیرد که آب رودها را ببندد، عراق و سوریه واقعاً به طور کامل خشک خواهند شد».

همچنین مشکلاتی در ورود آب به هیمالیا، با چین وجود دارد و نمونه دیگر رودخانه برهماپوترا و رود سند در منطقه بین هند، پاکستان و نپال است؛ همه اینها نقطه عطف جهانی بزرگی هستند.

چشم انداز آینده درباره آب چندان خوش‌آیند نیست، با این حال تلاش‌ها برای مذاکرات و کنترل وضعیت وجود دارد. برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) در ماه مارس فهرستی از هفت کاری را که کشورها و افراد می‌توانند برای مقابله با کمبود آب انجام دهند، منتشر کرد. این اقدامات شامل اقداماتی برای حفاظت و احیای فضاهای طبیعی، بهبود بهره‌وری از منابع آب، مقابله با نشت آب، بهره‌برداری از منابع آب نامتعارف مانند تصفیه و استفاده مجدد از فاضلاب و به کارگیری رویکردهای یکپارچه در تصمیم گیری است.