دکتر حسن آذری‌پور ماسوله در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین با اشاره به روند ایجاد بحران سالمندی در کشور، افزود: در یک دوره‌ زمانی، نرخ رشد جمعیت به‌طور فزاینده‌ای افزایش یافت و در سال ۱۳۶۵ به حدود ۳.۹ درصد رسید. با توجه به افزایش بار جمعیت در شرایط مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، سیاست‌ها به سمت کاهش جمعیت سوق یافت و به حدود ۱.۲ درصد رسید. در نتیجه این افراط و تفریط، اکنون به سمتی پیش می‌رویم که طی ۲۰ سال آینده حدود ۲۵ درصد جمعیت کشور سالمند خواهد شد. این درحالی است که راس هرم جمعیت، یعنی جوانان نیز به دلیل کاهش فرزندآوری کوچک شده است.

وی ادامه داد: باید توجه داشت که سالمندان نیازهای اجتماعی خود را دارند و ضرورت ایجاد زیرساخت‌های لازم برای رسیدگی به این گروه سنی وجود دارد. پیش از این به دلیل گسترده بودن خانواده‌ها، امکان نگهداری سالمندان از سوی اعضای خانواده فراهم بود؛ اما اکنون با کوچک شدن اعضای خانواده، سالمندان درعمل نمی‌توانید در بین اعضای خانواده زندگی کیند و در نتیجه مداخلات نظام‌های سلامت و رفاه بسیار ضروری شده است.

پزشک عمومی، گفت: در بحث سالمندی با دو گروه مواجه هستیم؛ یک گروه، افرادی هستند که سالمندی خود را به‌طور طبیعی می‌گذرانند و درواقع سالمند سالم هستند و گروه دیگر را سالمندان دارای بیماری‌های زمینه‌ای تشکیل می‌دهد.

آذری‌پور بیان کرد: باید توجه داشت که دوره سالمندی، به‌طور طبیعی همراه با تغییرات فیزیولوژیک است و افراد در معرض ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند فشارخون، بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، پوکی استخوان و دمانس قرار دارند و بسیاری از بدخیمی‌ها در سنین بالا خود را نشان می‌دهد. حال اینکه سالمندان گروه دوم، علاوه بر عوارض ناشی از افزایش سن با بیماری‌های خود نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنند و غالبا این افراد در معرض عوارض مصرف چند دارویی یا پلی‌فارماسی قرار دارند.

او افزود: برخی از این سالمندان حدود ۱۲- ۱۰ قلم دارو مانند دیابت، فشارخون، پوکی استخوان و اختلالات خواب مصرف می‌کنند و تنظیم زمان مصرف این داروها خود معضلی است و باید بتوانند داروها را به‌موقع و به‌اندازه مصرف کنند و اشتباه در مصرف دارو نداشته باشند. به ویژه اینکه در این گروه سنی مشکلات حافظه نیز به وجود می‌آید.

دکترای تخصصی مدیریت سلامت، ادامه داد: از طرفی، مصرف داروهای متعدد می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد؛ برخی از این داروها در سیستم گوارشی اختلال ایجاد می‌کند و برخی سبب افت فشارخون می‌شود. چه بسیار مواردی پیش آمده است که سالمند در اثر سرگیجه زمین خورده و با توجه به پوکی استخوان، دچار شکستگی‌های اسکلتی در نواحی لگن یا سایر اندام‌ها شده است.

بیماری‌های دوره سالمندی

آذری‌پور با بیان اینکه با افزایش سن، برخی بیماری‌ها بروز می‌یابد، گفت: یکی از عوارض سالمندی، کند شدن حافظه است. این مشکل در شرایط حاد مانند ایجاد دمانس می‌تواند زندگی روزمره آن‌ها را مختل کند؛ وقتی از منزل بیرون می‌روند به‌سختی می‌توانند راه بازگشت را پیدا کنند. همچنین مردان غالبا در این سنین با عارضه بزرگی پروستات و تکرر ادرار مواجه می‌شوند که این شرایط سبب محدودیت رفت‌وآمد آن‌ها و منزوی شدن می‌شود.

وی تاکید کرد: از طرفی با ایجاد سایر عوارض سالمندی مانند عدم حفظ تعادل و پوکی استخوان، خطر سقوط یا زمین خوردن آن‌ها وجود دارد که ممکن است به شکستگی‌های سخت منجر شود. همچنین سالمندان در انجام امور روزمره مانند پخت‌وپز، تعویض لباس و استحمام ناتوان می‌شوند و نیاز به کمک پیدا می‌کنند.

دکترای تخصصی مدیریت سلامت، بیان کرد: یکی دیگر از مباحث مهم دوره سالمندی، ضرورت تامین معیشت این گروه سنی است؛ برخی از سالمندان غالبا زنان خانه‌دار به دلیل عدم پوشش بیمه‌ای همسران‌شان مستمری بازنشستگی دریافت نمی‌کنند و در اثر مشکلات مالی تامین نیازهای زندگی آن‌ها از جمله درمان و تغذیه به سختی میسر می‌شود.

آذری‌پور افزود: براساس تقسیمات سازمان جهانی بهداشت سن سالمندی از ۶۵ سالگی آغاز می‌شود، اما در کشور ما شروع سالمندی ۶۰ سالگی است و با توجه به اینکه بسیاری از افراد در این سنین از انرژی و توانایی کافی برخوردار هستند، معمولا به‌سختی این واقعیت سنی خود را می‌پذیرند؛ آن‌ها باید بدانند که در ۱۰ سال آینده در وضعیت جسمانی فعلی نیستند و از همین سنین با اتخاذ سبک زندگی سالم مانند توجه به تغذیه، ورزش و فعالیت جسمانی، انجام معاینات پزشکی ادواری و حفظ آرامش، خود را برای سال‌های پیری آماده کنند.

بسترسازی خدمات سالمندی

او با تاکید براینکه نظام سلامت باید بستر لازم را برای خدمات سالمندی فراهم کند، گفت: یکی از اقدامات این است که مراکز نگهداری سالمندان توسعه یابد. همچنین باید درنظر گرفت، بهترین شرایط نگهداری از سالمندان، چارچوب خانواده است و بنابراین برای تشویق اعضای خانواده باید تسهیلات رفاهی و مالی مناسبی درنظر گرفته شود. کشور ژاپن در اجرای این برنامه بسیار موفق عمل کرده و در این کشور خانواده‌هایی که از سالمندان خود مراقبت می‌کنند، از تسهیلات مالی و رفاهی مانند تقلیل ساعات کار در ادارات، بهره‌مند می‌شوند.

دکترای تخصصی مدیریت سلامت، تاکید کرد: همچنین لازم است تا اعضای خانواده دارای سالمند، از آموزش‌های لازم برای نگهداری از سالمندان برخوردار شوند تا بدانند که چگونه باید با سالمندان رفتار کنند، در صورت نیاز، جابه‌جایی سالمندان چگونه انجام شود و چه تمهیداتی را برای پیشگیری از سقوط و زمین خوردن سالمندان به‌کار ببندند. در کشورهای پیشرفته افراد متخصص به منزل سالمندان سرکشی کرده و ضمن کشف خطرهای بالقوه، روش‌های مناسب پیشگیری از صدمات سالمندان را مانند نصب دستگیره در حمام و دستشویی برای راحتی نشستن و بلند شدن و حذف وسایل زائد سر راه آنان را آموزش می‌دهند.

آذری‌پور همچنین آگاه‌سازی افراد جامعه را در برخورد مناسب با سالمندان مهم دانست و افزود: افراد جامعه باید تعامل مناسب با سالمندان داشته باشند و به ویژه مراکز ارائه دهنده خدمات مانند بانک‌ها و مراکز خرید، سالمندان را با تکریم پذیرش کنند.