پیش از این نیز مطلبی در مورد اینکه چگونه بعد از تعطیلات راحت و سر ساعت بیدار شویم در سایت آتیه آنلاین منتشر شده بود و از آنجایی که خواب بخش مهمی از زندگی همه ما را تشکیل می‌دهد در این مطلب در مورد اهمیت خواب و کیفیت خواب اطلاعات بیشتری در اختیارتان گذاشته می‌شود.

خواب بخش مهمی از زندگی انسان‌هاست و نقش مهمی در تعمیر و بازسازی بدن، حفظ سلامت عصبی و روانی و یادگیری دارد. اما براساس تخمین‌هایی از جمله تخمین سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۲۰۱۸، بیش از ۳۰ درصد از جمعیت جهان به دلیل کمبود خواب مشکلاتی را تجربه می‌کنند. همچنین، مطالعه‌ دیگری که از سوی آکادمی جهانی خواب انجام شده نیز تخمین می‌زند حدود ۱۰ درصد از جمعیت جهان به دلیل زیاد خوابیدن مشکلاتی را تجربه می‌کنند.
از آنجایی که خواب یکی از موضوعات مهم بشر است همواره سازمان‌های ملی کشورهای مختلف یا مراکز بین‌المللی تحقیقات جدیدی در زمینه خواب و اختلالات مربوط به آن انجام می‌دهند. در آمارهای سال ۲۰۲۱، گزارشی از سازمان بهداشت جهانی (WHO) منتشر شد که نشان می‌داد بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان با اختلالات خواب مواجه‌اند، این در حالی است که در همان سال جمعیت جهان حدود ۷.۹ میلیارد نفر تخمین زده می‌شد که البته با توجه به شرایط مختلف در کشورها و مناطق مختلف جهان، ممکن است متغیر باشد.
در مجموع بررسی گزارش‌های متعدد از جمله تحقیقات آکادمی جهانی خواب نشان می‌دهد که اختلالات خواب در حال افزایش هستند و بیشترین تأثیر را بر روی کیفیت زندگی و سلامتی افراد دارند. نتیجه تحقیقات نیز نشان داده‌اند که اختلالات خواب می‌توانند باعث افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، افسردگی و اضطراب شوند. بنابراین، اهمیت تشخیص و درمان اختلالات خواب برای حفظ سلامتی و کیفیت زندگی افراد بسیار مهم است.
براساس تحقیقات و مطالعات مختلف در زمینه خواب و اختلالات خواب که شامل مطالعات جامعه‌شناختی، مطالعات بالینی و آمارهای رسمی از سازمان‌های بهداشتی مختلف در سراسر جهان است یکی از دلایل اختلالات خواب پیشرفت تکنولوژی و به وجود آمدن ابزارهای مختلف است. البته باید توجه داشت که آمارها ممکن است در موارد مختلف متفاوت باشند و باید با توجه به منابع معتبر و مطالعات جدیدتر، آمارهای به‌روزتری را در این زمینه در نظر گرفت.
خواب چیست؟
خواب یکی از نیازهای اساسی بدن برای حفظ سلامتی جسمی و روانی است. همچنین از خواب به عنوان فرآیندی طبیعی یاد می‌شود که برای بازسازی و بهبود عملکرد بدن و مغز اکثر جانواران انجام می‌شود. به طور در نوع بشر بیشتر افراد در طول شب می‌خوابند با این حال، بعضی افراد به دلیل عوامل مختلف مانند ژنتیک، شرایط کاری، شرایط زندگی و یا عوامل دیگر، ترجیح می‌دهند شب بیدار باشند و روز بخوابند. این افراد به عنوان "شب‌زنده دار" شناخته می‌شوند و دارای ریتم خواب و بیداری متفاوتی هستند که به عنوان ریتم خواب-بیداری شبانه شناخته می‌شود.
اگر بخواهیم ماهیت خواب را بررسی کنیم این نیاز به عنوان یک فرآیند چند مرحله‌ای شناخته می‌شود که شامل مراحل: خواب سبک، خواب عمیق و REM (حرک چشم) است. در مراحل خواب سبک و خواب عمیق، فعالیت مغز کاهش می‌یابد و بدن به بازسازی و بهبود عملکرد بدن و مغز می‌پردازد. در مرحله REM، فعالیت مغز افزایش می‌یابد و خواب به شکل رویایی می‌شود، به همین دلیل این مرحله به عنوان مرحله خواب رویایی نیز شناخته می‌شود که برای حفظ حافظه و یادگیری بسیار مهم است. مقدار خواب لازم برای یک فرد بالغ معمولاً بین ۷ تا ۹ ساعت در شب است. با این حال، ممکن است برخی افراد نیاز به بیشتر یا کمتر از این مقدار داشته باشند، ‌ البته کیفیت خواب نیز مهم است و باید به آن توجه شود.
اختلالات خواب
عوامل متعددی از جمله عوامل بیرونی یا بیماری و اختلال ممکن است باعث زیاد خوابیدن یا کم خوابی شوند که برخی از این عوامل ممکن است به کم خوابی یا زیاد خوابیدن منجر شوند و برخی از آنها نیز فقط یکی از آنها را ایجاد می‌کند.
در صورتی که پس از بررسی عوامل متعدد مربوط به خواب دچار نگرانی هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا علت آن را تشخیص دهد و درمان مناسب را برای شما تجویز کند. همچنین، ممکن است پزشک برای تست خون برای بررسی سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن تجویز کند. همچنین برای سنجش کیفیت خواب ممکن است از دستگاه‌های پیشرفته‌تر سنجش خواب که ممکن است انواع ساده‌تر آن در دسترسمان باشد نیز استفاده کند. حتی ممکن است خودمان از وسایلی مانند دستگاه‌های شنود خواب، ساعت‌های هوشمند یا برنامه‌های موبایل استفاده کرده باشیم تا تخمین اولیه‌ای از میزان خواب عمیق، خواب سبک، زمان بیدار شدن در طول شب و مدت زمان خواب خود داشته باشیم.
کیفیت خواب
اگر خواب با کیفیت نداشته باشیم، ممکن است بدنمان نیاز به مدت زمان بیشتری برای استراحت داشته باشد. برای سنجش کیفیت خواب، می‌توان از دستگاه‌های سنجش خواب مانند دستگاه‌های شنود خواب، ساعت‌های هوشمند یا برنامه‌های موبایل استفاده کنیم. این دستگاه‌ها و برنامه‌ها می‌توانند به ما کمک کنند تا میزان خواب عمیق، خواب سبک، زمان بیدار شدن در طول شب و مدت زمان خواب را بسنجید. همچنین، برای بهبود کیفیت خواب خود، می‌توانیم راهکارهای زیر را امتحان کنیم:
رعایت روال خواب: سعی کنیم هر شب در ساعت مشخصی بخوابیم و در ساعت مشخصی بیدار شویم.
ایجاد محیط خواب مناسب: اطمینان حاصل کنیم که اتاق خوابمان تاریک، خنک و بی‌صدا است.
محدود کردن مصرف کافئین و الکل: مصرف کافئین و الکل می‌تواند باعث بیداری شبانه و کاهش کیفیت خوابمان شود.
ورزش: ورزش می‌تواند کمک کند تا خستگی را از بین ببریم و بهبود کیفیت خوابمان را تسهیل کنیم.
مدیتیشن و تمرین تنفس: تمرینات مدیتیشن و تمرین تنفس می‌تواند کمک کند تا استرس را کاهش دهیم و بهبود کیفیت خواب خود را تسهل کنیم.
محدود کردن استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی: استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلفن همراه و تبلت به ویژه در ساعات نزدیک به خواب، می‌تواند باعث بیداری شما در طول شب شود و کیفیت خواب شما را کاهش دهد.
مصرف مکمل‌های خواب: در صورتی که مشکل خواب به دلیل کمبود مواد مغذی باشد، می‌توان با مصرف مکمل‌های خواب کمک موثری در تسهیل. بهبود کیفیت خواب کنیم. البته برای تشخیص این موضوع باید با پزشک مشورت کنید.

در مطالب بعدی نیز نکاتی در مورد تفاوت افراد شب زنده‌دار و خواب شب و روز در اختیارتان قرار می‌گیرد.