به گزارش آتیه آنلاین، زمانی که از مجموع چهار میلیون بازنشسته و مستمری‌بگیر سازمان حدود ۳۰ درصد سن زیر ۶۰ سال دارند یعنی داده‌های آماری موجود نشان از کاهش سن بازنشستگی در سال‌های اخیر داده که همین موضوع منجر به بازنشستگی افراد با سنین پایین شده است.

زمانی که یک فرد با سن پایین ۶۰ سال بازنشسته شود به طور یقین نمی‌تواند در خانه بماند و به واسطه تجربه چندین ساله خود در دوران فعالیت کاری، سابقه و تخصص خود در دستگاه یا اداره‌ای دیگر دوباره مشغول به کار شده و همین مسئله باعث جلوگیری از اشتغال جوانان می‌شود.

براساس داده‌های آماری موجود سازمان تأمین اجتماعی ۴۹ درصد بازنشستگان این سازمان عادی و ۵۱ درصد دیگر بازنشستگان پیش از موعد بوده و میانگین سن فعلی بازنشستگان برابر ۶۴.۷ سال، میانگین سن برقراری بازنشستگان ۵۶.۵ سال و میانگین سابقه پرداخت حق بیمه بازنشستگان نیز ۲۳.۲ سال است.

در سازمان تأمین اجتماعی به عنوان بزرگترین سازمان بیمه‌گر اجتماعی با چهار میلیون بازنشسته و مستمری‌بگیر، به دلیل شرایط بازنشستگی پیش از موعد و کاهش میانگین سن بازنشستگان، اکنون تنها ۷۰ درصد بازنشستگان این سازمان بالای ۶۰ سال سن دارند.

میرهاشم موسوی مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی نیز در این باره اظهار داشت که متأثر از قوانین غیرکارشناسی، سهم بازنشستگان پیش از موعد در سازمان تامین اجتماعی که در سال ۱۳۹۲ حدود ۱۹ درصد بوده امروز به بیش از ۵۰ درصد کل بازنشستگان رسیده که با هیچ یک از اصول علمی و تجارب و توصیه‌های نهادهای بین‌المللی همخوانی نداشته و با هیچ عقل سلیمی قابل پذیرش نیست.

سن بازنشستگی در قانون تغییری نکرده است

منیرسادات میرنصیری رئیس گروه مطالعات و رویه‌های اداره کل امور مستمری‌های سازمان تأمین اجتماعی نیز اخیرا در نشست موضوع «بررسی اثرات تغییرات سن بازنشستگی بر اشتغال و بیکاری جوانان» به این موضوع اشاره کرده که بازنشستگی‌های پیش از موعد از جمله معضلات صندوق تأمین اجتماعی است.

وی در عین حال به این موضوع که سن بازنشستگی در قانون تغییری نکرده است اما حداقل ۱۰ سال زودتر افراد را از چرخه اشتغال خارج می‌کند نیز اشاره کرده و گفته است: این موضوع باعث شده تا یک فرد به بلوغ کاری می‌رسد باید بازنشسته شود.

وی افزود: بازنشستگی پیش از موعد، در عمل صندوق‌های بیمه‌ای را دچار غافلگیری می‌کند زیرا بسیاری از همکاران که زودتر از موعد بازنشسته می‌شوند با دستگاه‌های دولتی قرارداد بسته و به عنوان مشاور ادامه خدمت می‌دهند و در عمل منجر به ورود نیروی کار جوان نمی‌شود.

فرد بازنشسته نیروی ارزان‌تر از نیروی جوان

رئیس گروه مطالعات و رویه‌های اداره کل امور مستمری‌های تأمین اجتماعی همچنین فرد بازنشسته را نیروی ارزان‌تر از نیروی جوان می‌داند و معتقد است: وقتی فرد بازنشسته، حق بیمه نمی‌پردازد، نیروی کار ارزانتری هم محسوب می‌شود.

وی با اشاه به اینکه در واقع با قانون بازنشستگی پیش از موعد، عملا با پدیده افزایش بیمه‌پردازی و اشتغال نیروی جوان مواجه نشدیم، اظهار داشت: در زمینه قانون بازنشستگی‌های پیش از موعد ضمانت اجرایی برای جلوگیری از اشتغال مجدد وجود ندارد و یک چالش به شمار می‌رود.

اشتغال پنهان بازنشستگان به دلیل پایین بودن سن بازنشستگی

میرنصیری به آمارهای استخراج شده از سالنامه‌های آماری سازمان تأمین اجتماعی اشاره کرد و افزود: با توجه به اینکه گرفتار اشتغال پنهان هستیم، بازنشستگان با خروج از ذیل سازمان به دلیل نیروی ارزان‌تر از جوانان و عدم بیمه‌پردازی، وارد شغل دیگری شده و برای اینکه مستمری آنها به دلیل اشتغال دوباره قطع نشود، به اشتغال پنهان روی می‌آورند.

وی علت روی آوردن بازنشستگان به کار در دوره بازنشستگی را پایین بودن سن بازنشستگی دانست و گفت: اگر سن بازنشستگی در ایران ۶۰ تا ۶۵ سال و همانند کشورهای دیگر دنیا بود، دیگر فرد در سن بازنشستگی به اشتغال مجدد روی نمی‌آورد.

رئیس گروه مطالعات و رویه‌های اداره کل امور مستمری‌های تامین اجتماعی با اشاره به اینکه با پدیده بازنشستگی با سنین پایین در مشاغل سخت و زیان‌آوری مواجه هستیم افزود: از آنجا که در مشاغل سخت و زیان‌آور سقف سنی وجود ندارد، برخی افراد با ۳۸ سال سن بازنشسته شده و چون ۳۸ سالگی به عنوان عنفوان جوانی است و چنین فردی ۳۰ سال مستمری با ۲۰ سال خدمت می‌گیرد و دوباره به چرخه اشغال برمی‌گردد.

وی تاکید کرد: ایجاد اشتغال برای جوانان و رابطه آن با بازنشستگی پیش از موعد جزء مواردی نیست که در عمل به صندوق‌های بیمه‌ای کمک کرده باشد، افزایش تدریجی سن بازنشستگی در دیگر کشورها اتفاق افتاده برخی کشورها به صورت تدریجی طبقه‌بندی کرده و سن را افزایش داده و یکسری کشورها به یک‌باره اقدام کردند.

برای افزایش سن بازنشستگی در کشور برنامه‌ریزی شود

حسن صادقی رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری در گفت‌وگو با آتیه آنلاین گفت: با توجه به اینکه سن امید به زندگی در کشور افزایش یافته باید برای افزایش سن بازنشستگی در کشور هم برنامه‌ریزی براساس ضرورت امروز جامعه انجام شود.

وی اظهار داشت: براساس سیر طبیعی سازمانی در حال حاضر افزایش امید به زندگی و سالمندی را در کشور داریم در حالی که افزایش امید به زندگی از ۵۵ سال به ۷۵ سال در کشور رسیده اما اکنون سن بازنشستگی در کشور پایین است.

وی با اشاره به اینکه میانگین سن بازنشستگی در کشور به عدد ۵۰ سال رسیده است، ادامه داد: به همین دلیل تناسبی بین سن امید به زندگی و سن بازنشستگی در کشور وجود ندارد و این موضوع به عنوان یک مشکل جدی است.

وی معتقد است: با وجود اینکه امید به زندگی زنان از ۵۵ سال به ۷۵ سال و مردان از ۵۵ سال به ۷۰ سال رسیده اما این موضوع در سن بازنشستگی روندی مناسب نداشته و تاثیر لازم را برجای نگذاشته به گونه‌ای که چون سن بازنشستگی زنان به ۴۰ یا ۴۲ سال و مردان هم به ۵۰ سال رسیده است.

نیاز به بازنگری در سن بازنشستگی داریم

به گفته وی، حذف شرط سنی در مشاغل و کاهش سن بازنشستگی زنان در واقع دلیل اصلی بخشی از این سوال است که چرا به اینجا رسیده ایم، به همین دلیل معتقدیم که باید در وجود داشتن شرط سنی در بازنشستگی بازنگری صورت گیرد.

صادقی با بیان این موضوع که افزایش سن بازنشستگی به شرایط ۵۵، ۶۰ و ۶۵ سال باید صورت گیرد، اظهار داشت: ۵۳۰ هزار و ۳۹۴ نفر تا سال ۹۶ بازنشسته پیش از موعد از این سازمان خدمت می‌گرفتند که اکنون نزدیک به ۹۰۰ هزار نفر رسیده است.

وی ادامه داد: افراد دارای کمتر از ۱۰ سال سابقه با رقم ۱۱ هزار و ۹۲۴ نفر تا سال ۹۵ پیش از موعد کارکنان دولت، ۷۷ هزار و ۱۹۸ نفر ماده ۱۰ نوسازی صنایع و معادن، تا سال ۱۳۹۵ اینها افرادی هستند که زود بازنشسته شده که تا پایان سال ۹۶ جمع آنها به ۶۵۰ هزار نفر رسید.

صادقی با بیان اینکه مستمری‌بگیران پیش از موعد تا سال ۹۵ نیز ۲۶ درصد کل مستمری بگیران تأمین اجتماعی را تشکیل می‌دادند تاکید کرد: از این تعداد ۲۳۲ هزار و ۶۱۰ نفر افراد دارای کمتر از ۱۰ سال سابقه بوده که سابقه را خریداری و ۱۰ سال زودتر بازنشسته شدند و ۴۷۷ نفر از کارافتاده کار با اشعه و ۲۸۰ هزار و ۵۰۵ نفر مشاغل سخت و زیان آور است که این افراد متوسط ۶ سال ارفاق گرفته اند.

رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری معتقد است: برای این مشکلات باید اصلاحات و اقدامات اساسی انجام شود، تجهیز منابع و کنترل مصارف و سرمایه گذاری در جهت سودآوری نیاز است.

اصلاح قوانین بازنشستگی ضروری است

کارشناس حوزه تأمین اجتماعی گفت: سازمان تأمین اجتماعی مانند دیگر نهادهای حمایتی و صندوق‌های بیمه‌ای تحت تاثیر پدیده سالمندی قرار داشته بنابراین باید برای جلوگیری از برخی مشکلات ناشی از پدیده سالمندی چاره‌ای اساسی و راهکارهای مدیریتی درست و متناسب با شرایط برای این موضوع درنظر داشته باشد.

حمیدرضا نائب خسروشاهی در گفت‌وگو با آتیه آنلاین افزود: اصلاحات پارامتریک به عنوان یک مسئله مهم در زمینه تغییرات رویدادهای اجتماعی است و با توجه به بالارفتن سن امید به زندگی و رشد سالمندی جمعیت به ویژه در سال‌های آینده، باید تغییراتی در سن بازنشستگی انجام شده تا پایداری منابع سازمان تأمین اجتماعی را به دنبال داشته باشد.

وی همچنین اصلاح قوانین بازنشستگی به ویژه در بخش بازنشستگی پیش از موعد را بسیار ضروری دانست و افزود: با توجه به تغییرات در ساختار عرصه کار و تولید کشور، در بخش بازنشستگی‌های پیش از موعد که مصارف سازمان تأمین اجتماعی را افزایش داده باید چاره‌جویی شود.

قانون سن بازنشستگی متاثر از داده‌های آماری سال ۱۳۵۴

کارشناس حوزه تأمین اجتماعی معتقد است: با توجه به نبود شرط سنی برای استفاده افراد از شرایط بازنشسته شدن، بازنشستگی پیش از موعد به ویژه در بخش مشاغل سخت و زیان‌آور به عنوان چالشی بزرگ برای صندوق‌های بیمه‌ای محسوب می‌شود.

محمدعلی جنانی در گفت‌وگو با آتیه آنلاین اظهار داشت: قانون تأمین اجتماعی مصوب تیرماه ۱۳۵۴ و داده‌های علمی نشان می‌دهد که قانون این سازمان برای سن بازنشستگی متاثر از داده‌های آماری و جمعیتی همان سال است پس با توجه به افزایش امید به زندگی به حدود ۷۸ تا ۸۰ سال براساس سن بانوان و مردان باید در قانون بازنشستگی هم تغییراتی اعمال شود.

وی تصریح کرد: این قضیه بسیار مهم در بخش بازنشستگی عمومی وجود دارد که باید حتماً موضوع سن اصلاح شود اما در بحث بازنشستگی پیش از موعد مسئله شدیدتر است.

جنانی تصریح کرد: بازنشستگی‌های پیش از موعد طیف گسترده‌ای داشته اما در واقع بیشترین هجمه به سازمان‌های بیمه‌ای از سوی بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور است چرا که اکنون در هیچ کشوری در جهان، شرط سنی برای بازنشستگی برداشته نشده است.

بازنشستگی در اوج جوانی و با تجربگی

جنانی گفت: نتیجه اینکه وقتی شرط سنی برای بازنشستگی پیش از موعد نداشته باشد یک فرد آموزش دیده و حرفه‌ای مانند یک پرستار حرفه‌ای از تلفیق دو قانون سخت و زیان‌آور و تبصره چهار ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی استفاده کرده و با ۱۳ سال سابقه مفید در اوج جوانی و تجربه بازنشسته شده و این برای کشور چالش برانگیز است.

وی در ادامه یادآور شد: برای این موضوع بازنشستگی باید به فکر اصلاحات پارامتریک بوده و با شیب ملایم و منطبق بر تاب‌آوری اجتماعی تنظیم شود تا صندوق‌ها بتوانند به دوام و بقای خود ادامه دهند.

این کارشناس حوزه تأمین اجتماعی معتقد است: برای موضوع بازنشستگی پیش از موعد، اصلاح تبصره ماده ۷۷ قانون تأمین‌اجتماعی و نجات بازنشستگی از دو سال آخر فعالیت کاری افراد صورت گیرد.

وی تصریح کرد: در مرحله دوم روی ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی و تبصره‌های آن به لحاظ شرط سنی و سابقه، اصلاحات پارامتریک صورت گرفته و باید این کار به صورت منطقی در صندوق‌های بیمه‌ای و سازمان تأمین اجتماعی انجام شود.

سازمان تأمین اجتماعی با تحت پوشش داشتن ۴۵ میلیون نفر و در واقع نیمی از جمعیت کشور، حدود چهار میلیون بازنشسته و مستمری‌بگیر را تحت پوشش دارد که ماهانه ۳۵ هزار میلیارد تومان برای تعهدات خود هزینه می‌کند، بر همین اساس بازنشستگی پیش از موعد و نبود شرط سنی برای بازنشستگی پیش از موعد بر هزینه‌های این سازمان افزوده که باید برای این موضوع چاره‌ای اندیشید.