به گزارش آتیه آنلاین، وابستگی موضوع اشتغال و تامین معیشت به وضعیت خانوار و تاثیرپذیری شرایط زندگی از اشتغال یا بیکاری سرپرست خانوار، نوع شغل و میزان درآمدزایی برای تامین نیازمندیها، موضوع اشتغال را به عنوان یکی از چالش‌های اساسی اقشار مختلف مردم برای فراهم‌ کردن شرایط مناسب‌تر زندگی تبدیل کرده است و دولت‌ها نیز در راستای بسترسازی برای ایجاد اشتغال و رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی ناشی از برقراری فرصت‌های شغلی با چالش اشتغال مواجه هستند.    

با چشم‌اندازی به شرایط و نرخ اشتغال و بیکاری در کشور و ظرفیت بالا در عرصه‌های مختلف در ارتباط با ایجاد اشتغال گسترده برای پوشش شغلی جوانان جویای کار در قالب نیروی کار ماهر و تحصیلکرده و همچنین دیدگاه دولت در حوزه‌های مرتبط با اشتغال و تولید، مسائل مطرح شده در گزارش عملکرد صد روزه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حوزه اشتغال را مطرح می‌کنیم و در این گزارش، عملکرد صد روزه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حوزه اشتغال از نیمه مرداد تا پایان آبان‌ماه سال ۱۴۰۰ تشریح شده است.

ضرورت تدوین سیاست‌های اثرگذار اشتغال

آخرین آمار رسمی ‌نرخ بیکاری که از طرف مرکز آمار ایران ۹.۷ درصد اعلام شده نشان از شرایط نامناسب اشتغال در کشور دارد و تدوین سیاست‌های کلان اثرگذار و تبیین راهبردهای مؤثر حوزه ایجاد اشتغال در کشور از طرف دولت و در تعامل با دیگر نهادها مانند مجلس شورای اسلامی، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مرتبط با موضوع اقتصاد، صنعت و اشتغال در این برهه خاص می‌تواند راهگشای چالش اشتغال؛ به عنوان مسأله‌ای که در دهه‌های گذشته در کشور وجود داشته، قرار گیرد.

جدیدترین آمارهای حوزه جمعیت فعال و شاغل در کشور نشان می‌دهد جمعیت بالای ۱۵ سال در کشور ۶۱.۹ میلیون نفر هستند که جمعیت فعال ۲۶.۲ میلیون نفری در قالب (نرخ مشارکت اقتصادی ۴۲.۲ درصدی) و جمعیت شاغل ۲۳.۴ میلیون نفری با نسبت اشتغال ۳۷.۸ درصد در این قالب قرار می‌گیرند که نسبت اشتغال زیر ۴۰ درصد حاکی از ضرورت تدوین سیاستگذاری مؤثر در حوزه اشتغال است.

در گزارش عملکرد وزارت تعاون، کار و رافه اجتماعی، طرح‌های کارورزی، معافیت بیمه کارفرما، مهارت‌آموزی، یارانه دستمزد، حمایت از توسعه اشتغال خرد، قانون حمایت از اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری، برنامه کشوری جمعیت صندوق جمعیت ملل متحد (UNFPA)، راهبری حمایت از کسب‌وکارهای خرد از طریق ظرفیت‌سازی تهیه و توزیع اقلام بهداشتی برای سالمندان و زنان باردار در کرونا، حمایت از تولید و اشتغال، نظام تحلیل اطلاعات بازار کار (LMIA)، تهیه و تدوین گزارش‌های تحلیلی و مطالعاتی بازار کار، حمایت از کسب‌وکارها و شاغلان آسیب‌دیده از کرونا، سامانه ملی اشتغال و کسب‌وکار، طرح ملی توسعه مشاغل خانگی، خدمات ارائه پروانه کار اشتغال اتباع خارجی و برخی دیگر از اقدامات انجام شده این وزارتخانه تشریح شده است.

استقبال کارفرمایان از طرح کارورزی

گزارش عملکرد وزارت کار در راستای ایجاد فرصت‌های شغلی از طریق طرح کارورزی نشان می‌دهد در بیش از سه ماه گذشته، تعداد ۶۲۴  نفر از کارفرمایان بنگاه‌های اقتصادی از طریق ثبت‌نام در سامانه کارورزی، تمایل خود را نسبت به شرکت در طرح و بهره‌مندی از مزایای آن اعلام کرده‌اند که تعداد ۴۷۲ بنگاه حائز شرایط مطابق دستورالعمل اجرایی طرح کارورزی بوده و امکان جذب کارورز را داشته‌اند.

اشتغال در قالب مشوق‌های بیمه‌ای

برقراری معافیت بیمه کارفرمایی برای کارفرمایانی که اقدام به جذب و به کارگیری کارورزان می‌کنند - در قالب طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی- موضوع آیین‌نامه اجرایی ماده (۷۱) قانون برنامه ششم توسعه در حال اجرا است. دانش‌آموختگان دانشگاهی بیکار و جویای کار کارشناسی و بالاتر و کارگاه‌های خصوصی و تعاونی فعال در بخش‌های اقتصادی دارای کد کارگاهی تأمین‌اجتماعی گروه هدف این طرح هستند.

بر اساس یافته‌های این گزارش، از ابتدای اجرای طرح تاکنون، پس از دوره مقدماتی کارورزی، ۸ هزار و ۷۷۵ بنگاه اقتصادی اقدام به جذب و به کار گرفتن نیروی کارجوان از میان کارورزان کرده‌اند که حداکثر به مدت دو سال از معافیت بیمه کارفرمایی برخوردار شده‌اند. این آمار در دوره صد روزه فعالیت دولت جدید بالغ بر ۹۶۱ کارگاه است و اشتغال ایجاد شده در این دوره از محل اجرای این طرح، بالغ بر ۴ هزار و ۵۲۱ نفر عنوان شده است.

خروجی طرح مهارت‌آموزی

در طرح مهارت‌آموزی در محیط کار واقعی با اعطای فرصت حداکثر یک سال به کارفرما، داوطلبان جوان در گروه سنی ۱۵ تا ۲۲ سال واجد شرایط، مهارت‌های شغلی را در محیط کار فرا می‌گیرند. سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای کشور، مسئولیت اصلی اجرای این طرح را در سال‌های اخیر به عهده دارد.

از سال ۱۳۹۶ تا پایان آبان‌ماه سال‌ جاری، ۷۹ هزار و ۵۱۱ کارفرمای بنگاه‌های اقتصادی بخش‌های خصوصی و تعاونی در این طرح مشارکت کرده‌اند و فضای کارگاهی و نیروی انسانی ماهر خود را به عنوان مربی در اجرای طرح به خدمت گرفته‌اند. این در حالی است که بر اساس بررسی عملکرد صد روزه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۱۴ هزار و ۷۷۲ نفر در واحدهای پذیرنده کشور جذب شده‌اند.

اشتغال با تسهیلات ۱.۷۵۱ میلیاردی

معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با صندوق کارآفرینی امید سرمایه‌گذاری مشترکی را به منظور اعطای تسهیلات کم‌بهره به واحدهای کسب‌وکار با ظرفیت اشتغال بالا انجام داده است که در این راستا طرح‌هایی که این مشخصات را داشته باشند در قالب سامانه «تصکا» از تسهیلات بهره‌مند می‌شوند.

بر اساس گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۶۹۰ طرح در این قالب از تسهیلات بهره‌مند شده‌اند و مبلغ این تسهیلات هزار و ۷۵۱ میلیارد ریال بوده و برای ۴ هزار و ۶۵۹ نفر اشتغال ایجاد کرده است.

یارانه دستمزد و اشتغالزایی

طرح پرداخت یارانه دستمزد با هدف تحرک‌بخشی به ایجاد اشتغال در بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط و همچنین زمینه‌سازی برای اشتغال دانش‌آموختگان مقاطع تحصیلی دیپلم و بالاتر، افزایش مهارت و کسب تجربه توسط جویندگان کار بخصوص گروه شاغل اولی‌ها از طریق تعامل با نیروهای متخصص و باتجربه تدوین شده است.

بر اساس خروجی‌های سامانه یارانه دستمزد از ابتدای اجرای طرح تا پایان آبان‌ماه سال جاری، ۳۳ هزار و ۹۶  نفر برای مدت یک سال در استان‌های محروم از اشتغال کشور و همچنین استان‌های مرزی و آسیب‌دیده از سیل، جذب بنگاه‌های فعال بخش‌های خصوصی و تعاونی شده‌اند. این آمار برای دوره صد روزه فعالیت دولت جدید، بالغ بر اشتغال ۳ هزار و۳۵۰ نفر است.

توسعه اشتغال خرد با فعالیت «گروه‌های خودیار»

پایه برنامه تأمین مالی خرد با رویکرد بانکداری پیوندی بر شرکت فعالانه نهادهای کوچک مردمی ‌به نام «گروه‌های خودیار» قرار دارد که خودجوش و خودگردان هستند. محصول برنامه نیز حاصل دو فرایند انباشت پس‌انداز توسط اعضای گروه‌های خودیار و گردش آن پس‌انداز به‌صورت وام‌های خرد در میان اعضا، و دوم پیوند مالی این نهادها با بانک کشاورزی ایران و در نتیجه بهره‌مندی آنان از منابع این بانک به‌صورت وام‌های خرد، اما در مقیاس‌هایی بزرگتر از آنچه که منابع صندوق‌های پس‌انداز و وام گروه‌ها اجازه آن را می‌دهد، خواهد بود.

گروه هدف برنامه را اغلب روستاییان کم‌درآمد و آسیب‌پذیری تشکیل می‌دهند که در شرایط عادی دسترسی به منابع بانکی ندارند. در صد روز گذشته، ویرایش دوم و سوم سامانه طراحی شده الگوی عمومی‌ تأمین مالی خرد انجام شده است. همچنین بیمه اعضای گروه‌های خودیار نیز در دستور کار قرار گرفت.

پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی

در این گزارش اجرای قانون حمایت از اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری (با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی) به عنوان یکی از فعالیت‌های معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی عنوان شده است.

با توجه به اینکه عملکرد اشتغال پایدار روستایی و عشایری از سامانه کارا به صورت تجمعی است این طرح مستمر و ادامه‌دار برای مدت ۹ سال پیش‌بینی شده است.

بر اساس آمار گرفته شده در این گزارش از نیمه مرداد تا پایان آبان‌ماه سال جاری، هزار و ۶۴۳ طرح از تسهیلات اشتغال روستایی بهره‌مند شدند، مبلغ تسهیلات پرداخت شده از محل اشتغال پایدار روستایی ۴ هزار و ۹۰۶ میلیارد ریال است.

گفتنی است تعداد فرصت‌های شغلی ایجاد شده از محل پرداخت این تسهیلات در مدت زمان گفته شده ۴ هزار و ۸۹۱ نفر است.

فعالیت‌های مشاوره‌ای

بر اساس یافته‌های این گزارش، در راستای برنامه کاری سال ۲۰۲۱، طی صد روز گذشته طرح خدمات مشاوره آموزشی با موضوع «توانمندسازی و بهبود قابلیت اشتغال و انعطاف‌پذیری جوانان و زنان از طریق توسعه موارد آموزشی مهارت‌های حرفه‌ای و زندگی از جمله آموزش در مناطق تعیین شده با هدف افزایش نرخ مشارکت زنان و جوانان» و «طرح خدمات مشاوره آموزشی با موضوع تدوین نقشه راه سود جمعیتی و ارائه سیاست‌ها و برنامه‌های مناسب آن برای بهره‌مندی از ظرفیت جمعیت جوانان و زنان در اقتصاد ایران و پیشنهاد آن برای لحاظ کردن در برنامه هفتم توسعه کشور» در معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال در حال انجام است.

تأمین اقلام بهداشتی

بر اساس گزارش عملکرد صد روزه معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال، راهبری و پیاده‌سازی حمایت از کسب‌وکارهای خرد و نوپا از طریق ظرفیت‌سازی تهیه و توزیع اقلام بهداشتی برای سالمندان و زنان باردار در دوره همه‌گیری یکی ا از اقدامات این معاونت بوده است.

در این زمینه، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای ارائه خدمات مدیریت بر طراحی، اجرا، نظارت و تسهیل‌گری پروژه برای اتمام فرایند تولید اقلام بهداشتی، انجام کنترل کیفی مستقل محصولات تولید شده، برنامه‌ریزی توزیع، تدوین دستورالعمل توزیع و هماهنگی با نمایندگان معرفی شده از سوی سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت در استان‌های تعیین شده و برنامه‌ریزی توزیع، توزیع اقلام بهداشتی توسط همکاران مؤسسه، بهسازی واحدهای تولیدی از طریق تأمین تجهیزات، نیازسنجی، اولویت‌بندی، خرید، نصب و راه‌اندازی تجهیزات موردنیاز واحدهای تولیدی و ... انجام شده است.

حمایت از تولید و اشتغال

برنامه حمایت از تولید و اشتغال در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال ۱۴۰۰، یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های این وزارتخانه است که این برنامه در چارچوب دستور العمل جزء ۱ تا ۹ بند «الف» تبصره (۱۸) قانون بودجه سال ۱۴۰۰ انجام شده است.

گفتنی است سهم وزارت کار از منابع بند «الف» تبصره (۱۸) قانون بودجه سال جاری شامل ۳۲ هزار میلیارد تومان از محل تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ به علاوه منابع تنفیذی بند «و» تبصره ۱۶ قانون بودجه سال ۱۳۹۸ به میزان ۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال (از محل ردیف (۲۸) جدول مصارف هدفمندی موضوع بند «الف» تبصره (۱۴) قانون بودجه به میزان ۲ میلیون و ۶۲۲ هزار ریال به حساب وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی واریز شده است.

طراحی سامانه تحلیل اطلاعات بازار کار

تحلیل اطلاعات بازار کار (LMIA)، مبنای مهمی ‌برای سیاست‌های اشتغال و بازار کار فراهم می‌کند، حتی می‌تواند در آگاهی‌بخشی به سیاستگذاران و برنامه‌ریزان برای طراحی، پیاده‌سازی، اجرا، پایش و ارزیابی سیاست‌ها نیز نقشی کلیدی داشته باشد.

گفتنی است سیاستگذاران، برنامه‌ریزان، مسئولان ارشد نظام، بنگاه‌ها، جویندگان کار و سایر ذی‌نفعان گروه‌های هدف این طرح هستند و در این راستا معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طراحی سامانه (LMIA) را در دست اجرا دارد. همچنین مقرر است در ظرف مدت سه سال و در چند مرحله، داده‌های آماری ثبتی و داده‌های آماری مبتنی بر نتایج طرح‌های آمارگیری و سرشماری در اختیار ذی‌نفعان قرار گیرد.

گزارش‌های تحلیلی و مطالعاتی

از آنجا که تدوین گزارش‌های تحلیلی و مطالعاتی در دستگاه‌های دولتی، ابزاری برای بهبود وضع موجود برای سیاستگذاران، برنامه‌ریزان، مسئولان ارشد نظام و گروه هدف تهیه و تدوین گزارش‌های تحلیلی و مطالعاتی بازار کار است، ارائه پیشنهادات و توصیه‌های سیاستی مناسب در سطح کلان (در زمینه اشتغال، منابع انسانی، برنامه‌های آموزشی، قوانین و مقررات ناظر بر بازار کار و تأمین‌اجتماعی و...) از دستاوردهای مورد انتظار در تهیه این گزارش‌های تحلیلی است.

حمایت از کسب‌وکارها و شاغلان آسیب‌دیده از کرونا

با شیوع بیماری کرونا بسیاری از کسب‌وکارهای اقتصادی با تعطیلی و رکود روبه‌رو شد. یکی از مهمترین اقدامات حمایتی دولت برای حمایت از بنگاه‌های آسیب‌دیده، اعطای تسهیلات بانکی ارزانقیمت و با تنظیم فرایند راحت اعطای تسهیلات برای رسته‌های منتخب و آسیب‌دیده از کرونا بود که گروه هدف آن صاحبان واحدهای کسب‌وکارها و شاغلان (بخش رسمی ‌و غیررسمی) ۱۴ رسته و ۸۵۰ زیر رسته به شدت آسیب‌دیده از کرونا هستند.

در این زمینه، شناسایی رسته فعالیت‌های اقتصادی آسیب‌دیده در تعامل با دستگاه‌های اجرایی، تهیه و تدوین برنامه بسته حمایت از کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از شیوع ویروس کرونا، تهیه دستورالعمل برای کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از کرونا (بدون کد بیمه کارگاهی و شاغلان بیمه نشده) و تصویب آن در ستاد کرونا و ابلاغ به استان‌ها و دستگاه‌های اجرایی، طراحی و ثبت اطلاعات متقاضیان دریافت تسهیلات در سامانه مرتبط با موضوع تسهیلات کرونا و موارد دیگر در معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کارو رفاه اجتماعی انجام شده است.