سه گام مهم و کلیدی برای افزایش بهره‌وری در اقتصاد ایران

بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف از اساسی‌ترین اصول مدیریت منابع در دنیای امروز به شمار می‌روند. با افزایش جمعیت و رشد نیازهای جامعه، استفاده هوشمندانه و کارآمد از منابع محدود موجود بیش از پیش اهمیت یافته است. بهره‌وری بالا نه‌تنها به کاهش هزینه‌ها و افزایش سودآوری منجر می‌شود، بلکه تأثیرات مثبتی بر محیط‌زیست و حفظ منابع طبیعی برای نسل‌های آینده دارد. بهینه‌سازی مصرف نیز به معنای کاهش هدررفت انرژی و مواد است که می‌تواند به‌طور مستقیم به کاهش آلودگی و حفظ سلامت اکوسیستم‌ها کمک کند. با توجه به چنین اهمیتی روز یکم خردادماه به عنوان «روز بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف» در تقویم رسمی کشور نام‌گذاری شده است.

به گزارش آتیه‌آنلاین، بهینه‌سازی مصرف یا مصرف بهینه به مدیریت استفاده از منابع طبیعی مانند زمین، آب، خاک، گیاهان و حیوانات و منابعی مانند هزینه، تولید و زمان اشاره می‌کند. به گونه‌ای که بر کیفیت زندگی نسل حاضر و آینده تأثیرگذار باشد. همچنین بهینه‌سازی به مدیریت روش‌هایی که مردم و منابع طبیعی با هم در تعامل هستند، می‌پردازد که مربوط به برنامه‌ریزی در استفاده از زمین، مدیریت آب، حفاظت از تنوع زیستی و پایداری آینده در صنایع کشاورزی، معدن، گردشگری، شیلات و جنگلداری است. این امور به مردم کمک می‌کند بدانند در حفظ منابع و بهره‌وری نقش مهمی داشته و می‌بایست مسئولانه عمل کنند.
با توجه به چنین امری و از آنجایی که تغییرات سریع‌تر از آن است که انسان حتی آن‌ها را ببیند، بسیاری از نگرانی‌ها و استرس‌ها از نابرابری‌های جهانی، تغییرات آب‌وهوایی، نابودی تنوع زیستی، معضلات شهرنشینی و بحران‌های اقتصادی در جهان نشأت می‌گیرد که نیازمند توجه و اقدامات فوری است. پس همه باید فعالانه خود را بخشی از این تغییرات جهانی دانسته و برای ایجاد جهانی سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تر همکاری کنند. به همین دلیل هم لازم است تا در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی آموزش‌ها و مهارت‌های لازم داده شود. همین‌طور با ایجاد تحول اجتماعی، اقتصاد پررونق، فرهنگ استفاده و بهره‌وری از انرژی، مواد و منابع، تولید و توزیع ثروت بیشتر و بازسازی انرژی و منابع اجتماعی در مقیاس محلی و منطقه‌ای آموزش داده شود.

راهکارهای رشد بهره‌وری
رشد بهره‌وری به معنای ارزش افزوده در تولید و درآمد توزیع‌شده بیشتر است. از این‌رو رشد بهره‌وری یک منبع حیاتی به رشد استانداردهای زندگی انسان‌ها منجر می‌شود و مزایای رشد بهره‌وری در سطح شرکت‌ها و صنعت تعیین می‌شود. نمونه آن شامل ایجاد شرایط کار بهتر و حقوق بیشتر برای کارمندان، افزایش سود سهام‌داران، قیمت پایین‌تر محصولات برای مشتریان، حفاظت از محیط‌زیست و پرداخت درست مالیات است. بهبود فرایندهای تولیدی، ارتقای سیستم‌های مدیریتی، مقدمات کار، فنون ساخت و تغییر ساختار بازار و تولید انبوه سبب رشد بهره‌وری می‌شوند. سرمایه‌گذاری، نوآوری، مهارت، مشارکت و رقابت از عوامل مهم در ایجاد این رشد هستند.
بهره‌وری در واقع بیشترین استفاده از کمترین امکانات و منابع در راه رسیدن به رشد و شکوفایی همه‌جانبه زندگی انسان تلقی می‌شود. اگر می‌خواهیم در دنیای پر رقابت امروزی، رونق اقتصادی، اجتماعی و زندگی بهتری داشته باشیم، لازم است به بهره‌وری بالایی برسیم.

بهره‌وری در سازمان‌ها و صنایع تولیدی
یکی از جنبه‌های مهم توسعه توجه به بهره‌وری در سازمان‌ها و صنایع تولیدی است. به گونه‌ای که توجه به تولید و بهره‌ور بودن آن می‌تواند ضمن سرعت بخشیدن به رشد و توسعه صنعتی، آن را در مسیری صحیح و اصولی هدایت کند. از این‌رو آشنایی سازمان‌ها و صنایع تولیدی با مفاهیم بهره‌وری و راهکارهای افزایش آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. با توجه به چنین امری می‌توان گفت درجه توسعه‌یافتگی صنایع به میزان قابل‌توجهی به بهره‌گیری مطلوب و بهینه از منابع و امکانات تولید بستگی دارد. پس برای رشد و توسعه صنایع می‌بایست به بهره‌وری و افزایش مستمر آن در سازمان‌ها اهمیت بیشتری داد. البته موفقیت در به نتیجه رسیدن اهداف بهره‌وری در هر جامعه‌ای، تا حدود زیادی به همکاری سازمان‌ها و صنایع تولیدی و همکاری کارکنان آن‌ها بستگی دارد؛ زیرا بخش بزرگی از امکانات، منابع، سرمایه‌ها و نیروی انسانی در اختیار آن‌هاست. در این میان، نقش مدیران بسیار حائز اهمیت می‌شود. در واقع آنان هستند که باید به آموزش هدفمند، به‌هنگام و متناسب با نیازهای شغلی و تخصصی نیروی انسانی بپردازند تا افزون بر کاهش حجم مشکلات سازمان، به بهره‌وری مطلوب برسند. نکته مهم این است که از راه آموزش می‌توان بسیاری از روش‌های کاری را در راه دستیابی به بهره‌وری اصلاح کرد.

برای افزایش بهره‌وری چه باید کرد؟
امیرحسن کاکایی، استاد دانشکده مهندسی خودروی دانشگاه علم و صنعت با اشاره به اینکه مسئله پایین بودن بهره‌وری ریشه در اقتصاد کلان دارد، گفت: «با وجود درآمدهای نفتی در نیم قرن اخیر شاهد هستیم که عملاً اقدامی برای افزایش در بهره‌وری اقتصاد و صنعت و تولید کشور انجام نشده و تا زمانی که تنها تکیه بر روی درآمدهای نفتی و یا منابع طبیعی به‌صورت کلی باشد، در کشور نمی‌توان انتظار بهره‌وری را داشت.»
او افزود: «برای محور قرار گرفتن بهره‌وری در اقتصاد کشور باید تولید ثروت ملی براساس کار و تلاش خلاقانه و تولید مولد باشد، در غیر این صورت همواره درآمدهای نفتی، ناکارآمدی‌هایی که در تمامی زمان‌ها وجود داشته را پوشش می‌دهد و خلأ بهره‌وری حس نمی‌شود. بر این مبنا، باید بازتولید ثروت در کشور نیز بر پایه بهره‌وری شکل گیرد. آن زمان است که شاهد خواهیم بود اقتصاد کشور بر پایه تولید واقعی شکل می‌گیرد و درآمدها پایدار خواهد بود و با کاهش و یا افت قیمت نفت، اقتصاد کشور دچار تکانه‌های شدید نخواهد شد.»
کاکایی توضیح داد: «در جهان نیز ابتدا به بهره‌وری توجه چندانی نمی‌شد، اما از دهه ۷۰ میلادی با پیشرفتی که آلمانی‌ها در صنایع مختلف رقم زدند، آمریکایی‌ها دریافتند که برای رقابت بر سر قیمت باید بهره‌وری و بازدهی داشته باشند. در این زمان بود که بهره‌وری برای اقتصاد جهان مهم شد. به بیان دیگر تا زمانی که رقابت وجود نداشته باشد، نمی‌توانیم انتظار بهره‌وری داشته باشیم. در حال حاضر کدام‌یک از صنایع اصلی و مادر در کشور رقابتی است که بتوان با تکیه بر آن بهره‌وری ایجاد کرد.»
این استاد دانشگاه همچنین بیان کرد: «صنعت خودرو را نگاه کنید؛ با انحصاری که وجود دارد، عملاً کیفیت پایین است و دخالت‌ها نیز باعث شده، شرکت‌ها زیان‌ده باشند. طبیعتاً در این شرایط ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم بهره‌وری در اقتصاد کشور وجود داشته باشد، چراکه پیش‌شرط وجود بهره‌وری، رقابت در صنعت و اقتصاد است. برای ایجاد فضای بهره‌ور در اقتصاد کشور باید سه عامل به‌صورت توأمان وجود داشته باشد؛ در وهله اول نیاز به انجام سرمایه‌گذاری و در اختیار داشتن فناوری است. در وهله دوم وجود منابع و نیروی انسانی کارا و متخصص از اهمیت بسزایی برخوردار است. دست آخر نیز روش‌های مؤثر و مدیریت کارآمد باید وجود داشته باشد، تا بهره‌وری به منصه ظهور برسد. می‌توان گفت جمیع این مؤلفه‌ها در کشور ما وجود ندارد.»
کاکایی ادامه داد: «مضاف بر عواملی که برشمرده شد، وجود تحریم‌ها و تشدید آن در ۱۵سال گذشته باعث شده سرمایه ثابت ایجاد نشود و به نوعی فرار سرمایه نیز در کشور رخ دهد. در چنین فضایی بهره‌ور کردن اقتصاد امری بسیار دشوار خواهد بود.»

کد خبر: 71450

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 2 + 13 =