به گزارش آتیه آنلاین، «نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در سال گذشته» به تازگی در بهار امسال منتشر شده است؛ داده‌های این گزارش نشان از کاهش شاخص‌های بیکاری در کشور دارد. در سالی که سپری شد، بیکاری نیروهای جوان و جویای کار در ابعاد مختلف و با توجه به تقسیم‌بندی متفاوت جنسیتی، سنی و تحصیلاتی کاهش یافته است.

براساس این گزارش، نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ساله و بیشتر در سال گذشته به ۸.۱ رسیده در حالی که سال قبل از آن (۱۴۰۱) این عدد ۹ درصد بود که در این بخش با کاهش تعداد بیکاران مواجه‌ایم. همچنین نرخ بیکاری در گروه سنی ۱۵ تا 24 سال حدود ۱.۵ درصد، در گروه سنی ۱۸ تا 35 سال بیش از یک درصد و در بخش فارغ‌التحصیلان آموزش عالی نیز بیش از یک درصد (دقیقاً ۱.۲ درصد) کاهش داشته است. علاوه بر این، نرخ بیکاری در ۲۵ استان طی سال ۱۴۰۲ روند کاهشی را نشان می‌دهد.

برمبنای داده‌های گزارش مذکور، در سال گذشته بیشترین اشتغال ایجاد شده در کشور مربوط به بخش خدمات است؛ در این بخش طی سال مذکور حدود ۴۷۴ هزار شغل ایجاد شده و جمعیت شاغلان بخش خدمات را به ۱۲ میلیون و ۷۰۷ هزار نفر رسانده است.

همچنین در مدت اشاره شده بخش صنعت شاهد ایجاد حدود ۲۸۸ هزار شغل بوده و در مجموع جمعیت شاغلان این حوزه به ۸ میلیون و ۲۵۱ هزار نفر رسیده است. جمعیت افراد شاغل بخش کشاورزی هم با رشد ۹ هزار نفری در سال گذشته به حدود ۳ میلیون و ۵۲۲ هزار نفر رسیده است.

ثبت کمترین نرخ بیکاری از سال 1368

خلاصه و خروجی گزارش طرح آمارگیری نیروی کار، کاهش بی‌سابقه نرخ بیکاری در کشور است؛ در این ارتباط نرخ بیکاری سال قبل به ۸.۱ درصد رسید که کمترین نرخ بیکاری از سال ۶۸ تا کنون را نشان می‌دهد. خالص اشتغال ایجادی در سال گذشته نیز ۷۷۵ هزار نفر است که بر این اساس، نرخ مشارکت اقتصادی با افزایش ۰.۴ درصدی به ۴۱.۳ درصد رسید.

به گفته «محسن باقری» نماینده کارگران در شورای عالی کار، نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان شاخص مناسبی برای ارزیابی میزان فرصت‌های شغلی تخصصی در جامعه است و کاهش این نرخ نشان می‌دهد که دانش‌آموختگان‌ دانشگاهی احتمالاً توانسته‌اند مشاغلی درخور یافته و براساس تخصص و مدرک دانشگاهی خود مشغول به کار شوند.

این فعال کارگری در گفت‌وگو با آتیه آنلاین، یکی دیگر از شاخص‌های مهم در ارزیابی بازار کار و میزان موفقیت این بازار را «نرخ اشتغال ناقص در کشور» دانست و بیان کرد: اشتغال ناقص اساساً اشتغال نیست و در وضعیت تورمی فعلی نمی‌تواند نیازهای اقتصادی خانوارها را تامین کند. در موارد بسیاری اشتغال ناقص یک نقیصه جدی برآمده از نبود فرصت‌های شغلی شایسته و تحت پوشش قانون کار است و به این ترتیب هرچه سهم اشتغال ناقص از کل اشتغال موجود در کشور کاهش یابد، بازار کار «موفق‌تر» ارزیابی می‌شود.

از قضا، نرخ اشتغال ناقص نیز در گزارش نتایج آمارگیری نیروی کار کشور در سال 1402 در مسیر سقوط و کاهش قرار گرفته است. براساس داده‌های این گزارش، سهم اشتغال ناقص در سال گذشته به ۸.۲ و تعداد آن به ۲ میلیون و ۱۰ هزار و ۵۴۷ عدد رسیده که نسبت به سال قبل از آن ۱.۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد. بر اساس داده‌های این گزارش متوسط ساعت کار شاغلان در سال ۱۴۰۲ به ۴۵.۷ ساعت رسیده که نسبت به بازه زمانی در سال گذشته با افزایش مواجه شده است. این شاخص در سال گذشته ۴۲.۹ ساعت بود.

گسترش سهم اشتغال شایسته

کاهش ۱.۳ درصدی سهم اشتغال ناقص، یک اتفاق مثبت و گویای گسترش سهم اشتغال شایسته در بازار کار کشور است. کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان نیز به طور مشابه، نشان از بهبود فضای اشتغال و افزایش شمار فرصت‌های شغلی شایسته دارد.

بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ساله و بیشتر فارغ‌التحصیلان آموزش عالی نشان می‌دهد در سال گذشته، ۱۱.۸ درصد از جمعیت فعال فارغ‌التحصیل آموزش عالی بیکار بوده‌اند؛ این نرخ در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیشتر بوده است. بررسی روند تغییرات این نرخ حاکی از کاهش معنادار در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل است. این در حالی است که در زمستان ۱۴۰۱ این عدد ۱۲.۸ درصد بوده و در نتیجه در طول یک‌سال، کاهش ۱.۲ درصدی در بیکاری فارغ‌التحصیلان را شاهد بودیم.

با این حال، هنوز نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تا عدد مطلوب فاصله دارد. در اردیبهشت ماه سال‌جاری، «فاطمه رستم‌پور» مدیرکل نظارت و هماهنگی طرح‌های کارآفرینی و اشتغال وزارت کار با اشاره به بالا بودن نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان زن گفت: از هر ۱۰ نفر بیکار در کشور ۴ نفر فارغ‌التحصیل دانشگاهی‌اند و عمده دانش‌آموختگان با فضای کسب و کار روز آشنایی ندارند و از فرصت دریافت مجوز یا گرفتن وام و تسهیلات ارزان قیمت استفاده نمی‌کنند.

هنوز نرخ بیکاری زنان فارغ‌التحصیل دانشگاهی بالا است و باید با ارائه فرصت‌های شغلی شایسته کاهش یابد. در فروردین امسال، «محمود کریمی بیرانوند» معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار گفت: نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان با وجود روند کاهشی در چند فصل اخیر همچنان مطلوب نیست. امیدواریم که فاصله این نرخ از نرخ بیکاری کل را در سال‌جاری به کمتر از ۲درصد برسانیم.

به این ترتیب، در حالی که نرخ کلی بیکاری در کشور حدود ۸ درصد است، کمال مطلوب، نیل به نرخ بیکاری نهایتاً ۱۰ درصدی برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است و سوال اینجا است که آیا با بهبود شاخص‌های بازار کسب و کار و پیشبرد سیاست‌های اشتغال‌زایی، این هدف غایی تا پایان سال جاری محقق خواهد شد؟