در مدت دو سالی که از عمر دولت سیزدهم سپری میشود، نرخ بیکاری در روستاها ۱.۷ درصد کاهش یافته، ۴۰ درصد از خدمات اشتغالزایی دستگاههای اجرایی به سمت روستاها سوق داده شده و سطوح درآمدی روستاییان از محل صندوق بیمه روستایی با افزایش ۷۰درصدی مواجه شده است. این گزارهها در کنار سهم ۳۷درصدی اشتغالزایی روستایی در ششماهه اول امسال را نشان میدهد که یعنی روستاها مسیر رونق اقتصادی را پیدا کردهاند.
کسبوکارهای ایجاد شده در روستاها به خاطر سرمایه کم و بازدهی بالا دارای ماندگاری بیشتر و پایداری اشتغال هستند. محصولاتی که در روستاها تولید میشود به لحاظ ارگانیک بودن مورد توجه بسیاری از مردم قرار گرفته است. نهتنها در داخل کشور بلکه بخشی از تولید روستاییها به سایر کشورهای جهان صادر میشود و بازارهای خوبی برای این کار اختصاص یافته است. قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی یکی از اسناد بالادستی در حمایت از تولید در روستاها است. بر این اساس دولت سیزدهم با ارائه سیاستهای حمایتی و تشویقی از کارآفرینان ایجاد کننده اشتغال روستایی که منجر به رونق تولیدی و صنعتی میشوند، از طریق ارائه تسهیلات ویژه حمایت میکند.
اشتغال ۲۰۰ هزار روستایی در نیمه اول ۱۴۰۲
آمارهای سامانه رصد اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشانگر رویکرد حمایتی دولت و دستگاهها در ارائه خدمات به متقاضیان ایجاد اشتغال در روستاهاست. طبق گفته محمود کریمیبیرانوند، معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ۳۷ درصد از اشتغال ایجاد شده در ششماهه اول امسال متعلق به روستاها بوده است. به عبارتی ۲۰۰ هزار روستایی در این مدت شاغل شدهاند.
۹۰۰ طرح نیمهتعطیل و راکد در روستاها نیز با همت دولت سیزدهم به چرخه تولید بازگشته و حدود ۶۷۰ هزار اشتغال را رقم زده است. ضمن اینکه دو هزار طرح روستایی امسال به ارزش ۱۰ هزار میلیارد تومان در سراسر روستاهای کشور به بهرهبرداری میرسد که اشتغال قابلتوجهی را رقم خواهد زد.
روند افزایشی سهم روستاها در اقتصاد
بر اساس آخرین آمار از مجموع خدمات اشتغال کشور ۴۰ درصد به روستاها اختصاص دارد که توسط نهادهای مختلفی از جمله معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور، وزارتخانههای کار و جهاد کشاورزی، سازمان جهاد سازندگی، بنیاد مستضعفان و برکت، کمیته امداد امام خمینی (ره)، صندوق کارآفرینی امید و سایر نهادها صورت میگیرد. کریمیبیرانوند پیش از این با بیان اینکه در سال ۱۴۰۱ بیش از ۴۰ درصد از اشتغال ایجاد شده در سامانه رصد اشتغال برای روستاها بوده، گفت: «از یک میلیون اشتغال ایجادی، ۴۳۰ هزار فرصت شغلی به روستاها اختصاص دارد.» او ادامه داد: «امسال نیز در سامانه رصد اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۵۹۰ هزار فرصت شغلی جدید توسط دستگاهها به ثبت رسیده که از این تعداد ۲۰۰ هزار کد ملی که خدمات اشتغال دریافت کردهاند در حوزه روستاها بوده که ۳۷ درصد را شامل میشود.» معاون وزیر کار با تأکید بر اینکه بسترسازی ایجاد اشتغال در روستاها یکی از سیاستهای دولت سیزدهم است، گفت: «این آمارها نشاندهنده عزم و توجه دولت به حوزه روستاست. اختصاص منابع به روستاها تحت قانون اشتغال پایدار روستایی است. در این دولت بیش از ۳ هزار میلیارد تومان از منابع به طرحهای اشتغالزایی اختصاص پیدا کرده است.» او با اشاره به اینکه در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ اشتغال پایدار روستایی توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی پیگیری میشود، گفت: «در چند هفته آینده ۱۳ هزار میلیارد تومان تسهیلات ویژه به روستا تخصیص پیدا میکند که این رقم کمک قابلتوجهی به اقتصاد روستا خواهد کرد.»
امسال نیز تعهد دولت در حوزه اشتغال با اختصاص تسهیلات از منابع مختلف بهویژه تبصره (۱۸)، قانون اشتغال پایدار روستایی و تسهیلات تکلیفی و تلفیقی هدفگذاری شده است. امروزه روستاها به عنوان پیشرانهای توسعه کسبوکارهای کوچک و متوسط شناخته میشوند و در صورتی که رفع موانع و بحرانهای زیستمحیطی و تأمین آب در ایجاد فرصتهای شغلی در روستاها مورد اهتمام قرار گیرد، در آینده شاهد نقش اقتصاد روستاها در بهبود اقتصاد کشور خواهیم بود.
رشد ۷۰ درصدی سطوح درآمد روستایی
صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر یکی از صندوقهای زیرمجموعه وزارت کار است که با برنامههای راهبردی و اقتصادی در دولت سیزدهم سطوح درآمدی این صندوق از ۹۰ هزار میلیارد تومان به ۱۶۰ هزار میلیارد تومان رسیده و رشد ۷۰درصدی را رقم زده است.
بنا به آخرین دادههای این صندوق، از زمان استقرار دولت سیزدهم بیش از ۶۱۰ هزار نفر بیمهشده جدید جذب این صندوق شدهاند که این آمار در طول عمر صندوق بیسابقه بوده است. بیتالله برقراری، مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر با عنوان اینکه جمعیت هدف صندوق یکسوم جمعیت کشور است، گفت: «از حدود ۳۰ میلیون نفر جمعیت عدد خالصی که به دست آمده بین ۹ تا ۱۰ میلیون نفر است که باید زیر چتر بیمهای قرار گیرند. این در حالی است که در گذشته اقدام مناسبی برای عضویت روستاییان و عشایر در صندوق صورت نگرفته بود.»
او اضافه کرد: «روستاییان امنیت غذایی کشورمان را تأمین میکنند، از اینرو باید مورد توجه قرار گیرند و چتر بیمهای بهصورت متوازن برای آنها فراهم شود.»
شرایط شاغلان روستایی برای پوشش بیمهای
مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، با تأکید بر اینکه این صندوق در هشت سطح درآمدی بیمهشدگان را جذب میکند، گفت: «محاسبات دقیق بیمهای و ضریب پشتیبانی با در نظر گرفتن شاخصهای تأثیرگذار برای بیمهشدگان لحاظ شده است. شاغلان در شهرهای زیر ۲۵۰ هزار نفر، روستاییان و عشایر میتوانند عضو این صندوق شوند و متناسب با سطح درآمدی از ۵۰ تا ۱۵۰ هزار تومان در ماه حقبیمه پرداخت کنند.» او با تأکید بر اینکه سطوح درآمدی صندوق در سالهای ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب بهطور میانگین ۵۷ و۶۰ درصد افزایش یافت، گفت: «سطوح درآمدی غیر از مستمریبگیران است، سطوح درآمدی عددی است که بر اساس درآمدها مشخص میشود و هر بیمهشدهای پنج درصد حقبیمه میدهد.»
برقراری اضافه کرد: «همچنین نرخ تمدید بیمهپردازان در سال گذشته به ۸۳ درصد رسید و این وضعیت را امسال نیز دنبال میکنیم.» آنچه مشخص است، رونق اقتصادی روستاها مسیر خود را بازیافته و آنچه میتواند این مسیر را هموار سازد، ارائه برنامههای مدون در این راستاست. با توجه به دادههای مربوط به اشتغالزایی در روستا، افزایش تهسیلات این حوزه و رشد بیمهشدگان روستایی و شاغل در بخشهای مختلف کشاورزی و دامداری به نظر میرسد اشتغالزایی روستایی با رونق اقتصاد روستاها در حال اوجگیری است.
نظر شما