این مزیتهای روانشناختی را میتوان با مفهوم زیستگرایی مرتبط دانست که میتواند براساس نظریههای اثرات ترمیمی (یعنی بازیابی تواناییهای روانشناختی، اجتماعی و فیزیکی) توضیح داده شوند.
به طور خاص، محققان دریافتند افرادی که اطراف خود را با زندگی گیاهی و سایر اشکال زیبایی طبیعی در داخل و خارج از خانه احاطه کردهاند، مزایای سلامت عاطفی و روانی را تجربه میکنند که به شکل خلاصه به چند مورد از این مزایا که براساس نتایج پژوهشی گردآوری شدهاند، اشاره میکنیم:
- کاهش علائم افسردگی: محققان مکرراً با بررسی تاثیر افزایش خلق و خوی آزمودنیها، کاهش علائم افسردگی و همچنین افزایش حافظه و کاهش علائم اضطرابی پس از پیادهروی در محیط شهری در مقایسه با اثرات مشابه پس از پیادهروی در طبیعت تفاوتهایی را گزارش کردهاند. برای مثال یک مطالعه در کُره جنوبی روی بیماران مبتلا به افسردگی متوسط تا شدید و اثرات درمان شناختی-رفتاری (CBT) انجام شده در بیمارستان معمولی را با درمانی مشابه اما بیمارستانی درختکاری و با محیطی شبیه به جنگل مقایسه کرد. علائم افسردگی به طور قابل توجهی در گروه بیماران بیمارستان درختکاری کاهش یافت و حتی در مقایسه با گروهی که معمولاً دارو مصرف میکردند، ۲۰ تا ۳۰ درصد نرخ بهبودی کامل را به همراه داشت.
- حفظ حافظه قویتر: در مقایسه با افرادی که در یک منطقۀ شهریِ پر ترافیک قدم میزدند، شرکتکنندگانی که در چندین مطالعه در یک فضای سبز یا یک محیط طبیعی مانند پارک جنگلی قدم میزدند، بهتر میتوانستند روی آزمایش حافظۀ فعال خود تمرکز کنند.
- علائم استرس کمتر پس از سانحه: ترس بخشی از پاسخ "جنگ یا گریز" بدن است که به ما کمک میکند از خطر احتمالی اجتناب کنیم یا به آن پاسخ دهیم. بنابراین PTSD اختلال استرس پس از سانحه تعریف میشود که برخی بعد از یک رویداد تکاندهنده، ترسناک یا خطرناک تجربه میکنند و باعث احساس ترس در حین و پس از یک موقعیت آسیبزا طبیعی میشود. مطالعات بر روی جانبازان و قربانیان بلایای طبیعی که در درمانهای باغبانی یا برنامههای توانبخشی مبتنی بر طبیعت شرکت کردهاند، درمقایسه با گروهی که فقط درمان معمول برایشان انجام شده بود، بهتر میتوانستند علائم PTSD را کنترل کنند و حالات ذهنی مثبتتری ایجاد کنند.
- افزایش امواج آلفا و فعالیت عصبی پاراسمپاتیک: در پژوهشی که در دانشگاه تونگجیِ شانگهای انجام گرفت، پژوهشگران دریافتند که مشاهدۀ گلهای رنگی مانند گلهای آبی، بنفش، قرمز و زرد منجر به افزایش قابلتوجهی در امواج نسبی آلفا در لوبهای پیشپیشانی و پسسری و افزایش قابل توجهی در فعالیت عصبی پاراسمپاتیک میشود که به معنای احساس آرامش، نشاط و راحتیِ بیشتر است، همچنین بهبود چشمگیری در حالت خلق و خو مشاهده شد.
- بهبود علائم اختلالات کمبود توجه (ADD/ADHD): ADD اصطلاحی است که معمولاً برای توصیف علائم بیتوجهی، حواسپرتی و حافظه کاری ضعیف استفاده میشود. ADHD اصطلاحی است که برای توصیف علائم بیشفعالی و تکانشگری استفاده میشود، در تشخیص پزشکی هر دو در اختلال کمبود توجه بیش فعالی گنجانده شدهاند. در یک مطالعه، کودکان مدرسهای که مبتلا به ADHD تشخیص داده شده بودند، پس از پیادهروی در پارک، بهتر از همسالان خود که برای پیادهروی در محلهای در مرکز شهر رفته بودند، تمرکز داشتند. مطالعات مشابه نشان داد که حتی استراحتهای کوتاه در طبیعت نیز ترمیمکنندهاند و میتوانند دامنه توجه، حافظه فعال و عملکرد شناختی را در کودکان مبتلا به ADD/ADHD بهبود بخشند.
- بهرهوری بالاتر و بهبود تمرکز در مدارس و محل کار: دانشآموزان و کارمندانی که در داخل خانه یا محل کار، از پنجرههایشان چشماندازی از طبیعت داشتند، نه تنها کارآمدتر بودند، بلکه هوشیارتر، حواسجمعتر، آرامتر بودند و خلقوخوی بهتر و علائم فیزیکی آلرژی کمتری داشتند.
- عزتنفس بالاتر: محققان چندین مطالعه دریافتند که عزتنفس و خلق و خوی مردان و زنان پس از ورزش در محیطهای طبیعی و بهویژه در حضور آب، نشاندهنده بهبود است.
- کاهش پریشانیِ روانیِ کمتر: در پژوهشی که در دانشگاه اکستر بریتانیا بر روی بیش از ۱۰هزار نفر برای کشف رابطه بین فضای سبز شهری و بهزیستی و همچنین بین فضای سبز شهری و پریشانی روانی انجام گرفت، محققان دریافتند که به طور متوسط، افراد هنگام زندگی در مناطق شهری با فضای سبز بیشتر، هم پریشانی روانی کمتر و هم آسودگی بیشتری دارند.
در مجموع و با توجه به تحقیقات انجام شده اگرچه تأثیرات وجود فضای سبز و گل و گیاه در سطح فردی اندک بود، اما منافع تجمعی بالقوه در سطح جامعه، اهمیت سیاستهای حفاظت و ارتقای فضاهای سبز شهری را برای زندگیِ بهتر، برجسته میکند. در نهایت نیز به لحاظ آموزش مسئولیتپذیری به کودکان و حتی بزرگسالان، دیدن زیبایی و اثرات مثبت هرچند اندک توصیه میشود افراد در کنار روان درمانی که شامل جلسات مشاوره و در موارد لازم دارو درمانی است به نگهداری گل و گیاه در خانه و محیط کار توجه نیز توجه داشته باشند تا از فواید آن بهرهمند شوند.
نظر شما