از دیر باز کارمندی یکی از مشاغل محبوب و کم دردسر به شمار می‌رفته، چون معمولا تحرک زیادی ندارد، صبح که به محل کار می‌رویم نهایت چند بار و برای برآوردن نیازهای اولیه مثل خوردن، قضای حاجت، رفتن به اتاق مدیر و همکاران یا گپ و گفت روزانه از پشت میز بلند می‌شویم. احتمالا بیمه و مزایا دارد و در اصطلاح عامیانه به این مشاغل پشت میزی یا مشاغل نشسته گفته می‌شود. اما در تعریف دقیق‌تر شغلی جزو مشاغل پشت میزی دسته‌بندی می‌شود که؛ در آن فرد بیش از ۴/۵ کیلوگرم بار بلند نمی‌کند و اغلب وظایف خود را در وضعیت نشسته انجام می‌دهد (به طور میانگین ۸ ساعت در روز)، بنابراین فرد در این مشاغل انرژی اندکی مصرف می‌کند.
براساس برآورد سازمان بهداشت جهانی(WHO) تقریباً ۲ میلیون مرگ در سال به کم‌تحرکی نسبت داده می‌شود، از این رو این سازمان وابسته به سازمان ملل هشداری در مورد خطر کم‌تحرکی صادر کرد. این هشدار مبنی براین است که سبک زندگی بی‌تحرک می‌تواند در میان ۱۰ علت اصلی مرگ و میر و ناتوانی در جهان باشد. بنابراین به نظر می‌رسد که کم‌تحرکی را باید جدی گرفت و اگر به سلامت خود اهمیت می‌دهیم با تغییراتی در سبک زندگی برای روتین خود فکری جدی کنیم، بهترین پیشنهاد گنجاندن ورزش روزانه در برنامه روزانه است. البته پاندمی اخیر (ویروس کرونا) و دورکاری ناشی از آن نیز به مسئله کم‌تحرکی دامن زده است، که حتی با گذر از آن هنوز اثرات و پس لرزه‌های آن در سبک زندگی افراد جامعه قابل مشاهده است. در ادامه تعدادی از ساده‌ترین عوارض کار نشسته و زندگی کم‌تحرک را می‌خوانید:
- دو برابر شدن خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، دیابت و چاقی
- فشار خون بالا
- پوکی استخوان
- اختلالات چربی
- افزایش اضطراب و افسردگی
- اختلالات اسکلتی عضلانی مانند درد گردن و کمر
- حتی خطر ابتلا به بعضی بیماری‌های بدخیم را بالا می‌برد.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، ۶۰ تا ۸۵ درصد از مردم جهان - چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه - سبک زندگی کم‌تحرکی را انتخاب کرده‌اند یا بهتر است بگوییم با توجه به شرایط مجبور به انتخاب آن شده‌اند. از این رو آمار WHO کم‌تحرکی را به یکی از جدی ترین مشکلات بهداشت عمومی در زمان حال معرفی می‌کند که به اندازه کافی به آن پرداخته نشده است.
موضوع زمانی خطرناک‌تر می‌شود که بدانیم تخمین زده می شود نزدیک به دو سوم کودکان نیز به اندازه کافی تحرک ندارند، در واقع سبک زندگی که درحال تبدیل شدن به روتین زندگی نسل‌های آینده است پیامدهای جدی برای سلامت آنها و به طور دقیق‌نر زنگ خطری برای سلامت جوامع آینده دارد.
کم تحرکی باعث افزایش بروز کدامیک از انواع بدخیمی‌ها می‌شود؟
از یک طرف، شواهد قوی وجود دارد که نشان می‌دهد فعالیت بدنی خطر ابتلا به سرطان‌های مثانه، پستان ، کولون(روده بزرگ)، آندومتر رحم، آدنوکارسینوم مری و معده را کاهش می‌دهد، پس انتظار می‌رود در مشاغل نشسته (کم‌تحرک) میزان بدخیمی‌های ذکر شده افزایش یابد.
از طرف دیگر، این سبک زندگی سبب چاقی می‌شود که خود چاقی یک عامل خطر ثابت برای ۱۳ سرطان مختلف است، این سرطان‌ها شامل: آندومتر رحم، پستان، کولورکتال (روده بزرگ)، مری، کلیه، مننژیوم (نوعی تومور مغزی)، پانکراس (لوزالمعده)، معده، کبد، مولتیپل میلوما(نوعی سرطان خون)، تخمدان، کیسه صفرا و تیروئید هستند.
مرگ زودرس دیگر پیامدهای سبک زندگی کم تحرک
براساس بررسی‌های WHO در سال ۲۰۱۳ تخمین زده شده است که سالانه ۳.۲ میلیون نفر در سراسر جهان به دلیل سبک زندگی بی‌تحرک جان خود را از دست می‌دهند. مطالعات نشان داده است افرادی که تقریباً تمام زمان کار خود را در حالت نشسته می‌گذرانند، ۱/۴ برابر بیشتر از همتایان خود که زمان کمتری در محل کار می‌نشینند، در معرض مرگ زودرس قرار می گیرند. به تعبیر دیگر افرادی که مشاغل پشت میزی و کم‌تحرک دارد پس از ۱۲ سال در معرض مرگ زودرس قرار می‌گیرند.
اما راهکار چیست؟
احتمالا باید بدایند اینکه نیم ساعت در روز ورزش یا پیاده‌روی داشته باشیم ولی ۲۳ ساعت دیگر در وضعیت بی‌تحرک باشید، برای زندگی سالم کافی نیست. بنابراین پیشنهاد می‌شود بعد از هر نیم ساعت وضعیت نشسته از جای خود برخیزیم و حرکتی به بدن خود دهیم. البته این پیشنهاد صرفا برای کارمندان نیست و شامل افرادی دیگری هم می‌شود، مثلا افرادی که وقت زیادی را صرف صحبت با تلفن یا تماشای تلویزیون می‌کنند. از این رو پیشنهاد می‌شود هنگام چنین کارهایی نیز گاهی، از جای خود بلند شوی، بایستیم و کمی تحرک داشته باشیم.
در نهایت به خاطر داشته باشید اگر پشت میز کار می‌کنیم، در صورت امکان هر از گاهی میزتان بلند شویم و کار را ایستاده انجام دهیم، حتی برای جلسات به جای نشستن در اتاق کنفرانس با همکاران خود قدم بزنیم.
منابع:
سازمان بهداشت جهانی(WHO)
سایت مایوکلینیک
نظر شما