به گزارش آتیه‌آنلاین، نظم حاکم بر این درمانگاه در وهله نخست، نظرها را جلب می‌کند؛ صحنه‌ای که متفاوت از آنچه که سال‌ها قبل برای تهیه گزارش به این درمانگاه آمده بودم، مواجه شدم. اکنون دیگر از تجمع مردم در سالن‌های پذیرش و پشت درهای درمانگاه‌ها در ساعات اولیه صبح و حتی قبل از طلوع خورشید که برای دریافت نوبت اول وقت تشکیل می‌شد، خبری نیست و مردم می‌توانند از طریق نوبت‌دهی تلفنی، اینترنتی و گوشی‌های موبایل نوبت‌های ویزیت خود را دریافت کنند و به موقع حضور یابند.
درمانگاه آزادی در مساحتی به وسعت حدود ۳ هزار متر مربع و با زیربنای هزار و ۲۷۴ متر در دو طبقه همکف و اول و دو طبقه زیرین شامل پارکینگ و خدمات رادیولوژی بنا نهاده شده و بیماران از خدمات پزشکان عمومی، متخصص، دندانپزشکی، داروخانه، آزمایشگاه، رادیولوژی، سونوگرافی و... بهره‌مند می‌شوند.
چالش احراز هویت در واحد پذیرش
پذیرش درمانگاه از طریق سه باجه نوبت‌دهی می‌کند و سه نیروی انسانی در این واحد مشغول به فعالیت هستند. اخذ نوبت از پزشکان متخصص به صورت غیرحضوری است اما برای ویزیت پزشکان عمومی، بیماران پس از مراجعه، نوبت دریافت می‌کنند.
به گفته مسئول پذیرش حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد نوبت‌دهی برای ویزیت متخصصان غیرحضوری انجام می‌شود و تنها نوبت‌دهی پزشکان عمومی به صورت حضوری است.
زهرا شمس‌آباد یکی از مهمترین مسائل این واحد را مربوط به احراز هویت مراجعه‌کننده‌ها بیان می‌کند و ادامه می‌دهد: «پس از حذف دفترچه درمان، روال کار بر این قرار شد تا بیماران از طریق ارائه یک کارت شناسایی معتبر مانند کارت ملی و شناسنامه یا دفترچه‌های درمان، پذیرش شوند؛ اما متأسفانه برخی از بیماران تصور می‌کنند می‌توانند تنها با اعلام کدملی نوبت دریافت کنند. این درحالی است که لازم است تا چهره بیمار با مدارک او تطبیق داده شود. از طرفی برخی والدین فرزندان خود را بدون کارت شناسایی به درمانگاه می‌آورند و هرچند شناسنامه کودکان فاقد عکس است، اما از طریق نام والدین آنها را احراز هویت می‌کنیم و این عدم آگاهی مراجعه‌کننده‌ها منجر به نارضایتی می‌شود.»
دسترسی به دارو قطع نشود
در سالن انتظار بیماری منتظر رسیدن نوبت خود نشسته است. سر صحبت را با او باز می‌کنم. معلوم می‌شود برای مشکل دیابت خود مراجعه کرده و حدود یکی دو سال است که از خدمات این مرکز استفاده می‌کند. خود را زهرا صفرزاده معرفی می‌کند که ساکن منطقه سازمان برنامه است. ۴۹ ساله و دو فرزند دارد و فرزندان خود را نیز برای خدمات دندانپزشکی به این درمانگاه می‌آورد. نحوه دریافت نوبت و میزان رضایت او را از خدمات مرکز جویا می‌شویم: «این درمانگاه خدمات خوبی دارد و از پزشک معالجم بسیار راضی هستم. رفتار کارکنان نیز خوب است. برای گرفتن وقت برای ویزیت پزشکان عمومی معمولاً حضوری می‌آیم اما نوبت برای متخصصان و دندانپزشکان را تلفنی می‌گیرم و خدارا شکر تاکنون مشکلی برای دریافت نوبت پیش نیامده است.» درباره دسترسی به داروهای مورد نیازش می‌پرسیم، پاسخ می‌دهد: «تاکنون داروهای خود را به راحتی دریافت کرده‌ام و به جز یک مورد که متفورمین وجود نداشت، در باقی موارد داروهای خود را گرفته‌ام و انتظار دارم دسترسی به دارو قطع نشود.»
معطلی برای دریافت دارو
در گوشه دیگر آقایی به همراه فرزندش نشسته است. از گفت‌وگو با ما استقبال می‌کند و درد دلش باز می‌شود: «برای انجام آزمایش فرزندم آمده‌ام اما دکتر به جای درج آزمایش در نسخه فرزندم در نسخه من نوشته بود و آزمایشگاه نیز قبول نمی‌کرد؛ در نتیجه مجبور به ویزیت مجدد و صدور نسخه جدید شدیم.» او که ۵۲ ساله و دارای یک فرزند است، ادامه می‌دهد: «دریافت دارو از داروخانه نیز معطلی زیاد دارد. نام‌ها را از آخر می‌خوانند و نوبت رعایت نمی‌شود.»
کارت شناسایی؛ شرط اول پذیرش
پزشکان متخصص در طبقه اول حضور دارند و بیماران زیادی در انتظار رسیدن نوبت‌های خود به سر می‌برند. خانمی همراه با فرزندش در جمع بیماران قرار دارد. کنارش جای می‌گیرم. بار نخست است که به این مرکز می‌آید و منتظر نوبت ویزیت متخصص اعصاب و روان برای خود و فرزندش است. نظرش را جویا می‌شوم: «این درمانگاه بسیار مرتب و منظم است و شلوغی باقی مراکزی را که مراجعه کردم، ندارد اما برای اخذ نوبت از پذیرش برای فرزندم به مشکل برخوردم؛ زیرا شناسنامه او را همراه نداشتم.» خود را هنگامه عباس‌زاده معرفی می‌کند که ۴۲ ساله و دارای یک فرزند است و از شهریار به این درمانگاه آمده است. ادامه می‌دهد: «دیگر مراکز تنها به کد ملی اکتفا می‌کنند اما در این مرکز کارت شناسایی می‌خواهند که من اطلاع نداشتم. با مدیریت صحبت کردم و شرایط را توضیح دادم و توانستم نوبت بگیرم. به پذیرش گفتم، شناسنامه فرزندم عکس ندارد که بخواهند احراز هویت کنند اما گفتند با با مشخصات والدین تطبیق می‌دهند.»
آزمایشگاه درمانگاه، ریفرال است
آزمایشگاه تشخیص طبی این درمانگاه به عنوان آزمایشگاه مرجع فعالیت می‌کند؛ به این نحو که علاوه بر خدمات آزمایشگاه بیماران این مرکز، نمونه‌های آزمایش سایر مراکز درمانی برای تشخیص به این واحد ارجاع داده می‌شود و پنج نیروی انسانی در شیفت صبح مشغول به فعالیت هستند.
سوپروایزر آزمایشگاه، خدمات این واحد را شامل هورمون‌شناسی، بیوشیمی، میکروب‌شناسی، انگل‌شناسی، هماتولوژی و سرولوژی بیان می‌کند که به طور متوسط روزانه حدود ۱۲۰ مورد آزمایش انجام می‌شود و تجهیزات و دستگاه‌های مناسبی نیز در این واحد وجود دارد.
زهرا حکیمی، یکی از مهمترین مسائل این واحد را نبود مسئول فنی عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «این واحد مسئول فنی ندارد که مسأله‌ای فراگیر در کشور است. در حال حاضر تعداد نیروهای فعال در آزمایشگاه کافی است اما برخی از روزها حجم کار سنگین است؛ به‌ویژه اگر با کندی اینترنت مواجه شویم، روند کار سخت‌تر می‌شود. در مواقعی نسخه بیماران که آنلاین ارسال شده، قابل مشاهده نیست و سبب معطلی می‌شود. کندی سیستم (HIS) نیز وجود دارد.»
خرید دارو با یک صلوات!
برای ادامه گزارش می‌خواهم با یکی از پزشکان عمومی صحبت کنم؛ اما اصرار بر هماهنگی با حراست دارد. با وجود اینکه این هماهنگی قبلاً انجام شده، اما کار به مراجعه به دفتر حراست می‌کشد و هماهنگی‌های مجددی که باید انجام دهیم. در این حین ناگاه جوانی در آستانه اتاق حراست ظاهر می‌شود و کیسه نایلونی محتوی سرم در دست دارد. او کیسه را بالا می‌برد و از مسئول حراست می‌پرسد آیا خرید از داروخانه رایگان است و نباید پولی پرداخت کنیم؟ مسئول حراست مکثی می‌کند و با لبخند می‌گوید، تنها یک صلوات خرج دارد. جوان با صدای بلند صلوات می‌فرستد و می‌رود.
انتظار بیش از حد برخی بیماران
پس از معطلی در حراست، وارد مطب پزشک عمومی و مسئول فنی درمانگاه می‌شویم. دکتر هرمز بیگدلی دارای ۲۵ سال سابقه فعالیت است و از سال ۸۸ در این درمانگاه خدمت‌رسانی می‌کند. تعداد پزشکان عمومی شاغل در این درمانگاه را همراه با رییس درمانگاه پنج نفر اعلام می‌کند که در دو شیفت صبح و عصر فعالیت می‌کنند. در شیفت صبح هر پنج پزشک حضور دارند. عصرها نیز یک پزشک اورژانس مستقر است.
وی روزانه بین ۵۰ تا ۷۰ بیمار را ویزیت می‌کند. او این میزان ویزیت را هرچند سخت اما در توان پزشکان توصیف می‌کند و توقع زیاد بیماران را به عنوان مهمترین مسأله می‌داند: «بیماران انتظار دارند هر دارو یا آزمایشی برای‌شان نوشته شود اما این تجویزها باید منطقی انجام شود و تکرار خدمات آزمایش برای بیمارانی ضروری است که سابقه بیماری‌های مزمن داشته باشند و چون خدمات تأمین‌اجتماعی رایگان است، برخی بیماران انتظار دریافت خدمات غیرضروری دارند.»
بیگدلی در خصوص کمبودهای دارویی می‌افزاید: «خوشبختانه در این مرکز بسیاری از اقلام دارویی برای بیماران قلبی، دیابتی، فشارخون و... موجود بوده و مشکل چندانی در زمینه کمبود دارویی ایجاد نشده است.»
کم و کسری‌ها برطرف می‌شود
سرپرست درمانگاه تأمین‌اجتماعی آزادی با سابقه ۲۵ سال خدمت به مدت دو هفته است که سکان هدایت این مجموعه را در دست گرفته؛ تازه‌نفس است و خوش‌فکر و طرح‌ها و برنامه‌های متنوعی را برای ارتقاء درمانگاه در سر دارد.
دکتر کامران رزاقی اعلام می‌کند: «اصلاح فرایندهایی را پیش‌رو داریم. سعی می‌کنیم خدمات درمانگاه را بر اساس ظرفیت‌های موجود ارتقا دهیم و کم‌وکسری‌ها را برطرف کنیم.»
وی با اشاره به فعالیت درمانگاه ادامه می‌دهد: «این مرکز در سال ۱۳۹۲ به همت مدیرعامل وقت (مرحوم دکتر نوربخش) در یک ساختمان دوقلو که یک بال آن شعبه ۱۷ تأمین‌اجتماعی و بال دیگر درمانگاه است، آغاز به‌کار کرد.
سرپرست درمانگاه آزادی در خصوص خدمات پزشکی درمانگاه می‌افزاید: «در حال حاضر چهار پزشک عمومی، سه دندانپزشک و پزشکان متخصص ارولوژی، زنان و زایمان، چشم، پوست، اطفال، داخلی و اعصاب و روان با این مرکز همکاری دارند.»
افزایش نوبت‌دهی غیرحضوری
رزاقی نوبت‌دهی غیرحضوری را بهترین شیوه می‌داند و می‌گوید: «سعی می‌کنیم نوبت‌دهی به سمت غیرحضوری سوق یابد و درحال حاضر حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد نوبت‌های متخصصان غیرحضوری است و ۲۰ تا ۳۰ درصد هم به دلیل عدم امکانات بیمه‌شدگان یا عدم اطلاع آنها به صورت حضوری ارائه می‌شود و هدف این است که نوبت‌دهی غیرحضوری به صددرصد برسد.»
طرح تجمیع آزمایشگاه
وی با اشاره به واحد آزمایشگاه درمانگاه که به عنوان مرکز ارجاع (ریفرال) فعالیت می‌کند. این برنامه را در قالب طرح «تجمیع آزمایشگاه» که در اداره کل درمان استان تهران به اجرا درآمده است، عنوان می‌کند و در شرح آن می‌گوید: «بر اساس انجام ارزیابی از عملکرد واحدهای آزمایشگاه مراکز درمانی، معلوم شد که هزینه تمام شده خدمات برخی آزمایشگاه‌ها شامل حقوق پرسنل، خرید و نگهداری تجهیزات و صرف زمان، بیش از هزینه خدمات ارائه شده و برای جلوگیری از ضرر و زیان سازمان، طرح تجمیع آزمایشگاه‌ها به اجر درآمد و ۱۶ آزمایشگاه به هشت واحد به عنوان مراکز ریفرال تقلیل یافت.»
سرپرست درمانگاه آزادی اظهار می‌کند: «با توجه به انتخاب آزمایشگاه درمانگاه آزادی به عنوان مرکز ریفرال، نمونه‌ها به آزمایشگاه این درمانگاه ارسال می‌شود که امیدواریم این طرح الگویی شود برای سایر مراکز تأمین‌اجتماعی در سطح استان.»
برنامه جذب مسئول فنی آزمایشگاه
رزاقی در خصوص نبود مسئول فنی در آزمایشگاه درمانگاه، تصریح می‌کند: «یکی از مسائلی که در حوزه درمان وجود دارد، بحث جذب نیروی دکترای علوم آزمایشگاهی یا پاتولوژیست به عنوان مسئول فنی در آزمایشگاه‌ها است و علت آن هم به عدم دریافت حق‌الزحمه مکفی برمی‌گردد. این چالش حتی در مراکز بزرگ درمانی و بیمارستان‌ها هم وجود دارد و اگر نظام پرداخت اصلاح نشود، این معضل همچنان پابرجا خواهد بود. به هر حال درصددیم تا یکی از پاتولوژیست‌های سایر مراکز را برای همکاری با این درمانگاه حتی به صورت پاره‌وقت دعوت به همکاری کنیم.»
ضرورت ارائه کارت شناسایی
رزاقی با اشاره به مسأله ارائه کارت شناسایی مراجعه‌کننده‌ها و مشکلات عدم همراه داشتن کارت یا عکس‌دار نبودن شناسنامه کودکان، ادامه می‌دهد: «طرح حذف دفترچه‌های تأمین‌اجتماعی از اقدامات بسیار مهم در سطح کشور است که کلید آن در سازمان تأمین‌اجتماعی خورد. انجام این طرح علاوه بر مزایای بی‌شمار سبب صرفه‌جویی در هزینه چاپ دفترچه‌ها به میزان سالیانه ۲۰۰ میلیارد تومان شده است. با حذف دفترچه احراز هویت مراجعه‌کننده‌ها اهمیت بسیاری پیدا کرد و این امکان برای کارکنان واحد پذیرش وجود دارد تا با درج کدملی مشخصات هویتی بیمه‌شدگان را رؤیت کنند؛ اما مهم انطباق این مشخصات با فرد مراجعه‌کننده است که با رؤیت کارت شناسایی معتبر موضوع حل می‌شود.»
وی می‌افزاید: «سختگیری که واحد پذیرش برای رؤیت کارت شناسایی دارد، برای جلوگیری از تخلفات احتمالی است؛ زیرا ممکن است مراجعه‌کننده با اعلام کد ملی دیگر بیمه‌شدگان از خدمات مراکز درمانی که رایگان است، سوءاستفاده کند. در بحث احراز هویت کودکان، با توجه به اینکه شناسنامه‌های آنان عکس‌دار نیست، با چالش مواجه هستیم. در حال حاضر هیچ راهکاری برای احراز هویت کودکان زیر پنج سال وجود ندارد و ارائه شناسنامه کمک می‌کند تا با تطبیق مشخصات آنها با والدین‌شان احراز هویت انجام شود. به هر حال اعلام کرده‌ایم که در موارد عدم همراه داشتن شناسنامه کودکان برای ارائه نوبت همکاری شود؛ زیرا معتقدیم حق با بیمه‌شدگان است.»
تعداد کافی پزشکان
سرپرست درمانگاه آزادی با بیان اینکه در حال حاضر تعداد پزشکان این درمانگاه پاسخگوی نیاز مراجعه‌کننده‌ها است، اظهار می‌کند: «با توجه به فراهم بودن اتاق عمل سرپایی در این مرکز، درصدد جذب متخصص جراح عمومی هستیم و ان‌شاءالله از ماه آینده دو روز در هفته خدمات جراحی سرپایی را ارائه می‌دهیم.»
وضعیت دسترسی به دارو
وی وضعیت دسترسی به داروهای مورد نیاز بیماران را در این مرکز مناسب می‌داند و ادامه می‌دهد: «تقریباً داروهای مورد نیاز اولیه بیماران سرپایی و نیز مزمن مهیا است؛ در مقاطعی ممکن است برخی داروها با کمبود مواجه شود مانند داروی متفورمین که در سطح کشور رخ داده بود و بیماران حدود دو سه هفته برای دسترسی به مشکل برخورده بودند. اما اکنون این دارو در بازار موجود است. درحال حاضر بحث توزیع انسولین‌های قلمی در سطح داروخانه‌های تأمین‌اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است؛ با توجه به اینکه این دارو در فارماکوپه دارویی سازمان گنجانده نشده، بیمه‌شدگان باید انسولین را خارج از مراکز ملکی تهیه کنند. البته دارو از پوشش بیمه‌ای برخوردار است؛ اما در مراکز ملکی توزیع نمی‌شود.»
مسائل پیش‌روی درمانگاه
سرپرست درمانگاه آزادی درخصوص مهمترین مسائل این مرکز می‌افزاید: «یکی از این مسائل، نبود متخصص رادیولوژی است؛ در این درمانگاه دستگاه رادیولوژی وجود دارد و اگر بتوانیم حتی یکی دو روز در هفته خدمات سونوگرافی ارائه دهیم، خدمات مرکز ارتقا می‌یابد. همچنین بحث افزایش ساعات کاری درمانگاه نیز مطرح است. با توجه به دو شیفت بودن درمانگاه در تلاشیم تا بتوانیم خدمات را تا ساعت هفت بعدازظهر ارائه دهیم.»
* با تشکر از عرفان حضرتی برای همراهی در تهیه این گزارش
نظر شما