به گزارش خبرنگار آتیه‌آنلاین، بالارفتن قیمت صیفی‌جات و برخی محصولات کشاورزی در فصل سرد سال موضوعی است که هر ساله رخ می‌دهد و تقریبا همه مردم می‌دانند که در شش ماه دوم سال برای خرید محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی، سیب زمینی و پیاز در قیاس با نیمه اول سال باید هزینه بیشتری در نظر بگیرند. با این وجود طی هفته‌های گذشته قیمت هر کیلوگرم سیب زمینی چنان افزایش داشته که انتقادات متعددی به همراه داشته است.
اکنون اگرچه ممکن است در برخی محلات قیمت این محصول به حدود ۳۰ هزار تومان هم برسد اما در اغلب موارد سیب زمینی درشت و با کیفیت قیمتی بالغ بر ۴۰ هزار تومان و تا حدود ۶۰ هزار تومان دارد، این در حالیست که در نیمه اول قیمت این محصول حدود ۲۷ تا ۳۰ هزار تومان بوده است. اما درباره چرایی این افزایش قیمت نیز اظهارات متعددی صورت گرفته و عده‌ای از احتکار سیب زمینی در انبارها می‌گویند و گروهی دیگر حجم بالای صادرات را دلیل این معضل می‌دانند. در این میان برخی نیز به وضعیت آبی کشور اشاره کرده و از کاهش سطح زیر کشت این محصول در سال جاری خبر می‌دهند و می‌گویند: نداشتن مازاد تولیدات کشاورزی نقش موثری در صرفه‌جویی در آب و خاک و هدفمند شدن تولید دارد و موجب جلوگیری از سوء استفاده میدان‌بارها و جلوگیری از ضرر و هدر رفت تولید کشاورزان می‌شود.
سود گرانی سیب زمینی در جیب چه کسانی می‌رود؟
در این میان استان همدان یکی از استان‌هایی است که بخش قابل توجهی از تولید این محصول را به خود اختصاص می‌دهد. خسرو طالبی‌رحیق، رئیس کمیسیون صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی همدان با تاکید بر اینکه این استان در سطح کشور رتبه نخست تولید، صادرات، سردخانه، نگهداری، سکو و بارانداز سیب‌زمینی را داراست، تاکید دارد: تولید سیب‌زمینی در کشور و استان همدان به اندازه کافی بوده و در تولید، سهم صادرات، صنایع و مصرف‌کننده در نظر گرفته شده است و مازاد سیب‌زمینی نداشته‌ایم.
وی با اشاره به میانگین تولید سالیانه یک میلیون تُن سیب‌زمینی در همدان، ادامه می‌دهد: این استان به عنوان قطب کشاورزی کشور، هر ساله در تابستان و پاییز حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تُن تولید دارد و در سایر استان‌ها نیز ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار تُن سیب‌زمینی تولید می‌شود. در حال حاضر اما سیب‌زمینی در درب انبارها و سردخانه یک قیمت داشته و در خرده‌فروشی‌ها با قیمت بالاتری به فروش می‌رسد.
به گفته طالبی‌رحیق، اگر کشاورز هر کیلو سیب‌زمینی را در درب سردخانه و انبار به نرخ ۲۲ هزار تومان می‌فروشد، همان سیب‌زمینی در خرده‌فروشی‌ها با قیمت هر کیلو ۵۰ هزار تومان در حال عرضه به مشتریان است.
وی همچنین به ضرر سنگین تولیدکنندگان سیب زمینی در سال‌های گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر متأسفانه خرده‌فروشان درب مغازه هر کیلو سیب‌زمینی را با قیمت ۵۰ هزار تومان عرضه می‌کنند. بارفروشان و فروشندگان میدان میوه و تره‌بار نیز به سود ۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان از فروش هر کیلو سیب‌زمینی اکتفا نمی‌کنند و خرده‌فروشی‌ها نیز به کمتر از ۱۰ هزار تومان سود از هر کیلو راضی نمی‌شوند. این در حالیست که کشاورز و تولیدکننده با وجود صرف هزینه، سرمایه و وقت در طول یکسال برای هر کیلو سیب‌زمینی تولید شده ۳۰۰۰ تومان سود خالص نمی‌برد اما یک غرفه‌دار از فروش هر کیلو سیب‌زمینی ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان سود خالص را در کسری از ثانیه می‌برد.
کسری ۷۰۰ هزار تنی تولید
اما جدا از بحث تولید و توزیع در داخل، موضوع صادرات از دیگر مواردی است که در بالا رفتن قیمت محصولات جالیزی نقشی جدی ایفا می‌کند. بنا بر آنچه از سوی فعالان این بازار اعلام شده در فصل سرما، تقاضا برای خرید صیفی‌جات از عراق و کشورهای حوزه خلیج فارس افزایش می‌یابد و این موضوع باعث افزایش صادرات این محصولات و کاهش عرضه آنها در بازار داخلی می‌شود. در سال ۱۴۰۱، وزارت جهاد کشاورزی برای متعادل کردن بازار داخلی، با ارسال نامه‌ای صادرات محصولات سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، پیاز و بادمجان را ممنوع اعلام کرد؛ اما با شکایت تجار به دیوان عدالت اداری، این اقدام وزارت جهاد کشاورزی باطل شد.
حال نیز غلامرضا نوری قزلجه- وزیر جهاد کشاورزی –با اشاره به این موضوع می‌گوید: «ما طبق قانون نمی‌توانیم صادرات را متوقف کنیم، قانون ما را منع کرده که به دلیل تنظیم بازار صادرات را متوقف کنیم، این موارد باید یک سال گذشته برنامه‌ریزی می‌شد، اما برای سال بعد برنامه‌ریزی شده که مشکلات این چنینی نخواهیم داشت.»
البته این اظهارات وزیر کشاورزی در حالی است که اکبر فتحی - معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی - افزایش قیمت سیب زمینی را با صادرات بی ارتباط دانسته و معتقد است: «طی سالیان مختلف در تولید محصولات سبزیجات و صیفی‌جات به لحاظ شرایط اقلیمی که کشور دارد، در برخی از ماه‌ها با کمبود تولید مواجه می‌شویم و این یک مسئله طبیعی است چرا که در فضای آزاد تولید می‌شود و استان‌های جنوبی هم در یک حدی ظرفیت تولید دارند. با لحاظ میزان صادرات ماهانه ۳۵ تا ۴۰ هزار تنی سیب زمینی، میزان ذخایر سیب زمینی ما در انبارهای سرد و سردخانه‌های سطح کشور به اندازه و حتی مازاد بر نیاز مصرف داخلی است. شرایط فعلی به کمبود موجودی ربطی ندارد، بلکه به دلیل نگهداری آنها در انبارها و هزینه انبارداری است که این هزینه به قیمت تمام شده اضافه می‌شود.»
در این میان عده‌ای نیز به ضررهای کشاورزان در سال گذشته اشاره کرده و بر این نکته تاکید دارند که سال گذشته به دلیل تولید انبوه سیب زمینی قیمت آن در بازار به گونه‌ای بود که در نهایت کشاورزان متضرر شده و در سال جاری اقدام به کاشت مقدار کمتری از این محصول کردند. بر این اساس در شرایطی که تولید سال گذشته ۵ میلیون و ۲۰۰ هزارتن بود، تولید سال جاری به ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کاهش یافته و این به معنای کسری ۷۰۰ هزارتنی تولید است.
سیب زمینی کِی ارزان می‌شود؟
با این همه مردم با توجه به سهم و اهمیتی که این محصول کشاورزی در سفره‌های آنها دارد چشم انتظار کاهش قیمت این محصول هستند.
سرانه استاندارد جهانی مصرف سیب زمینی در دنیا با توجه به نیاز صنایع تبدیلی و … سالانه برای هر فرد ۲۴ کیلو محاسبه شده است درحالیکه سرانه مصرف سیب زمینی در ایران به دلیل حضور اتباع برای هر فرد حدود ۴۰ کیلوگرم اعلام شده است. اگر جمعیت ایرانیان و اتباع را با هم ۹۰ میلیون نفر محاسبه کنیم، سرانه مصرف هر فرد در سال ۴۰ کیلوگرم است، یعنی میزان سیب زمینی مصرفی داخلی ما ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تن است. حدود ۵۰۰ هزار تن سیب زمینی بذری داریم که برای بذر مصرف می‌شود. ۷۰۰ هزار تن نیز صادرات سیب زمینی داریم و ۷۰۰ هزار تن نیز نیاز صنایع تبدیلی ما است که در مجموع تمامی این موارد به ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تن می‌رسد و این در حالی است که میزان تولید امسال ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن بوده است.
اکبر یاوری، رئیس اتحادیه بارفروشان در پاسخ به این سئوال که مردم از چه زمانی می‌توانند منتظر کاهشی شدن قیمت سیب زمینی باشند، می‌گوید: «شرایط موجود از اوایل اسفندماه که برداشت دوم جیرفت آغاز شود، به ثبات می‌رسد؛ اما نکته مهم این است که وزارت جهاد کشاورزی باید کشاورزانی را که ساکن خوزستان هستند را به کاشت سیب زمینی تشویق و یا حتی برای سیب زمینی سال آینده بذر وارد کنند. شاید که به دلیل ارزآوری این محصول و اینکه بازرگانان بازارهای هدف خود را مشخص و سرمایه‌گذاری کرده‌اند، نتوانند که از صادرات این محصول جلوگیری کنند، اما می‌توانند برای کشاورزان بذر وارد کنند و مشوق‌هایی را برای آنها در نظر بگیرند تا طی سال آینده نیز با مشکلات مشابه مواجه نشویم.»
نظر شما