به گزارش آتیه آنلاین، مانند هر موضوع بحث برانگیز دیگری، میزان تاثیرگذاری هوش مصنوعی بر فرآیندهای پیرامون ما موافقان و مخالفانی دارد. در واقع، با معرفی ابزارهای جدید AI و افزایش اخبار پیرامون آنها، اختلاف بین دو اردوگاه مخالفان و موافقان آن نیز افزایش یافته است.

بسیاری از تحلیلگران تحقیقات بازار می‌گویند که هوش مصنوعی ظرفیت ایجاد تغییرات مثبت متعدد در جامعه از جمله افزایش انگیزه شغلی، بهبود مراقبت‌های بهداشتی و افزایش دسترسی به آموزش را دارد. این گروه همچنین معتقدند که ربات‌ها و فناوری‌های هوش مصنوعی مشاغل جدید بسیاری ایجاد کنند و زندگی روزمره را آسان‌تر و راحت‌تر ‌کنند. مخالفان این ایده اما معتقدند، هوش مصنوعی یک ابزار مخرب است و وقتی صحبت از آینده شغلی می‌شود، صرفاً در خدمت حذف مشاغل است.

تا سال ۲۰۳۰ هوش مصنوعی جایگزین چند شغل خواهد شد؟

PWC که یک موسسه مشاوره دهنده به کسب و کارها در بریتانیا است تخمین می‌زند که تا اواسط دهه ۲۰۳۰، تا ۳۰ درصد مشاغل می‌توانند خودکار شوند و در درازمدت مردان شاغل کمی بیشتر از زنان تحت تأثیر تحولات شغلی قرار می‌گیرند، چرا که بسیاری از کارهای دستی با وسایل نقلیه خودران و سایر ماشین‌ها جایگزین می‌شوند. بر اساس این گزارش در موج‌های بعدی، زنان به دلیل حضور بالاتر در امور اداری و می‌توانند بیشتر در معرض خطر حذف یا جایگزینی پست‌های شغلی قرار گیرند.

همچنین بانک سرمایه گذاری گلدمن ساکس گزارش داده که تا سال ۲۰۳۰، هوش مصنوعی (AI) می‌تواند جایگزین ۳۰۰ میلیون شغل تمام وقت شده و در نهایت می‌تواند ارزش کل سالانه کالاها و خدمات تولید شده در سطح جهان را هفت درصد افزایش دهد. این گزارش همچنین پیش‌بینی می‌کند که دو سوم مشاغل در ایالات متحده و اروپا «در معرض جایگزینی اتوماسیونی هوش مصنوعی هستند» و حدود یک چهارم تمام مشاغل می‌توانند به طور کامل توسط هوش مصنوعی انجام شوند. گزارش دیگری ازMIT و دانشگاه بوستون نیز نشان می‌دهد، هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۵ جایگزین دو میلیون کارگر تولیدی خواهد شد. در بین همه این گزارش‌ها اما گزارش موسسه جهانی «مک‌کینزی» قابل توجه‌ است. مطالعات این موسسه بیانگر آن است که تا سال ۲۰۳۰، حداقل ۱۴ درصد از کارمندان در سراسر جهان ممکن است به دلیل دیجیتالی شدن، رباتیک و پیشرفت های هوش مصنوعی نیاز به تغییر شغل خود داشته باشند. گزارش این موسسه نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۳۰ مشاغل زیر به صورت خودکار و بدون نیاز به نیروی انسانی به فعالیت خود ادامه خواهند داد.

ارائه دهندگان خدمات به مشتریان

با گسترش هوش مصنوعی دیگر تعاملات انسانی از طریق تلفن و اپراتورهایی که روی خطوط پاسخگوی نیازهای مشتریان هستند، انجام نمی‌شود. اغلب اوقات، سئوالات و مشکلات مشتریان تکراری است. پاسخ به این سوالات نیازی به هوش هیجانی یا اجتماعی بالایی ندارد. بنابراین، هوش مصنوعی می‌تواند برای ارائه پاسخ های خودکار استفاده شود.

واحد پذیرش

اکثر شرکت‌ها در سراسر جهان در حال حاضر از روبات ها در پذیرش خود استفاده می‌کنند. حتی تماس‌ها هم اکنون توسط هوش مصنوعی مدیریت می‌شوند. به عنوان مثال، AimeReception که یک فناوری هوش مصنوعی است، می‌تواند ببیند، گوش دهد، بفهمد و با مهمانان و مشتریان صحبت کند.

حسابداران

در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها از اتوماسیون و هوش مصنوعی برای انجام فعالیت‌های حسابداری خود استفاده می‌کنند. خدمات حسابداری مبتنی بر هوش مصنوعی با توجه به اینکه به عنوان خدمات مبتنی بر «ابر» در دسترس هستند، یک سیستم حسابداری کارآمد و انعطاف‌پذیری و در عین حال امن را ارائه می‌دهند. با استفاده از الگوریتم‌های AI، هوش مصنوعی اطمینان حاصل می‌کند که داده‌ها به درستی جمع‌آوری، ذخیره و تحلیل می‌شوند. استفاده از خدمات حسابداری هوش مصنوعی به‌طور قابل توجهی هزینه کمتری نسبت به پرداخت حقوق یک کارمند برای انجام همان کار توسط کارفرمایان دارد.

فروشندگان

دورانی که شرکت‌ها برای فعالیت‌های تبلیغاتی و خرده‌فروشی به فروشندگان نیاز داشتند، گذشته است. قابلیت‌های بازاریابی هوش مصنوعی در رسانه‌های اجتماعی به تبلیغ‌کنندگان اجازه می‌دهد محتوای سفارشی برای انواع مختلف مخاطبان ایجاد کنند.

تجزیه و تحلیل داده‌ها

زمینه‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها و تحقیقات مرتبط با توسعه کسب و کار حوزه‌هایی هستند که در حال حاضر استفاده از هوش مصنوعی را به عنوان روشی برای ساده‌سازی فرآیند و شناسایی داده‌های جدید بدون کمک انسانی توجیه‌پذیر می‌کنند. قدرت پردازش این ابزارها امکان مرتب‌سازی و تحلیل کارآمد داده‌ها را فراهم می‌کند. با ادامه پیشرفت هوش مصنوعی، ممکن است نیازی به ایفای نقش انسان در تجزیه و تحلیل داده‌ها و تحقیقات نباشد.

انبارداری

فروش آنلاین، صنعتی است که به طور پیوسته در حال رشد است و با افزایش تقاضا از طریق فرآیندها و سیستم‌های خودکار سفارش‌ها را ارسال می‌کند. یکی از ابزارهایی که برای ساده‌سازی این فرآیند در نظر گرفته شده، استفاده از اتوماسیون است. اتوماسیون اولیه و پیاده‌سازی مصنوعی در یک انبار امکان دسترسی آسان به سیستم های کامپیوتری را برای مکان‌یابی بسته‌ها و هدایت کارکنان به سمت مقصد فراهم می‌کند و هوش مصنوعی حتی در آینده ممکن است برای افزایش ظرفیت حمل و نقل، بازیابی و بارگیری مکانیزه را نیز به لیست خدمات خود اضافه کند.

خرده فروشی

صندوق‌های پرداخت در فروشگاه‌ها نمونه‌ای از اتوماسیون در حوزه خرده‌فروشی هستند که در خواربارفروشی‌ها و فروشگاه‌های بزرگ نمونه‌های آنها دیده می‌شود. هنگامی که یک شرکت از امکان «خودپرداخت» در فرآیند خرید استفاده می‌کند، در واقع از ابزار هوش مصنوعی بهره برده است. اگرچه با یک دیدگاه بدبینانه اجازه‌دادن به مشتریان برای اسکن اقلام خود می‌تواند موارد سرقت را افزایش دهد، اما شرکت‌ها با کاهش نیاز به کارمندان صندوق، در هزینه‌های بیشتری صرفه جویی می‌کنند.

در عین حال همین گزارش تاکید می‌کند برخی از مشاغل نیز وجود دارند که امکان جایگزینی با Ai یا هوش مصنوعی را ندارند یا به سختی امکان جایگزینی دارند. از جمله معلمان، وکلا و قضات، مدیران و رهبران سازمانی، مدیران منابع انسانی، جراحان، پزشکان، مشاوران و روانپزشکان، تحلیلگران سیستم‌های کامپیوتری، هنرمندان و نویسندگان.

این گزارش‌ها راه حل عبور از تهدیدهای مربوط به جایگزینی مشاغل توسط هوش مصنوعی برای کارگران صنایع و بخش‌های مختلف را در افزایش مهارت و یادگیری چگونگی استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی می‌دانند و معتقدند در هر صورت ابزارهای هوش مصنوعی از طریق داده‌های انسانی راهبری شده‌اند و ارتقاء این ابزارها نیز نیز در گرو شیوه استفاده و بهره‌برداری کاربران از ظرفیت‌های آنها است.

تاثیر هوش مصنوعی بر آینده بازار کار در ایران

بازار کار در ایران با وجود برخی چالش‌های بیرونی و درونی در زمینه میزان تاثیرپذیری از گسترش ظرفیت‌های هوش مصنوعی بر اشتغال چندان تفاوتی با سایر کشورها ندارد. توزیع و فراوانی نیروی کار در بخش‌های مختلفی چون کشاورزی، صنعت و به‌ویژه خدمات و امکان استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی در هر یک از این بخش‌ها، تهدیدها و فرصت‌های پیرامون اشتغال در ایران را افزایش خواهد داد.

وبسایت aibusiness در گزارش که فوریه ۲۰۲۲ منتشر کرده به تلاش ایران برای قرار گرفتن در جمع ۱۰ کشور پیشتاز در استفاده از فناوری هوش مصنوعی اشاره کرده است. در این گزارش آمده که گرچه ایران در زمینه انتشار تحقیقات علمی در این زمینه در رده ۱۵ جهان قرار دارد اما شرکت‌های هوش مصنوعی در ایران به دلیل تحریم‌های شدید کشورهای غربی و تاثیر آن بر کسب و کارهای فعال ایران، با وضعیت دشوارتری برای تبدیل شدن به یکی از 10 کشور برتر جهان مواجه‌اند. در همین رابطه در گزارش دیگری که در ماه می ۲۰۲۳ در وبسایت مدیوم منتشر شده، یک کارشناس علوم داده به چالش‌های فراروی استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی در ایران پرداخته است. کمبود منابع مالی در هر دو بخش دولتی و خصوصی، کمبود نیروی انسانی متخصص در حوزه هوش مصنوعی، محدودسازی امکان دسترسی به ابزارهای مرتبط با هوش مصنوعی و نبود استراتژی کلان برای توسعه هوش مصنوعی از جمله این چالش‌ها است.

با توجه به این داده‌ها به نظر می‌رسد با رفع برخی چالش‌های فراروی استفاده از هوش مصنوعی، آینده اشتغال در ایران نیز تحت تاثیر این فناوری قرار خواهد گرفت. این اثرگذاری همچون سایر نقاط جهان عمدتاً نیروی کار ماهر و دارای تخصص را هدف قرار خواهد داد. همچنین به دنبال این شرایط، نیاز به مهارت‌آموزی، یادگیری و چابکی را در میان مشاغلی که نیازمند ارتقاء دوره‌ای سطح دانش و تخصص هستند، روند افزایشی خواهد داشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که با وجود تصمیم دولت‌ها در سالهای اخیر برای افزایش ظرفیت‌های استفاده از هوش مصنوعی در فرآیندهای تولید، لجستیک و یا سایبری، هنوز تحقیقات وسیعی در ارتباط تاثیر هوش مصنوعی بر وضعیت اشتغال در ایران صورت نگرفته است.

نویسنده: لیلا آذر