به گزارش آتیهآنلاین، اغراق، مبالغه و غلو گاهی به معنای زیادهروی در وصف، از مهمترین موضوعات علم بدیع در صناعات ادبی هستند که از دیرباز مورد بحث و گفتوگوی ادیبان بوده و در نوشتههای کهن درباره اهمیت این صنعت بحث شده است.
کتاب «انگارههای گزافه» با عنوان فرعی «جستاری از فرایند غلو در فرهنگ عمومی»، اثری است که همین موضوع را دستمایه خود قرار داده است. نویسنده کتاب کوشیده با استفاده از زبانی ساده و قابل فهم برای مخاطبانی از طیفهای گوناگون، ابعاد مختلف این ویژگی دیرینه در فرهنگ عمومی ایرانیان را بررسی کند و همچنین با رویکردی تاریخمحور به تبارشناسی این قسم ناهنجاری در جامعه ایرانی پرداخته و سیر تطور و تحول آن را در گذر تاریخ مورد توجه قرار دهد.
آنگونه که خود نیز بدان اشاره کرده این باور که از طریق نقد خود، امکان تصحیح و مقابله با این ناهنجاری که همواره در تقابل با توسعه و پیشرفت همهجانبه این ملت بوده، دور از ذهن نیست. بیاغراق باید گفت کتاب حاضر اثری است که مباحث آن، از اهمیتی کلیدی در خودشناسی خود و بررسی رفتار ما در فرهنگ عمومی دارد. نویسنده کتاب با رعایت ساختاری حساب شده و به شکلی منسجم، پس از ارائه مقدمات لازم به ارائه بحث نظر خود پرداخته و فصلبهفصل با اشاره به ابعاد گوناگون این مهم آن را مورد تحلیل قرار داده است.
حاجسیدجوادی بعد از پیشدرآمدی کوتاه که حکم مدخل کتاب را دارد؛ در مقدمه کتاب به ارائه مقدمات بحث که همانا واژگان کلیدی پژوهش و معنا و مفهوم آنهاست پرداخته و سپس در هفت فصل بحث خود را ادامه میدهد. فصل اول کتاب به پیشینه تاریخی غلو و گزافه و القاب و عناوین و موارد کاربرد آنها پرداخته شده است.
در فصل سوم که عنوان «غلو در آیین و اسطورههای ایرانی» دارد، در دو بخش به بررسی غلو در آیین زرتشت و شاهنامه فردوسی پرداخته شده است. اغراق و غلو در ادبیات مکتوب موضوع فصل دوم را تشکیل میدهد و نمونههای جالبی از تعارف و القاب باقی مانده از ایران پیش از اسلام در ادبیات مکتوب مورد اشاره قرار میگیرد. فصل سوم به غلو در آیین و اسطورههای ایرانی پرداخته و در این رهگذر به ایران باستان و روزگار زرتشت رفته و سرانجام شاهنامه را نیز در نوردیده است.
مبانی عرفان و تصوف و نیز صوفیگری نیز از دید نویسنده پنهان نبوده و این حوزه که در بسیاری از مواقع با غلو همراه شده، در فصل چهارم مورد توجه قرار گرفته است. در فصل پنجم غلو در حوزه دین بررسی شده و به اشعار دینی، مناسک روضهخوانی، تعزیه و نقاشی که به دلایل مذهبی با اغراق همراه بوده پرداخته شده است.
در فصل ششم با عنوان غلو در آیین قدرت، به آخرین سلسلههای شاهنشاهی در پنج سده اخیر، از صفویان بدینسو پرداخته شده که با غلو در پیوند شاهان با دین همراه بوده است.
فصل هفتم با عنوان گزافه در آیین خودنگر، به دو بخش مبحث نژاد برتر و خودنگری پرداخته شده است. نویسنده ایده نژاد برتر آریایی که در میان ایرانیان از دیرباز وجود داشته، مصداقی از انگارههای گزافه دانسته و مورد بررسی قرار داده است.
مردم ایران در طول تاریخ اهل تعارف بوده و هستند و با اینکه اغلب نیز از خوب و بد این عادت دیرینه آگاهی دارند، اما این مسأله چنان در تاروپود فرهنگ عمومی مردم این دیار تنیده شده که گویی راه گریزی از آن وجود ندارد؛ چنانکه میدانیم چنین ویژگیهایی در فرهنگ ایران مسبوق سابقهاند و در طول تاریخ دور و نزدیک به اشکال مختلف خودنمایی میکنند.
کد خبر: 59001
نظر شما