به گزارش آتیه آنلاین، فردوسی پور گفت: «با دکتر سورنا ستاری چندبار در این‌خصوص صحبت کرده‌ایم. ای کاش شرایطی فراهم شود که شما، نخبه‌های این مملکت، فضا برایتان مهیا شود. می‌دانم هیچ فرش قرمزی برای هیچ کدام از ما پهن نشده و باید کلی موانع را پشت سر بگذارید و تلاش کنید تا به آنچه استحقاقش را دارید برسید. شاید در این مسیر آدم‌هایی که احساس می‌کنید در قواره شما نیستند، بالادست شما باشند، اما این موانع قابل برداشته‌شدن هستند و مطمئ ام با استعداد و نبوغی که دارید، می‌توانید راه‌تان را پیدا کنید.»

فردوسی‌پور در بخش دیگری از صحبت‌های خود تاکید کرد: ‌ «من کاملا کسانی را که رفتن را انتخاب می‌کنند، درک می‌کنم و به آنها احترام می‌گذارم. اما البته اکثر شما احتمالا قرار است بمانید که اینجا نشسته‌اید. هر کسی می‌خواسته برود، تا الان رفته است؛ اما شاید بخشی از شما هم این تصمیم را گرفته باشید. با این حال، کسانی که می‌روند هم قابل احترام هستند.»

این استاد دانشگاه صحبت‌های خود را اینطور پایان داد: «با همه اینها، هر کسی از ایران برود، دیگری بودن را باید احساس کند و خاک و خانواده و فرهنگ و کشور خودش را از دست می‌دهد. امیدوارم آنهایی که می‌روند هم همیشه نام ایران برایشان مهم باشد. آنها قطعا می‌توانند مایه افتخار ایران شوند. امیدوارم همه ما در کنار هم موانع را پشت سر بگذاریم و مسیر کشور را به سوی بهبود جلو ببریم. باید بجنگیم، با همه موانع باید بجنگیم. با همه سختی‌ها و مشکلاتی که پیش پایمان می‌گذارند باید جلو برویم. شخصا خیلی موانع را پشت سر گذاشته‌ام. هیچ وقت ناامید نشده‌ام و فکر می‌کنم شما هم می‌توانید در هر مسیری موانع را پشت سر بگذارید.»

آمارها چه می‌گویند

سالنامه مهاجرتی رصدخانه مهاجرتی ایران که زیر نظر پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه صنعتی شریف  سال ۱۴۰۰ منتشر شد به روزترین آمار و اطلاعات حوزه مهاجرت‌های بین الملل در ایران و جهان را گزارش کرده است. این گزارش نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۰ جمعیت مهاجران ایرانی در ترکیه نسبت به سال ۱۹۹۰ حدود چهار برابر شده و میزان مهاجرت در چهار سال گذشته هم سه برابر رشد داشته است. آخرین آماری که در سال  ۱۳۹۶ از سوی صندوق بین المللی پول ارائه شد حاکی از آن بود که تنها در همان سال، ۲۷ میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شده است.

در واقع هر چند پیش از این، نگاه‌ها بیشتر معطوف به خروج استعدادها و تحصیلکرده‌ها، خروج نخبگان هنری و ورزشی از کشور بوده است، اما حالا میل به خروج و مهاجرت در طبقه‌های مختلف اجتماعی و به خصوص دهک‌های پایین در حال افزایش است.

سازمان آمار ترکیه آمار فروش مسکن در این کشور در فاصله میان سپتامبر ۲۰۱۵ تا اوت ۲۰۲۰ را اعلام کرد. ایرانی‌ها بعد از عراقی‌ها دومین گروه خریداران مسکن در ترکیه هستند و درحالی‌ که در ماه گذشته ۲۵۹ فقره خرید مسکن در منطقه یک تهران به ثبت رسید، ایرانی‌ها در ترکیه حدود ۹۰۰ خانه خریده‌اند. بدین‌ ترتیب میزان خرید ملک از سوی ایرانیان در ترکیه طی دو سال گذشته ۱۵ برابر شده است. بنابر این گزارش ایرانیان فقط در ماه آگوست (مرداد تا شهریور) با خرید ۹۱۱ ملک در این کشور رکورددار خریداران خارجی املاک شده‌اند.

تحلیل آمارهای دریافتی از اداره گذرنامه در بازه زمانی سال ۱۳۸۰ تا مرداد ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که ۶.۵۶ درصد «دارندگان مدال در المپیادهای دانش آموزی»، ۱.۶۹ درصد «مشمولان بنیاد نخبگان» و ۳.۷۸ درصد افراد «حائز رتبه های یک تا هزار» آزمون سراسری در داخل کشور هستند. در میان گروه‌های مورد بررسی، به ترتیب المپیادی‌ها با ۲.۳۷ درصد، مشمولان بنیاد نخبگان با ۵.۲۵ درصد و رتبه‌های یک تا هزار آزمون سراسری با ۴.۱۵ درصد بیشترین درصد افراد مقیم خارج را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان، ۴.۴ درصد از المپیادی‌ها، ۷.۳ درصد از مشمولان تحت پوشش بنیاد نخبگان و ۶.۲ درصد از رتبه‌های برتر کنکور که پیشتر از کشور خارج شده بودند، به ایران بازگشته‌اند.

چرایی مهاجرت و جلای وطن                                                     

بسیاری از کارشناسان بر این تاکید دارند اگر شرایط زندگی زیر استاندارد کمبود سرپناه، نبود فرصت‌های شغلی مناسب برای نیروهای ماهر، دستمزدهای پایین، تبعیض و نابرابری، ناآرامی‌های اجتماعی و بی‌ثباتی اقتصادی، کمبود امکانات تحقیقاتی و آموزشی و نبود آزادی و استقلال علمی، سرمایه انسانی افراد را به جلای وطن ناگزیر می‌کند و در چنین شرایط درماندگی و بن بست، جهان پیش روی مهاجران، با استانداردهای پیشرفته و مطلوب زندگی، فرصت‌های شغلی بهتر با دستمزد بالاتر، طرح‌های آموزشی و پژوهشی مدرن و با کیفیت، شایسته سالاری و شفافیت، استقلال علمی و پاداش‌های مبتنی بر شایستگی به استقبال آنان می‌آید و به نظر می‌رسد این امکانات و فرصت‌های فریبنده و بی نظیر  نه تنها به تشدید آمار مهاجران دامن می زند بلکه در اغلب موارد آن‌ها را  از بازگشت به وطن منصرف می‌کند.

وحید شقاقی‌ شهری، اقتصاددان سال گذشته با اشاره به قیمت ارزان ملک در ترکیه خاطرنشان کرد: قیمت پایین ملک در ترکیه که از ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار لیر شروع می‌شود به مراتب پایین‌تر از قیمت ملک در ایران است. با موج خرید ملک از سوی ایرانی‌ها باید در انتظار پیامدهای منفی آن نیز باشیم چرا که کشور ما سرمایه‌های انسانی خود را از دست می‌دهد و این افرادی که امروز مهاجرت می‌کنند سرمایه‌های انسانی و نخبه‌ها ایرانی هستند و بخشی هم از زیرمجموعه نیروی کار ماهرند که ادامه این رویه واقعا غم‌انگیز است.

او با بیان اینکه راه جلوگیری از این موضوع دستوری نیست، تصریح کرد: باید عللی که باعث این موضوع شده را به درستی شناسایی کرد و برای آن برنامه داشت.

این اقتصاددان با بیان اینکه این موضوع تبدیل به عرفی میان مردم شده است، گفت: قیمت زمین و مسکن در تهران به دلیل مشکلات تحریمی سر به فلک کشیده و واهمه از بحران‌های مختلف در کشور باعث شده تا دارایی‌ها از کشور خارج و وارد بازار ترکیه شود.

شقاقی‌شهری با بیان اینکه سرمایه انسانی به راحتی نصیب کشور نشده است، ادامه داد: فردی که استاد دانشگاه است ۲۴ سال در این کشور تحصیل کرده و تجربه به دست آورده و نباید با برنامه‌های غلط این استعدادها و سرمایه‌ها از کشور خارج شوند و از سوی دیگر متاسفانه این موضوع در حال نهادینه شدن است و تبدیل به یکی از محورهای گفت‌وگو میان خانواده‌ها شده است.

وی با بیان اینکه برخی به این موضوعات دامن می‌زنند و آن را تشدید می‌کنند، گفت: اینکه برخی از روی نادانی در رسانه ملی می‌گویند کسی که نمی‌خواهد در ایران زندگی کند جمع کند برود افراد ناآگاهی هستند که اطلاعات درستی ندارند. چرا که کشور ایران را سرمایه‌های انسانی آن باید بسازند و ۲۰ درصد جامعه و ۱۰ میلیون نفر که تنها در ایران نیستند، ۸۵ میلیون نفر ایرانی باید باشند تا ایران را بسازند.

شقاقی‌شهری تصریح کرد: چندین سال قبل مهاجرت به کانادا رونق داشت. امروز ترکیه و قبرس شمالی هم به آنها اضافه شده است. این سرمایه‌هایی که امروز از ایران خارج می‌شوند ارزش‌شان به مراتب از نفت و گاز بالاتر است و سرمایه‌های انسانی کشور هستند که باید ریشه‌یابی شود تا بتوان جلوی آن را گرفت.