به گزارش آتیه‌آنلاین، ژاپن یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های نظامی و استراتژیک آمریکا در خاور دور بوده و طی سالیان اخیر سطح همکاری‌ها میان دو کشور افزایش بی‌سابقه‌ای داشته است. این در حالی است که کشورهایی چون چین و کره شمالی که از دشمنان اصلی آمریکا محسوب می شوند نیز در این منطقه حضور دارند و همین امر اهمیت توکیو برای واشنگتن را افزایش می‌دهد.

دست اتحاد آمریکا و ژاپن

روز جمعه، خبرگزاری کیودو به نقل از منابع دولتی ناشناس اعلام کرد که نیروهای مسلح ژاپن و آمریکا پیش‌نویس طرحی را برای عملیات مشترک جهت تعامل با وضعیت اضطراری احتمالی در تایوان، در بحبوحه افزایش تنش بین این جزیره با چین، تهیه کرده‌اند. خبرگزاری کیودوی ژاپن گزارش داد که طبق طرح مذکور، تفنگداران دریایی آمریکا در مرحله اول وضعیت اضطراری در تایوان، پایگاه‌های موقتی را در زنجیره جزایر نانسی که از کیوشو، یکی از چهار جزیره اصلی ژاپن، تا شمال تایوان امتداد دارد، ایجاد و همچنین نیروهایی را مستقر خواهند کرد.

طبق گزارش کیودو، نیروهای مسلح ژاپن پشتیبانی لجستیکی از جمله مهمات و سوخت را ارائه خواهند کرد. این خبرگزاری گزارش داد که ژاپن، حاکم سابق استعماری تایوان و ایالات متحده احتمالاً در اوایل سال آینده در نشست وزرای خارجه و دفاع دو کشور به توافقی برای آغاز پیش نویس طرح رسمی دست خواهند یافت.

مقامات وزارت دفاع ژاپن بلافاصله واکنشی به این گزارش نشان ندادند. مقامات آمریکایی که نخواستند نامشان فاش شود، مدت‌هاست گفته‌اند که با وجود ده‌ها هزار نیروی آمریکایی در ژاپن و نزدیک به تایوان، توکیو احتمالاً نقش مهمی در هر شرایط اضطراری در جزیره ایفا خواهد کرد. این در حالی است که براساس این توافق که انتظار می‌رود با واکنش شدید چین مواجه شود، نیروهای آمریکایی همچنین یک سامانه موشکی توپخانه با تحرک بالا را در این منطقه مستقر خواهند کرد تا شانس خود را برای مواجهه با حمله مستقیم چین به تایوان به حداقل برسانند. در عین حال گفته شده که این توافق تنها در صورتی اجرا می‌شود که دولت ژاپن تشخیص دهد که درگیری و جنگ میان پکن و تایوان، صلح و امنیت ژاپن را تهدید می‌کند.

گفتنی است که جزایر خالی از سکنه مانند جزایر اسپراتلی، پاراسل و سنکاکو از جمله سرزمین‌هایی هستند که به شدت مورد مناقشه قدرت‌های منطقه‌ای از جمله ژاپن، پکن و تایوان قرار دارند. در سال ۲۰۱۲، دولت ژاپن سه جزیره را از یک مالک خصوصی خریداری کرد که باعث اعتراض در سرزمین اصلی چین شد؛ چراکه منطقه مورد مناقشه مستقیماً در مجاورت جزایر نانسی قرار دارد.

از سوی دیگر، وزیر خارجه ژاپن گفت که این کشور با آمریکا برای پرداخت بیش از یک تریلیون ین (معادل ۹ میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار) به منظور حفظ حضور نیروهای آمریکایی در ژاپن برای پنج سال آتی موافقت کرده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، این رقم به ۲۱۱ میلیارد ین در سال می‌رسد که از ۲۰۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون ین در سال جاری منتهی به مارس ۲۰۲۲ افزایش نشان می‌دهد. حدود ۵۴ هزار نیروی نظامی آمریکایی اکنون در ژاپن مستقر هستند. «یوشیماسا هایاشی»، وزیر خارجه ژاپن همچنین گفت: «با توجه به سخت‌تر شدن اوضاع امنیتی پیرامون کشور، ما با آمریکا برای حمایت از حضور با ثبات نیروهای این کشور و تقویت بازدارندگی و مسئولیت‌پذیری ائتلاف آمریکا-ژاپن گفت‌وگو می‌کنیم.» در این میان، یکی از سخنگوهای وزارت خارجه آمریکا نیز تایید کرد که توافق با توکیو بر سر مسئله ذکر شده، به دست آمده است.

نگرانی کرملین

در میانه تلاش‌های هرچه بیشتر دو طرف برای نزدیکی، طی روزهای اخیر کابینه ژاپن بودجه دفاعی بی‌سابقه‌ای با میزان بیش از پنج تریلیون ین (۴۷ میلیارد دلار) ‌برای سال مالی ۲۰۲۲ تصویب کرد. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، تصویب این بودجه بی‌سابقه با هدف تامین مالی تحقیق و ساخت یک جنگنده جدید و سایر تسلیحات تغییردهنده بازی در ژاپن در حالی صورت گرفته که توکیو ظرفیت‌های دفاعی خود را در واکنش به افزایش قدرت نظامی چین و تنش‌های این کشور با تایوان تقویت می‌کند. افزایش یک و یک دهم درصدی بودجه دفاعی برای سال ۲۰۲۲ که از آوریل آغاز می‌شود، دهمین افزایش مستمر بودجه دفاعی ژاپن است و در راستای وعده این کشور به آمریکا برای تقویت ظرفیت‌های دفاعی به منظور مقابله با چالش‌های امنیتی در منطقه به شمار می‌رود. بودجه مذکور که هنوز توسط پارلمان ژاپن تایید نشده شامل ۲۹۱ میلیارد ین (دو و نیم میلیارد دلار) برای امور تحقیق و توسعه است که نسبت به سال مالی کنونی رشد ۳۸ درصدی دارد.

از این میزان، ۱۰۰ میلیارد ین (۸۷۰ میلیون دلار) برای ساخت یک فروند جنگنده F-X در نظر گرفته شده که قرار است جای یگان کهنه جنگنده F-۲ را در سال ۲۰۳۵ بگیرد. همچنین این نخستین جنگنده ساخت داخل در ۴۰ سال اخیر محسوب می‌شود. ژاپن و انگلیس اخیرا ساخت مشترک نسل بعدی یک موتور جنگنده را اعلام و توافق خود را برای تحقیق بر روی فناورهای ضربتی هوایی و سیستم‌های فرعی اعلام کرده‌اند. این پروژه با حضور کمپانی‌های میتسوبیشی و IHI ژاپن و کمپانی‌های انگلیسی رولز رویس و BAE انگلیس انجام می‌پذیرد.

این تحولات همچنین همراه است با برگزاری مانورهای مشترک از سوی واشنگتن و توکیو؛ رزمایش‌هایی که البته نگرانی روسیه، همسایه ژاپن را به دنبال داشته است. سخنگوی وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای گفت که دولت روسیه در خصوص تمرینات مشترک نیروهای ارتش ژاپن و آمریکا که اخیرا در هوکایدو انجام شده، ابراز نگرانی کرده است.

به گزارش روزنامه ژاپن تایمز، در این بیانیه آمده است که روسیه چاره‌ای جز این ندارد که این تمرینات مشترک را به‌دلیل جغرافیایی و نزدیکی محل برگزاری آن‌ها به مرزهای روسیه و همچنین گستردگی آن‌ها، ‌چالشی جدی‌ و ‌تهدیدی بالقوه‌ برای امنیت ملی خود تلقی کند. براساس این بیانیه که توسط «ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت خارجه روسیه صادر شد، وزارت خارجه روسیه در روز ۱۷ دسامبر یک مقام ارشد سفارت ژاپن در مسکو را برای انتقال و بیان دیدگاه روسیه نسبت به چنین موضوعی احضار کرد.

در این بیانیه آمده است که طرف روسی همچنین اعتراض شدیدی علیه ژاپن در خصوص نمایشگاهی پیرامون چهار جزیره اقیانوس آرام که تحت کنترل روسیه و در مرکز مناقشه ارضی دیرینه دو کشور برگزار شد، ارائه کرده است.

با این وجود به نظر می‌رسد که روسیه و چین خود را در برابر اتحادی تقویت‌شده می‌بینند که بنا دارد معادلات در خاور دور را به سود غرب برگرداند؛ اتحادی که می‌تواند به تنش‌زایی بیشتر در منطقه و جهان بینجامد.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا