به گزارش آتیه‌آنلاین، قاره آفریقا سال‌هاست که بدل به محل منازعه میان قدرت‌های جهان شده و کشورهای تاثیرگذار در مناسبات بین‌المللی تلاش دارند به شیوه خود از این سرزمین آکنده از فقر و ثروت بهره‌مند شوند. حال به نظر می‌رسد که این قاره بدل به میعادگاهی جدید میان دو قدرت اصلی اقتصادی جهان شده است و کاخ سفید بنا دارد جای پای خود در سرزمین الماس‌ها را سفت‌تر کند.
بلینکن در آفریقا
رسانه‌ها هفته گذشته گزارش دادند که «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه آمریکا اولین سلسله سفر خود را به عنوان دیپلمات ارشد این کشور، به آفریقا انجام خواهد داد. به گزارش پایگاه خبری هیل، وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که آنتونی بلینکن طی ۱۵ تا ۲۰ نوامبر، از کنیا، نیجریه و سنگال بازدید خواهد کرد. این وزارتخانه اعلام کرد که بلینکن در این سفر «همکاری آمریکا و آفریقا را در اولویت‌های مشترک جهانی» مانند پایان دادن به همه‌گیری کرونا، مبارزه با تغییرات اقلیمی، احیای دموکراسی و پیشبرد صلح و امنیت پیش خواهد برد. بنا به گزارش این وزارتخانه، بلینکن سفر خود را در نایروبی، پایتخت کنیا و با دیدار با «اوهورو کنیاتا»، رئیس جمهور این کشور آغاز خواهد کرد که طی آن به «مسائل امنیتی منطقه‌ای» مانند درگیری‌های جاری در اتیوپی و سودان خواهد پرداخت.
این سفر در حالی صورت می‌گیرد که دولت اتیوپی همچنان درگیر نبردی یک ساله با نیروهای مخالف است. هفته گذشته، این درگیری‌ها باعث شد که آمریکا به مقامات غیر ضروری‌اش دستور دهد این کشور را ترک کنند. «جفری فلتمن»، فرستاده ویژه آمریکا در شاخ آفریقا، از اتیوپی و کنیا از ۴ تا ۸ نوامبر بازدید کرد تا همه طرف‌ها را تشویق کند که در گفت‌وگو درباره توقف خصومت‌ها شرکت کنند.
در سوی دیگر ارتش سودان اواخر ماه گذشته، دولت انتقالی مرکب نظامی-غیرنظامی این کشور را منحل کرد، اقدامی که آمریکا را نگران کرد. با وجود وعده‌های رهبران نظامی مبنی بر واگذاری قدرت به رهبران غیرنظامی، «عبدالفتاح البرهان»، فرمانده ارتش سودان خود را به عنوان رئیس دولت موقت منصوب کرد.
بنا به برنامه اعلام‌شده از سوی واشنگتن، بلینکن سپس به آبوجا، پایتخت نیجریه سفر کرده و در آنجا با «محمدو بوهاری»، رئیس جمهور این کشور، درباره امنیت بهداشت جهانی، گسترش دسترسی به انرژی و رشد اقتصادی و احیای دموکراسی گفت‌وگو خواهد کرد.
گفتنی است که در ماه آگوست، بلینکن، قصد سفر به آفریقا را داشت اما به دلیل هرج‌ومرج پیش آمده در افغانستان که شرایط واشنگتن را تحت تاثیر قرار داده بود، سفرش را به آینده موکول کرد. اکنون پس از گذشت سه ماه و از آنجایی که بحران‌ها و مشکلات آفریقا بدتر شده است، او تصمیم گرفت به این قاره سفر کند. علی‌رغم اهمیت آفریقا در بازی رقابتی آمریکا و چین، وضعیت آفریقا در میان مسائل مهم و حیاتی اروپا، آسیا، خاورمیانه و حتی آمریکای لاتین تحت‌الشعاع قرار گرفته است. بنابراین، همچنان که آمریکا با چین رقابت می‌کند، سفر بلینکن با هدف برجسته‌سازی نقش واشنگتن به عنوان بازیکن تاثیرگذار در تصمیمات منطقه‌ای و بین‌المللی برای بازگرداندن صلح و افزایش دموکراسی انجام می‌شود.
همچنین به گزارش نهاد ارشد دیپلماتیک آمریکا، بلینکن سفر خود را در شهر داکار، پایتخت سنگال، به پایان خواهد رساند، جایی که با «مکی سال»، رئیس‌جمهوری سنگال برای تایید مجدد مشارکت نزدیک بین کشورها، دیدار خواهد کرد.
سفر استراتژیک
یکی از پرسش‌های مهم که در آغاز سفر بلینکن مطرح می‌شود، ماهیت و هدف این سفر است. شکی نیست که بلینکنِ دیپلمات برای تفریح به قاره سیاه سفر نمی‌کند و اهدافی استراتژیک ، اقتصادی و سیاسی در پس این سفر نهفته است. «اروین ماسینگا»، دیپلمات ارشد آمریکا در امور آفریقا گفت: «دیپلماسی فشرده ما همچنان در حال پیشرفت است و ما مشتاقیم تا تعهد خود را در خصوص شرکای آفریقایی از طریق این سفر نشان دهیم. ما همچنین تلاش‌های فشرده‌ای را با شرکای آفریقایی خود برای رفع مشکلات و چالش‌های حاضر در اتیوپی و سودان انجام می‌دهیم.»
از سوی دیگر، سفرها و فعالیت‌های اخیر دولت آمریکا، از جمله سفر ماه آگوست به اتیوپی توسط «سامانتا پاور»، مدیر آژانس توسعه بین‌المللی، سفرهای متعدد به آدیس آبابا و نایروبی توسط «جف فلتمن»، نماینده ویژه «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری آمریکا در شاخ آفریقا و سفر اخیر به سودان توسط بلینکن، موجب پیشرفت اندکی در آفریقا شده است.
سفر وزیر خارجه آمریکا در حالی از روز گذشته (سه‌شنبه) به آفریقا آغاز شده که منتقدان دولت بایدن پیشتر نسبت به غفلت واشنگتن از تحرکات رقبایش همچون چین و روسیه در آفریقا هشدار داده بودند و به نظر می‌رسد کاخ سفید پس از مدتها به فکر تغییر راهبردش در قاره آفریقا افتاده است.
براساس گزارش رسمی سالانه (۲۰۲۱) روابط تجاری و اقتصادی چین-آفریقا، پکن تا پایان سال ۲۰۲۰ و برای دوازدهمین سال متوالی، بزرگ ترین شریک تجاری آفریقا باقی مانده است. بدنبال ثبت ارزش ۱۸۷ میلیارد دلاری تجارت دو جانبه میان چین و آفریقا، چین جایگاه خود را به عنوان شریک تجاری برتر آفریقا در سال ۲۰۲۰ میلادی حفظ کرده است. تجارت دوجانبه میان چین و آفریقا در سال جاری میلادی (۲۰۲۱) رشد قابل توجهی داشت به طوری که حجم تجارت بین دو طرف در هفت ماهه اول سال جاری در مقایسه با دوره مشابه سال ۲۰۲۰ رشدی ۴۰.۵ درصدی را پشت سر گذاشت و معادل ۱۳۹ میلیارد دلار برآورد شد که به گفته وزارت بازرگانی چین، این رقم بر مبنای سالانه یک رکورد به حساب می‌آید.
«آ.تی. فارست»، تحلیل‌گر مسائل آفریقا در این زمینه به سی‌ان‌ان گفت: «چین مدت‌هاست که جا پای خود را در آفریقا محکم کرده است و به نظر می‌رسد که این قاره به نحوی یکی از نقاط استراتژیک مهم برای این کشور به حساب می‌آید. با توجه به این‌که بایدن از زمان به قدرت رسیدن تمرکز زیادی بر کنترل و رقابت تجاری با چین داشته است، می‌توان انتظار داشت که سفر بلینکن بیش از هر چیز بر توسعه نفوذ واشنگتن در این قاره متمرکز باشد.» این تحلیل‌گر در ادامه افزود: «از یاد نباید برد که مسئله حضور آمریکا در آفریقا تازه نبوده و بنابراین تجربه رؤسای جمهور پیشین در این زمینه می‌تواند بسیار به کار تیم بایدن بیاید.»
همچنین از یاد نباید برد که کارشناسان معتقدند درگیری‌ها در اتیوپی نه تنها ثبات یک شریک کلیدی آمریکا در قاره آفریقا را تهدید می‌کند، بلکه ثبات کل شرق آفریقا را مورد تهدید قرار می‌دهد. با توجه به این مولفه‌ها می‌توان انتظار داشت که سفر بلینکن به آفریقا برای کاخ سفید از اهمیت بسیاری برخوردار باشد و باید منتظر ماند و دید که نتایج و توشه‌های این سفر برای واشنگتن چه خواهد بود.
گزارش: فرزاد سیف‌نیا
نظر شما