به گزارش آتیه آنلاین؛ «احمد میدری» وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، چند روز پیش و در حاشیه جلسه هیأت دولت و در جمع خبرنگاران اعلام کرد که بودجه کالابرگ‌هایی که قرار است تا پایان سال‌جاری به مردم ارائه شود، در مصوبه هیأت دولت تعیین خواهد شد و این کالابرگ‌ها به هفت دهک از جمعیت کشور اختصاص می‌یابد.
بر اساس اعلام وزیر کار به سه دهک نخست، هر فرد ۵۰۰ هزار تومان و به سایر دهک‌ها ۳۵۰ هزار تومان در دو نوبت پرداخت خواهد شد که یکی از این پرداخت‌ها پیش از پایان سال و در واقع قبل از عید نوروز ۱۴۰۴ انجام می‌شود. بنابراین یک خانواده ۴ نفره سه دهک اول ۲۰ میلیون ریال در قالب کالابرگ رمضان ۱۴۰۴ دریافت خواهند کرد.
هدف اجرای طرح کالابرگ الکترونیک
آنچنان که «فاطمه مهاجرانی» سخنگوی دولت اعلام کرده، هدف از اجرای این طرح را حمایت از طبقه محروم جامعه و کاهش فشار تورم بر سبد غذایی خانوارها است که در ۲ نوبت تا شب عید اجرا خواهد شد. گفته می‌شود مبلغ اختصاص داده شده برای طرح ارائه کالابرگ ۱۵ همت (هزار میلیارد تومان) است که از صندوق توسعه ملی برداشت شده است.
کدام اقلام شامل کالابرگ می‌شوند
در خردادماه ۱۴۰۲، مرحله جدیدی از طرح حمایت دولت برای معیشت مردم، با عنوان «کالابرگ الکترونیکی» آغاز شد که هدف آن کاهش فشار تورم بر سبد غذایی خانوارها بود. در این مرحله، ۱۱ قلم کالای اساسی شامل گوشت منجمد، برنج ایرانی، حبوبات، لبنیات، مرغ، تخم‌مرغ، روغن، ماکارونی و قند و شکر در این طرح قرار گرفتند. دولت اعلام کرد که خانوارهایی که حداقل ۲۰۰ هزار تومان از یارانه خود را برای خرید این کالاها استفاده کنند، مشمول یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی خواهند شد.
دلایل توقف اجرای کالابرگ الکترونیکی
در بهمن‌ماه ۱۴۰۲، دولت برای حمایت از خانوارهای کم‌درآمد، طرح جدیدی تحت عنوان «فجرانه» را معرفی کرد. در این مرحله، شرط ۲۰۰ هزار تومانی خرید از یارانه حذف شد و مبلغ یارانه تشویقی از ۱۲۰ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافت. هدف این طرح، تأمین سبدی شامل ۱۱ قلم کالای اساسی با قیمت‌های مبنای سال ۱۴۰۱ بود. در این روش، دولت مابه‌التفاوت قیمت سبد کالا در سال ۱۴۰۲ را از محل یارانه‌های جدید جبران می‌کرد.
با این حال در سال‌جاری این طرح متوقف شد، زیرا در بودجه امسال اعتباری برای ادامه آن در نظر گرفته نشده بود. دولت پیشنهاد افزایش نرخ ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی را از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۳۸ هزار و ۵۰۰ تومان ارائه کرد، اما این پیشنهاد با مخالفت مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شد.
به گفته برخی مسئولان، تأمین منابع مالی، مهم‌ترین مانع اجرای طرح کالابرگ بود. اکنون اما با دستور رئیس‌جمهور، طرح کالابرگ الکترونیکی در قالبی جدید برای ۱۵ قلم کالای اساسی احیا شده است. این برنامه در دو مرحله قبل از پایان سال اجرا خواهد شد و هدف آن جبران افزایش قیمت کالاهای اساسی از طریق یارانه‌های غیرنقدی است.
دهک‌های یک تا هفت؛ مشمول کالابرگ
طبق برآوردها، حدود ۲۵ میلیون نفر در دهک‌های یک تا هفت قرار دارند و مشمول دریافت این کالابرگ خواهند شد. به طور کلی کالابرگ نوعی ساز و کار حمایتی دولت از مردم برای بهبود معیشت در دوران خاص محسوب می‌شود. در دهه ۶۰ و ۷۰ به دلیل شرایط دوره دفاع مقدس و تا دهه ۸۰ کوپن خرید اقلام اساسی خانوار با قیمت‌های پایین‌تر به مردم عرضه می‌شد. این سازوکار به نوعی این امکان را به دولت‌ها داده که بخشی از «حداقل‌های معیشتی» را به صورت یارانه‌ای تأمین کنند. کوپن یا همان کالابرگ کاغذی در میانه دهه ۸۰ برچیده شد و در اواخر همین دهه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها که بخشی از طرح تحول اقتصادی بود، کلید خورد که بر اساس این طرح به ازای هر ایرانی مبلغ ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شد که منتقدان و موافقانی داشت.
در اواخر دهه ۹۰ بالا گرفتن شرایط تورمی، قوه مقننه را بر آن داشت تا بخشی از یارانه نقدی را به شکل کالابرگ الکترونیکی در اختیار مردم قرار دهد. با وجود اجرای این طرح در دولت سیزدهم، تا به امروز یکی از از مهم‌ترین موانع تداوم این طرح، تأمین منابع مالی بود.
دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۳ پیشنهاد افزایش نرخ ارز ترجیحی کالاهای اساسی از ۲۸۵۰۰ تومان به ۳۸۵۰۰ تومان را مطرح کرد؛ اما این پیشنهاد به دلیل نگرانی از بالا رفتن قیمت کالای اساسی و افزایش تورم، با مخالفت مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شد و به نظر می‌رسید که اعتباری برای اجرای طرح کالابرگ در بودجه سال ۱۴۰۳ دیده نشده است. اما اکنون با برداشت از محل صندوق توسعه ملی، اجرای این طرح در قالب جدید، در قانون بودجه سال آینده دیده شده است.
جزئیات زیادی درباره طرح جدید دولت منتشر نشده؛ اما جمعیت هر دهک در ایران حدود ۸.۲ میلیون نفر است و از نظر درآمد و هزینه، حدود ۲۴.۶ میلیون نفر در فهرست مشمولان کالابرگ قرار خواهند گرفت. اگر قرار باشد مانند سال گذشته اعتبار ۱۵ هزار میلیارد تومانی اختصاص یابد؛ با در نظر گرفتن جمعیت حدود ۲۵ میلیون نفری مشمولان طرح کالابرگ، سرانه اعتبار هر نفر در این طرح حدود ۶۰۰ هزار تومان است. اگر دولت بخواهد مانند تجربه اجرای این طرح دولت سیزدهم عمل کند، می‌تواند برای ۳ ماه طرح کالابرگ را با همان مشخصات برای این سه دهک اجرا کند.
در این صورت، یارانه تشویقی هر نفر از مشمولان طرح کالابرگ در هرماه حدود ۲۰۰ هزار تومان خواهد بود و یک خانوار ۳ نفره می‌تواند با شرکت در طرح کالابرگ از ۶۰۰ هزار تومان یارانه تشویقی در هرماه بهره‌مند شود.
نظر شما