غلامحسین ادب در گفت‌وگو با آتیه آنلاین با اعلام خبر برگزاری ویژه‌برنامه‌هایی در پاسداشت جایگاه سالمندان گفت: سالمند اعتبار خانواده ایرانی است و شهرداری تهران به منظور یادآوری جایگاه سالمند و ضرورت تکریم آنها برنامه‌ها و پویش‌های متعددی را در هفته سالمند( ۷ تا ۱۴ مهرماه) برگزار می‌کند.

ادب افزود: اگرچه در کشور ما سالمندان مورداحترام هستند اما همچنان نیاز است تکریم و احترام به سالمند یادآوری شود. با راه‌اندازی پویش «سایه‌تون مستدام» یکی از برنامه‌های اداره کل سلامت شهرداری تهران در بازه زمانی هفته سالمند است. با اکران این پویش در فضای شهری مکرر یادآوری می‌شود که سالمندان قابل احترام هستند و باید تکریم شوند.

وی ادامه داد: یکی دیگر از برنامه‌های شهرداری «به وقت قدردانی» با تمرکز بر موضوع تنهایی و انزوای سالمندان است. شهرداری در سطح تهران با سالمندانی در ارتباط است که کسی از آنها سرکشی نمی‌کند و روزگار خود را در تنهایی آزاردهنده سپری می‌سازند. شهرداری با کمک اعضای کانون جهاندیدگان محلات نسبت به شناسایی این عزیزان اقدام کرده و با تخصیص بودجه‌ای از سوی شهرداری، اعضاء‌ کانون با تهیه هدیه یادبودی از منازل سالمندان تنها سرکشی می‌کنند.

او با اشاره به پیامدهای شیب تند افزایش جمعیت سالمندی در کشور گفت: جمعیت سالمند کشور در سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۳۰ در سناریوهای مختلف حدود چهار برابر خواهد شد و از ۴ میلیون و ۸۷۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۵ به حدود ۱۹ میلیون نفر در سال ۱۴۳۰ خواهد رسید و این روند افزایشی اهمیت برنامه‌ریزی در زمینه سالمندی فعال و سالم را برجسته‌تر می‌سازد.

ادب اضافه کرد: سالمندی سالم بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی متمرکز است. مهم‌ترین مفهومی که در این حوزه اهمیت دارد سبک زندگی و تغذیه سالم است و شهرداری نیز با توجه به این مهم نشست‌ها و برنامه‌های آگاهی‌بخش و بعضاً حمایتی در این زمینه به اجرا درمی‌آورد.

معاون سلامت روان و اجتماعی اداره کل سلامت شهرداری تهران گفت: مفهوم سالمندی فعال بر فعالیت‌های اجتماعی و جسمی است. به عبارت دیگر؛ زمانی یک سالمند از این توانمندی برخوردار است که بتواند ارتباطات خوبی با اجتماع برقرار کند و فعالیت بدنی مناسب و کنشگری اجتماعی مناسبی داشته باشد. این سالمند علی‌الرغم اینکه ممکن است به لحاظ بدنی وضعیت‌ کاملاً خوبی نداشته باشد اما از گذشته و زندگی خود احساس رضایت دارد.

او در پاسخ به لازمه تحقق عملی مفاهیم سالمندی سالم، فعال و موفق گفت: بخشی از آن فردی است. فرد تصمیم می‌گیرد که چه سبکی از زندگی را برگزیند که در نهایت در سایه اراده و تصمیم شخصی به این سه شاخص کلی از سالمندی در زندگی دست پیدا کند. بخش دیگری از آن به متغیرهای محیطی متأثر از شرایط زیست فرد، سیاستگذاری‌های کلان اجتماعی، اقتصادی و سیاسی که گاه خارج از توان یک سالمند است برمی‌گردد.

ادب افزود: بنابراین لازمه تحقق این سه مفهوم خارج از دایره اراده فرد است. به طور مثال سالمندی فعال زمانی محقق می‌شود که شرایط کالبدی محل زندگی سالمند نیز برای یک زندگی فعال فراهم باشد. مثلاً اگر مناسب‌سازی که لازمه حضور ایمن و آسان فرد سالمند در اجتماع است به درستی انجام نشود در عملکرد فرد سالمند اختلال ایجاد می‌شود.

وی با اشاره به اینکه حمایت از سالمند نیازمند سیاستگذاری دقیق است، گفت: سلامت سالمندی به لحاظ فردی، اجتماعی و اقتصادی حائز اهمیت است بنابراین سیاستگذاران و مدیران هر کشوری باید به این حوزه توجه جدی داشته باشند.

ادب افزود: در دوران سالمندی به دلیل نیازمندی افزون‌تر افراد به دریافت خدمات بهداشتی و درمانی، سیاستگذاری‌های این حوزه باید جدی‌تر مدنظر قرار گیرد. در حوزه فرهنگی و اجتماعی توجه به احترام و تکریم سالمندی و تمرکز بیشتر نهادهای آموزشی و رسانه‌ها به این مهم در اولویت قرار دارد.

معاون سلامت روان و اجتماعی اداره کل سلامت شهرداری تهران ادامه داد: در راستای غنی‌سازی اوقات فراغت سالمندان نیز باید برنامه‌ها و طرح‌هایی مدون و اجرایی شود. در حوزه سیاستگذاری‌های اقتصادی نیز باید حمایت‌های اثرگذار و مستمری‌های متناسب با هزینه زندگی برای سالمندان در نظرگرفته شود. علاوه‌ براین، مناسب‌سازی فضای شهری و یا محل سکونت سالمندان از دیگر سیاستگذاری‌های مؤثر بر تحقق مفاهیم سه‌گانه سالمندی سالم، فعال و موفق به شمار می‌آید.

ادب در پاسخ به تأثیر سلامت سالمندان بر عرصه‌های اجتماعی، بهداشت، درمان و اقتصاد خانواده گفت: از دست رفتن سلامت سالمندان شرایط نامناسبی در روابط بین‌فردی سالمند با دیگران و در خانواده ایجاد می‌کند. سالمندی که مانند گذشته نمی‌تواند با نوه‌ها، همسر و فرزندان ارتباط برقرار کند گاه هزینه‌های درمانی، مراقبتی و روانی او نیز به خانواده‌ تحمیل می‌شود و این مسائل او را بیش از پیش در معرض افسردگی و کاهش عزت‌نفس و اعتماد به نفس سوق می‌دهد.

او یکی از موضوعات مهم دوران سالمندی را مشکلات جسمی و بیمارهای دانست و افزود: طبیعی است که فرد با افزایش سن توانایی خود را از دست بدهد بنابراین احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند قلبی، فشارخون و یا دیابت دو ‌چندان می‌شود و بروز برخی از تغییرات در سالمند از جمله تغییرات در حواس پنجگانه، کاهش دید، شنوایی و... غیرقابل اجتناب است.

ادب ادامه داد: بروز مسائل روانشناختی مانند افسردگی و اضطراب یکی دیگر از چالش‌های دوران سالمندی است که گاه درست تشخیص داده نمی‌شود. انتظار و تصور جامعه به نحوی است‌که فرد متناسب با افزایش سن آرام‌تر و رفتاری وزین و سنگین‌تر داشته‌باشد اما به واقع، پشت این رفتارها یک افسردگی نهفته است که تشخیص داده نمی‌شود.

معاون سلامت روان و اجتماعی اداره کل سلامت شهرداری تهران گفت: یک فرد سالمند ممکن است به اضطراب مربوط به مرگ، صدمه‌ و آسیب دیدن به دلیل ناتوانی‌ها و یا احساس تنهایی مبتلا شود. بعضاً نیز به دلیل مسائل اجتماعی مانند روابط بین‌فردی خود با خانواده و جامعه و یا تغییر نقش‌ها درگیرچالش‌های متعدد شود.

ادب مسائل اقتصادی را از دیگر مسائل جدی دوره سالمندی دانست و افزود: فردی که وارد دوره سالمندی می‌شود به دلیل شرایط زندگی فردی و خانوادگی و همچنین بروز برخی بیماری‌ها بیش از پیش نیازمند حمایت مالی از سوی دولت و همچنین پرداخت حقوق متناسب با هزینه‌ها است بنابراین تدبیر و چاره‌اندیشی جدی در این زمینه بسیار احساس می‌شود.

او شکاف بزرگ توانایی‌های فنآورانه را یکی از چالش‌های سالمندان امروز خواند و تأکید کرد: باتوجه به اینکه سالمندان این عصر آشنایی محدودتری نسبت به تکنولوژی‌های روز دارند ممکن است نتوانند از این امکانات به درستی استفاده کنند و به همین دلیل آسیب‌پذیر هستند.

معاون سلامت روان و اجتماعی اداره کل سلامت شهرداری تهران با اشاره به لزوم ارتقاء سطح مهارت‌های فردی سالمندان افزود: آشنایی نسبی سالمند به نحوه استفاده بهینه از وسایل ارتباطی و برنامه‌های کاربردی علاوه بر اینکه در مدیریت و انجام مستقل امور روزمره مؤثر است بلکه می‌تواند استرس و نگرانی او را کاهش دهد. بنابراین باید آموزش‌هایی در این زمینه به آنها ارائه شود.

گفت وگو: مهین داوری